06

Dit artikel hoort bij: de Vliegende Hollander 10 | 2023

Host Nation Support is hoofdtaak 1

US Army Brigades gebruiken Nederland als doorvoerhaven

x
Leestijd: 6 minuten

Al diverse keren kwam een brigade van de US Army met rijdend en vliegend materiaal naar Nederland. Dat was ofwel voor de terugreis naar de Verenigde Staten, dan wel voor de ontplooiing elders in Europa. Elke keer hetzelfde concept toch? “Dat klopt, maar toch is het elke keer ook weer een heel andere uitvoering.”

Tekst: Arno Marchand | Foto’s: Herman Zonderland

‘Met dit HNS zie je de basis van het toekomstige ASC al staan’

Al was het maar omdat niet iedere keer dezelfde vliegbasis wordt gebruikt als intermediate support base (ISB). In dit geval is dat Woensdrecht en komt de term ISB wel heel erg overeen met de rol die de basis krijgt in het Air Support Command (ASC) in oprichting. “Ondersteunen markeert de belangrijke positie die Vliegbasis Woensdrecht nu al heeft en in de toekomst nog meer krijgt”, geeft commandant 961 Squadron luitenant-kolonel Alsu Saitova-Van der Veer aan.

“Je ziet met dit Host Nation Support [HNS, red.] de basis van het nieuwe ASC al staan.” Daarbij werken de operationele elementen van de Koninklijke Militaire School Luchtmacht (KMSL) en het Logistiek Centrum Woensdrecht nauw samen. “Ze versterken elkaar in de uitvoering van een belangrijke taak:  het ondersteunen van Amerikaanse troepen bij hun verplaatsing in Europa.”

Luitenant-kolonel Alsu Saitova-Van der Veer is commandant 961 Squadron. Foto: Phil Nijhuis

‘Het toont tevens aan hoe flexibel je bent als squadron en als onderdeel’

Voor eerste luitenant Mike Boer van de Staf KMSL, projectleider HNS op Woensdrecht, is het na 2021  de tweede keer dat hij met dit bijltje hakt. Maar het was best kort dag. “De helikopters zouden eerst via Eindhoven gaan, maar vlak voor de zomer kregen we te horen dat het toch via Woensdrecht werd. Met eerst nog een zomervakantie en als startdatum 2 oktober, was flink aanpoten. Maar het toont tevens aan hoe flexibel je bent als squadron en als onderdeel. Met de can do-mentaliteit‘we gaan het fixen, dan werken we wel wat harder’ is het dan ook gelukt. Maar de insteek is ook een valkuil. Daar moesten we goed op letten. Iedereen wil heel graag, maar iedereen heeft ook grenzen.”

Eerste luitenant Mike Boer is projectleider Host Nation Support op Woensdrecht. Foto: Phil Nijhuis

‘Dit is geen oefening, maar een operatie – en een grote ook’

Zo’n tien tot vijftien personen zijn fulltime bezig met HNS. Ook is er dagelijks ondersteuning van de luchtverkeersleiding, brandweer, POL, birdcontrol unit, GU, legering, voeding, toegangscontrole, luchthavendienst, CIS, BIV, Meteo, communicatie, het 980 Squadron en dag en nacht bewaking. Boer: “Heel veel zaken gebeuren op de achtergrond. Ik sta nu even in de schijnwerper, maar we doen dit echt als team. Eén team, één taak is leuk, maar je moet het niet alleen zeggen, je moet het vooral zo doen. Zo is mijn collega op de flightline dubbel mijn leeftijd en heeft ook dubbel zoveel ervaring. Daar maak ik dus weer dankbaar gebruik van. Het besef moet er vooral zijn dat dit geen oefening is, maar een operatie. En een grote ook. Wat hier binnenkomt, is bijna net zoveel als wij in de hele luchtmacht aan helikopters hebben.”

Lees verder in onderstaande carrousel. Klik op de bolletjes onder de foto's voor de volgende afbeelding.

“Iedere keer is het een compleet andere uitvoering van hetzelfde concept”, geeft majoor Michel Poels van het National Air and Space Operations Center (NASOC) aan. Dat ligt bijvoorbeeld aan het havenbedrijf waarmee we nu samenwerken. Dat legt ons echt in de watten en denkt proactief mee. Zoals de Amerikanen zeggen; ‘dit is gold’. Ze zijn echt defensie-minded.”

“Maar het ligt ook aan de CAB’s”, vervolgt Poels. “De ene is de andere niet. Ook vliegroutes zorgen voor uitdagingen om niet over stedelijk gebied en Natura 2000-gebieden te vliegen.” Poels geeft samen met zijn college majoor Angèle Vandersteen bij toerbeurt leiding aan het luchtmachtteam op de Forward Operating Base Vlissingen als Staf Officer AirOps. Foto: Angèle Vandersteen

In Vlissingen waar het Amerikaanse transportschip aankomt, worden de helikopters eerst in een hangar gesleept. Daar vindt zoveel mogelijk de opbouw van de toestellen plaats. Bij de Apaches en Blackhawks betekent dat uitvouwen van de rotorbladen. Bij de Chinook moeten die nog gemonteerd worden.

Bij de hangar wordt een forward operating base ingericht; een kaal stuk beton dat een tijdelijke vliegstrip wordt. Hier kunnen de helikopters proefdraaien en daarna vertrekken naar Woensdrecht. Defensie levert daarvoor twee man van het Mobile Air Operations Team en een flight safety officer van Gilze-Rijen, een meteo-briefer van de Joint Meteorologische Groep, civiele brandweer van het artillerie en infanterie schietkamp van de landmacht en het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando een counter-drone-eenheid.

“De luchtmacht levert nog meer”, verduidelijkt majoor Angèle Vandersteen van het NASOC, tevens leadplanner voor de luchtmacht voor deze operatie. “Op Gilze-Rijen staat de POL op 24 hours notice, zowel om te tanken maar ook om te ‘defuelen’, als dat nodig is. Dat kan bijvoorbeeld bij een technisch mankement. Verder levert die basis vijf Explosive Detection Dog-teams voor voertuigcontrole. Want naast de helikopters komen er 1263 voertuigen van die boot die met civiele vervoerders naar Duitsland en verder gaan.” Foto: Michel Poels

Dit is het materieel van de 1st Combat Aviation Brigade (CAB). Vandersteen: “Als dit allemaal vertrokken is, komt over een paar weken het materiaal van 3rd CAB. Dat komt via Eindhoven ons land binnen en vliegt daarvandaan door naar Vlissingen. Het geplande aantal van 55 helikopters zou maar zo eens tientallen meer kunnen worden.”

“Plannen doen we niet op de gevraagde twee weken, maar op vier”, vervolgt Poels. “Op die manier hebben we alle mogelijkheden om de eenheid goed weg te krijgen, ook als het tegenzit. Voor beide brigades betekend dat we met 75 man van heel Defensie tot 24 december paraat staan. We hebben die tijd hopelijk niet allemaal nodig, maar beter mee dan om verlegen.”

De eerste helikopters komen op 18 oktober op Vliegbasis Woensdrecht aan. De laatste moet op 1 november uiterlijk vertrokken zijn. Dat is vooral afhankelijk van het weer. Niet alleen op Woensdrecht, maar vooral op de route door Nederland en in Duitsland. Het kan dus voorkomen dat helikopters vertrekken en onverrichter zaken weer terugkomen. Foto: Ivo Suurmeijer Foto: Ivo Suurmeijer

Het maximum aantal helikopters dat op Vliegbasis Woensdrecht tijdelijk gestald kan worden is 45. Staat het vol en is het weer slecht, dan stagneert de aanvoerlijn dus ook in Vlissingen. Vandersteen: “Na het vertrek van de laatste helikopter, verlaat ook het luchtmachtteam de tijdelijke militaire locatie in Vlissingen." Foto: Ivo Suurmeijer

De US Army verplaatst voor 1st CAB zes Chinooks, zestien Apaches, 27 Blackhawks en dus ruim duizend voertuigen. “Vergeet niet dat een ondersteuning van een operatie als deze een primaire taak is van onze defensieorganisatie”, besluit Poels. “Het valt binnen onze hoofdtaak 1.” Foto: Ivo Suurmeijer