02

Dit artikel hoort bij: de Vliegende Hollander 10 | 2023

‘Onmiskenbare klik: u hebt gediend’

Luchtmachtveteranendag niet voor de bühne

Leestijd: 5 minuten

“Best veel mensen als je hier staat”, zegt generaal-majoor Robert Adang, uitkijkend over de bijna 1450 aanwezigen op de jaarlijkse Luchtmachtveteranendag. Het is zijn eerste bezoek als Plaatsvervangend Commandant Luchtstrijdkrachten (PC-LSK), tevens Inspecteur der veteranen van de Koninklijke Luchtmacht. “Indrukwekkend om zoveel mensen te zien. Een Veteranendag gaat dus duidelijk ergens over.”

Tekst: Arno Marchand | Foto’s: Hans Keur

“Ik was echt onder de indruk”, vertelt Adang naderhand. “Ik moest even reflecteren wat het zien van zoveel mensen met mij deed. In één oogopslag werd me duidelijk wat het belang van een veteranendag is: het zichtbaar maken van – het respect voor – veteranen. Uiteraard was dit niet mijn eerste ervaring met veteranen, maar dit was echt anders; het kwam écht binnen. Er zijn onderwerpen waarbij je je betrokken voelt, maar als je het ook echt beseft, is het nóg anders. We doen dit duidelijk niet voor de bühne. De plicht om iets te doen is misschien wel de slechtste reden. We doen het omdat we het wíllen. Dát is belangrijk.”

‘Samen dingen mogelijk te maken die je alleen niet kan’

In zijn speech geeft de PC-LSK dit ook aan. “Veteranendag is meer dan alleen een eerbetoon. De klik tussen u is onmiskenbaar: u hebt met elkaar gewerkt of niet, maar iedereen die op uitzending is geweest weet wat ik bedoel: u diende. U had de kracht om samen dingen mogelijk te maken die je alleen niet kan. Als veteraan bent u buiten uw comfortzone geweest en heeft u misschien wel letterlijk gevochten voor uw status. Maar u bent meer dan alleen veteraan. U bent ook lid van de luchtmachtfamilie. U heeft bijgedragen aan het verhaal van de luchtmacht. Ik ben benieuwd naar uw verhalen en ervaringen.”

Kapitein Peter Massop, coördinator veteranen en post-actieven, was wat verrast toen hij van de zomer werd aangewezen als projectofficier voor KLu Veteranendag. “Vorige edities waren in handen van onder andere het CLSK-Evenementenbureau. Maar ik heb een horecaverleden en kon terugvallen op het mede-organiseren de luchtmachtreünie van afgelopen juni. Dus ik heb het met een team met twee handen aangepakt en kennis van allerhande afdelingen gebruikt.” En zo ontstond, zoals hij het zelf aangeeft, een supergoeie dag. “Ik heb alleen maar positieve reacties gekregen.”

‘Je wéét dat je veteraan bent, maar het voelt nog niet zo’

De opkomst was bovendien erg groot: zo'n 1.450 veteranen terwijl er vorig jaar 1.100 veteranen en postactieven samen waren. “Via het Nederlandse Veteraneninstituut kregen we 1.100 aanmeldingen. Dat zijn meest postactieve veteranen. Van de actief dienenden kwamen er zo’n 150 tot 200. De rest van de aanwezigen waren genodigden.”

Al vindt hij het jammer, Adang snapt wel waarom er zo weinig actief dienende veteranen komen. “Dit was voor mij ook een van eerste veterandendagen waar ik als actief dienend militair bij aanwezig was. Achteruitkijken is meer iets voor na de diensttijd. Dit – een actief dienende militair – is wie ik ben. Je wéét dat je veteraan bent, maar het voelt nog niet zo.”

Massop ontvangt voor de veteranendag naast wat kritische verbeterpunten alleen maar lof, waarmee hij blij is. Zo is de keuze voor het Nationaal Militair Museum (NMM) een goede: het ligt centraal in het land en heeft goede parkeermogelijkheden, vooral omdat het museum op maandag dicht is voor publiek. “Daardoor hadden we het terrein voor onszelf. Bovendien, door het hier te houden, ontlast je een operationeel onderdeel in zowel mankracht als het beschikbaar stellen van hangarruimte die normaliter wordt gebruikt en het zorgen voor een bezoekersregeling. Dat vraagt veel operationele capaciteit van een onderdeel en die ruimte is er niet.”

‘Onderlinge verschillen smelten weg’

Massop streeft naar een programma dat interessant is voor jong en oud. “Je zoekt naar een gemeenschappelijk belang. Dat zat ‘m dit jaar bijvoorbeeld in het motto ‘Eenheid in verscheidenheid’. Verscheidenheid zit vooral in leeftijd. Maar of je nu drie jaar in Nederlands Nieuw-Guinea hebt gezeten of alleen maar voet op Afghaanse bodem hebt gezet, hebt gediend op Villafranca of in Mali, of bij de Marineluchtvaartdienst hebt gediend, we zijn allemaal veteraan. De onderlinge verschillen smelten weg op een dag als deze. Dan zijn we allemaal één, allemaal veteraan.”

Volgend jaar is de Luchtmachtveteranendag op maandag 7 oktober, wederom in het NMM.