Samen vliegen en volledig geïntegreerd werken

322 Squadron oefent zoveel mogelijk met 5th gen-partners

Leeuwarden staat als F-35-gebruiker goed op de 5e generatiekaart. Als gastheer voor andere 5th gen-vliegtuigen, maar ook als deelnemer aan oefeningen elders. Sinds dit jaar zijn op de noordelijke vliegbasis geregeld Amerikaanse F-35’s te gast. In oktober waren er zelfs F-22 Raptors te zien. Iets bijzonders? “Nee hoor”, geeft director of operations (DO) van 322 Squadron majoor Mirko aan. “Het is hetzelfde als we vroeger deden met de F-16.”

Door decennialange bezuinigingen vonden bezoeken over en weer steeds minder tot zelfs helemaal niet meer plaats. Maar nu zijn er weer investeringen. Bovendien is er een extra noodzaak voor wederzijdse uitwisselingen: 5e generatie-integratie.

In Mirko’s jonge jaren als F-16-vlieger, net na de eeuwwisseling, komen bijvoorbeeld F-15’s van de Amerikaanse basis RAF Lakenheath geregeld op bezoek. Standaard een week of zes om met beide vliegtuigtypes steeds verder te integreren. Maar de mate van integratie gaat dan veel minder ver dan bij de F-35, omdat de platformen veel van elkaar verschillen én van de vierde generatie zijn. Mirko: “Bij 5e generatie-integratie met de F-35 is veel meer mogelijk. Je hebt allemaal dezelfde systemen en je spreekt – daardoor – dezelfde taal.”

Steadfast Noon

Voor de oefening Steadfast Noon die vanaf andere Europese vliegbases plaatsvindt, levert Leeuwarden in oktober bijvoorbeeld ondersteuning. Dat doet het met eigen F-35’s en Amerikaanse F-35’s die normaliter RAF Lakenheath in Engeland als thuisbasis hebben. Steadfast Noon is de bijvangst, want het is vooral zaak om de F-35’s te laten integreren. Heel kort zijn er ook Amerikaanse F-22’s uit Alaska die in het najaar tijdelijk in Polen staan als afschrikking naar het Oosten. Die laatste moeten echter al na drie dagen terug naar hun uitvalsbasis in Polen vanwege hogere belangen. Nog korter - één dag - vliegen de Amerikaanse F-15’s mee vanaf Leeuwarden.

“Met de ondersteuning van Steadfast Noon sloegen we twee vliegen in één klap”, geeft Mirko aan. “Samen support-missies plannen voor de oefening maar vooral werken aan verdere 5e generatie-integratie, want dat was voor ons de hoofdmoot.” Ondersteuningsmissies vanaf Leeuwarden zijn voor de F-35’s zeer divers. “We hebben heel gevarieerd kunnen trainen, met grote packages tot wel 45 toestellen.”

Tienvoudige gevechtskracht

De F-35-samenwerking op Leeuwarden is vooral een gevolg van de visie van het hoofdkwartier van de US Air Force in Europe (USAFE) op Ramstein. Daar zien ze in dat er nu zoveel F-35’s in Europa komen, dat het slim is de krachten te bundelen. Zij noemen dat het ’50-500-concept’; met vijftig USAFE F-35’s de kracht van vijfhonderd genereren door naadloos te integreren met andere Europese F-35-landen. De USAFE heeft binnenkort zo’n vijftig F-35’s op RAF Lakenheath staan. Als je je partners – die gemiddeld met vijftig F-35’s per land opereren – goed kunt integreren en dus verbinden, heb je het tienvoudige aan 5e generatiegevechtskracht tot je beschikking.

In dat kader past ook de Nederlandse en Amerikaanse F-35-deelname aan de oefening Falcon Strike, begin november op de Italiaanse basis Amendola, samen met – uiteraard – Italiaanse F-35’s.

Falcon Strike

Iedere ochtend staat een side wave op het programma; kleinschaliger van opzet met zo’n tien tot twaalf vliegtuigen. ‘s Middags vinden de large force exercises plaats. Met zo’n dertig tot veertig toestellen, net iets kleinschaliger dan Frisian Flag. Mirko: “De Italianen trokken tijdens Falcon Strike echt alle registers open met tankers en storingsvliegtuigen voor blue air. Aan die kant deden ook Amerikaanse F-16’s van Aviano mee. Voor de red forces waren er Italiaanse Typhoons en Tornado’s, helikopters en een Italiaans marineschip. En heel veel emitters; doelen die straling geven. Op dát gebied was het nog uitgebreider dan Frisian Flag. Het is zeker realistisch om met zoveel vliegtuigen ergens ‘naar binnen te gaan’. Vooral als het om 4e en 5e generatie-integratie gaat. Met 5e generatievliegtuigen heb je er gewoon niet meer zo heel veel nodig als twintig jaar geleden, met wel zestig of tachtig toestellen. Dit komt omdat de F-35 veel missies samenvoegt die vroeger door verschillende vliegtuigtypes werden gedaan.”

Meer zien van de oefening Falcon Strike? Bekijk dan deze video waarin majoor Mirko uitleg geeft.

Testen

Kennis van grote verplaatsingsoefeningen Frisian Lightning I, II en III uit 2020 en ’21 is zeker gebruikt, maar naar Italië is qua logistiek zo min mogelijk meegenomen. “We wilden zo lean mogelijk gaan en zo veel mogelijk van hen gebruiken. Dat was ook een van de testen toen de Amerikanen bij ons kwamen. Zet de kisten hier – op Leeuwarden dus – neer en gebruik onze middelen. Wij regelen alles, inclusief de beveiliging. Juist om de integratie zo te maken dat je in heel Europa bij een andere F-35-gebruiker terecht kunt. Dat concept wilden wij ook testen en dat ging erg goed.”

Goed bevallen

In het kader van het opwerken naar de full operational capability van de F-35 en verregaande integratie en interoperabiliteit, zullen dit soort oefeningen steeds vaker plaatsvinden. Net als dit jaar staat ook in 2023 bijvoorbeeld Point Blank weer op de agenda. 322 is van plan om die te vliegen vanaf de thuisbasis van de Amerikaanse F-35’s in Engeland. En zo staat er meer gepland, ook op Leeuwarden. Bijvoorbeeld Frisian Flag waarin 4e en 5e generatie-integratie een belangrijke insteek is.”

“Amerikanen zijn echt super enthousiast over de samenwerking met ons”, zegt Mirko tot besluit. “Ze willen dat vaker gaan doen; zij naar Leeuwarden en wij naar Lakenheath. Het is echt heel goed bevallen; volledig geïntegreerd werken, gemixte pairs vliegen, live en in de simulator. Het grootste compliment dat we van hen kregen was: ‘We zien jullie als ons zustersquadron.’”