Tekst André Twigt
Foto adjudant Arnoud Schoor
Out of area in Europa
Twintig jaar lang deed de Nederlandse F-16-gemeenschap tijdens internationale out of area operaties kennis en ervaring op. Maar hoe behoud je deze o zo belangrijke voorwaarden in een tijd van relatieve rust? Gioia Falcon is het antwoord.
Voor het Volkelse 312 Squadron begon ons landje te klein te worden. Wie getraind wil blijven in alle facetten van de moderne luchtoorlog en weigert telkens dezelfde oefenscenario’s te herhalen, slaat zijn vleugels uit. “Door Covid zijn we al dik drie jaar nergens naartoe geweest. Die situatie moest niet te lang duren”, begint hoofd Air Operations majoor-vlieger Tom. “Een grote groep collega’s heeft weinig tot geen ervaring met uitzendingen en oefeningen out of area. Stilstand betekent dan al snel achteruitgang.”
De vliegbasis Gioia del Colle in de oostelijke provincie Bari voldoet volgens Tom aan alle wensen. Hier zijn geen F-16’s gestationeerd, dus is er voor het uitvoeren van grond- en vliegoperaties geen vangnet.
Limieten
Dik negentien uur per auto verwijderd van Vliegbasis Volkel oefent de luchtmacht in Italië in een nieuwe omgeving, aan de rand van het NAVO-grondgebied. Voor de vliegers vormen deze omstandigheden een fantastische uitdaging.
Gioia ligt in een ander klimaat vlakbij zee. Snel oprukkende mist kan ervoor zorgen dat je sneller aan je limieten zit. In je procedures houd je hiermee rekening. Zo neem je voldoende brandstof mee, mocht uitwijken onvermijdelijk zijn. Overigens is het tijdens de twee oefenweken niet voorgekomen dat toestellen op een andere basis moesten landen. Op de enige aanwezige F-16B tweezitter na. Een motorstoring dwong de vlieger een voorzorgslanding te maken op Crotone, een klein civiel vliegveld op vier uur rijden van Gioia.
Tactieken
Een belangrijk aspect tijdens de twee weken in het buitenland is integreren met de Eurofighters en de F-35’s van de Italiaanse luchtmacht. Nederlandse F-16’s oefenen eigenlijk nooit met deze bondgenoot en dus is er op dit vlak een wereld te winnen. Onder meer op het gebied van tactieken, het luchtgevecht en Link-16. “Waar het hierbij op neerkomt, is dat je effectief als team plant, vliegt en debrieft én volledig gebruik maakt van elkaars mogelijkheden”, aldus Tom. “We hebben gemerkt dat dat wel een aanloop nodig had, maar dat is normaal.”
Toewijding
Met de F-16 is deelname aan out of area operaties allang geen vanzelfsprekendheid meer. De machines worden steeds ouder en behoeven steeds meer aandacht. De mannen en vrouwen van S4 Air kapitein Gerard moesten dan ook flink aan de bak om de toestellen zowel bij dag als nacht inzetbaar te houden. Dankzij de enorme toewijding lukt het om twee waves per dag met acht toestellen per keer te vliegen. “Daarmee hebben we meer gevlogen dan we hadden gepland”, aldus Gerard. Volgens de technicus waren er twee kisten waarbij een motorwissel nodig was, maar ook deze toestellen stonden na langdurige nachtelijke sleutelpartijen ’s morgens gewoon weer op de flightline.
No fly zone
Tijdens het verblijf op Gioia passeren vele aspecten van het luchtoptreden de revue. Nadruk ligt op combined air operations en defensive counter air missies. Het handhaven van een no fly zone boven eigen grondgebied, air policing, luchtsteun aan grondtroepen en combat search and rescue niet uitgezonderd. Bij het zoeken naar een vermiste vlieger tuigen de Italianen een compleet scenario op, waarbij er wordt gezocht door zowel F-16’s als Eurofighters. “Al met al zijn we lang niet zo verschillend als dat je zou denken”, concludeert commandant 312 luitenant-kolonel-vlieger Patrick Vreeburg. “We vallen allemaal onder de paraplu van de NAVO en maken dus gebruik van dezelfde procedures en regelgeving.”
Basic Fighter Maneuvers
Altijd interessant tijdens internationale oefeningen is kijken of de F-16 zich tegen moderner toestellen kan handhaven. Conclusie van overste Vreeburg is dat de oude machines tijdens Gioia Falcon qua basic fighter maneuvers gelijk opgaan. Ondanks dat de Eurofighter heel veel power bezit. “Het toestel is gemaakt voor supercruise zonder gebruik te maken van de afterburner. Hij is van een andere generatie dan onze F-16’s en is nog lang niet uitontwikkeld. Desondanks hielden we ons goed staande. Onze skills en drills spelen hierbij zeker een rol. Al met al hebben we goed samengewerkt met onze gastheren. Ondanks verschillen in cultuur en hier en daar spraakverwarring, is oefenen met de Italianen heel prettig. Professioneel, vakkundig en zeker voor herhaling vatbaar.”
Van 35 naar 24
Door alle F-16’s onder te brengen bij 312 Squadron voert de eenheid momenteel het beheer over 35 toestellen. Hiermee moet het squadron het tot oktober 2024 uitzingen. Volgens S4 Air kapitein Gerard ligt het in de bedoeling het aantal F-16’s de komende jaren terug te brengen tot 24. De toestellen die afvallen, worden niet gekannibaliseerd, zoals je zou verwachten. Nee, de machines komen terecht bij leerdokken om techneuten op te leiden en een aantal wordt verkocht aan de firma Draken in de VS voor oefendoeleinden, waaronder dogfights tegen toestellen van Air Force en Navy. Met de nodige zorg en toewijding gaan de toestellen nog wel een tijdje mee, verwacht Gerard. “De machines worden nog altijd tiptop onderhouden en zijn van vertrouwde komaf.”
