Leeswijzer

Jachtvliegers – vertellen hun verhaal

KLu-moires – een bundel autobiografische verhalen

Na de Martin Leeuwis-publicatie met ervaringen van jachtvliegers van afgelopen najaar, blijkt er nog veel meer te vertellen. Zelfs twee boeken met luchtmachtverhalen verschenen de afgelopen maanden.

Als eerste is dat ‘Jachtvliegers vertellen hun verhaal’ met daarin ervaringen van 27 vliegers. Auteur Gerrit Boxem interviewde hen in de afgelopen twintig jaar. Die verhalen verschenen in die periode in het tijdschrift Onze Luchtmacht. Schrijven zit Boxem in het bloed, want dat doet hij al sinds 1971 voor de Hoogeveense Courant.

Boxem neemt de lezers mee aan boord van tal van vliegtuigen vanaf de jaren 50 tot eind jaren 70. Dat doet hij niet alleen in woord, maar ook in beeld. Het boek is rijkelijk geïllustreerd, vooral met door Boxem nauwkeurig ingekleurde zwart-witfoto’s. Een leuk boek om even terug te gaan naar een tijd waarin – zoals Boxem beschrijft – onze maatschappij nog niet zo strak in reglementen en protocollen was vastgelegd.

Komen er dan alleen ervaring van vliegers in boeken terecht? Veelal wel, maar de uitzondering bewijst het boek ‘KLu-moires’, geschreven door Cees van der Mast. De titel is al een taalkunstje en het hele boek is zeer taalvaardig neergezet. Van Der Mast beschrijft zijn ervaringen binnen en buiten de luchtmacht in grotendeels dezelfde periode als het hiervoor genoemde boek. Verhalen starten met hoe hij in 1953 bij de luchtmacht komt en gaan door tot 1975. Zijn ervaringen beschrijft hij (zonder foto’s) over zijn keuring en opleidingen in Nederland, maar vooral over zijn diensttijd bij de groepen geleide wapens in Duitsland. Tien jaar dient hij bij de luchtmacht waarna hij in dienst treedt van de Koninklijke Nederlandse Militaire Bond Pro Rege.

De 170 autobiografische verhalen schreef Van der Mast al eerder op de facebookpagina's ‘Oud Collega’s KLu’ en ‘220 Sqn. Schöppingen 12GGW/2GGW’. KLu-moires is een bundel met heerlijk luchtig geschreven korte verhalen.

Luchtvaartkunst – Werk en leven van Thijs Postma

De naam Thijs Postma staat al vele decennia synoniem voor luchtvaartkunst. Zijn gouaches (schilderijen met een dekkende waterverf) staan al tientallen jaren in luchtvaarttijdschriften en verschenen in boeken. Maar niet eerder werd een totaalbeeld van zijn collectie in boekvorm uitgeven. Nu wel, onder de subtitel ‘werk en leven’. Dat dit om meer gaat dan alleen luchtvaartschilderingen, wordt heel duidelijk in het bijna vierhonderd pagina’s tellende boekwerk. Het is tegelijk zijn autobiografie, voorzien van heel veel gouaches van – uiteraard – civiele en militaire luchtvaart, maar ook auto’s, boten en portretten. Van de 580 gouaches die Postma maakt, staan er vele in het boek.

Na een voorwoord (van generaal b.d. Dick Berlijn) vertelt Postma zijn levensverhaal en volgen nog zestien ongenummerde hoofdstukken. De Nederlandse militaire luchtvaart komt daarin keer op keer terug, maar drie hoofdstukken zijn er specifiek op gericht: in WOII, Nederlands-Indië en na 1945. Het boek is voorzien van Nederlandse tekst met Engelse samenvattingen en bijschriften in twee talen. Een prachtig naslagwerk van een van Nederlands bekendste luchtvaartschilders.

Verloren luchtruim – De Geallieerde luchtoperaties boven Nederland in mei 1940

“Wij moesten het toch in ons eentje opnemen tegen die Duitsers?” Zo steekt auteur en historicus Peter Grimm van wal in de introductie van zijn boek. Dat is wel de algemene gedachtegang, maar die klopt dus zéker niet. Grimm schreef ruim veertig jaar aan zijn levenswerk: het boek waarin hij iets meer dan een week in de Meidagen van 1940 beschrijft. Dat er daarover na jarenlang speurwerk veel te vertellen valt, blijkt uit het zeer lijvige boekwerk dat de auteur met medewerking van Jaap Woortman schreef. Beiden zijn lid van de Studiegroep Luchtoorlog 1939-1945, hét geschiedkundige en onderzoeksplatform over de luchtstrijd boven ons land in WOII.

Vanaf 10 mei levert dus niet alleen de Nederlandse Militaire Luchtvaart (ML) en Marineluchtvaartdienst (MLD) strijd met de Luftwaffe, maar ook de Britse Royal Air Force, het Belgische Militair Vliegwezen en de Franse Armée de l’Air en Aéronavale. Daar hebben de drie landen verschillende redenen voor. Britten willen snel de Nederlandse infrastructuur en voorraden vernietigen om te voorkomen dat Duitsland ze onbeschadigd in handen krijgt. Ook willen ze Nederland als buffer gebruiken om de Duitsers niet dichter bij Groot-Brittannië te laten komen. De Fransen proberen dwars door Nederland en België een front op te bouwen zodat juist daar de strijd plaatsvindt en niet in Frankrijk. De drie geallieerden vliegen zelfs meer missies dan de ML en de MLD gezamenlijk.

Het boek geeft van deze geallieerde operaties een totaaloverzicht, inclusief de problematische strategische afwegingen en politieke gebeurtenissen die de luchtsteun hebben beïnvloed. Een fantastisch uitgebreid boekwerk over de strijd uit de Meidagen van 1940.

Gebroken Vleugels

Met de boektitel gebroken vleugels onderscheid je je niet direct; er zijn er namelijk vele van. Auteur en luchtvaartliefhebber Leo van der Goot kiest er toch voor om zijn boek over een vlieger uit de Eerste Wereldoorlog deze mee te geven. Een (historische) roman welteverstaan. Dat is bij Van der Goot wel even handig om te melden, want indien men hem kent, is dat veelal van de tv-producties Skybound en Superwings uit de jaren 80, of als co-presentator (met Jan Cocheret) op de Luchtmachtdagen.

Dit boek gaat over Jeff(erson) Parks, een Amerikaanse luchtmachtvlieger van Joods-Poolse afkomst, vliegend boven de loopgraven van Frankrijk en België. In een luchtgevecht schiet hij buiten zijn schuld om zijn enige vriend dood in plaats van een Duitse vlieger. Een gebeurtenis die door Van der Goot luchtig en daarom juist zeer pakkend wordt beschreven. Toch blijft vliegen het liefste wat Parks doet, liefst zijn hele leven, net als Van der Goot zelf.

Na de oorlog, terug in Nebraska, pakt Parks zijn leven als veeboer weer op, terwijl nachtmerries uit de oorlog hem daar blijven achtervolgen. Ook gaat hij weer vliegen. Juist in de periode die Van der Goot het interessantst vindt: tussen de twee wereldoorlogen in waarin de luchtvaart volwassen wordt. Een zeer interessant en spannend debuut van Van der Goot als schrijver.