Tekst kapitein Saminna van den Bulk
Foto sergeant Cristian Schrik | Video sergeant-majoor Malcolm Duregger, kapitein Hannes Lembke | Montage Jord Verheij
C-17’s ingezet bij terughalen mens en materieel uit Afghanistan
In twee weken tijd mensen en materieel van verschillende landen terughalen uit Afghanistan. Dat is bij uitstek een klus voor de luchtmachters van de Heavy Airlift Wing bleek tijdens de operatie Resolute Support Retrograde (RSR). “Voor ons geen broodje speciaal.”
Met een lege kist vol met peut van het Roemeense Otopeni, door naar Kabul, Baghram of Mazar-e Sharif. Eenmaal op Afghaanse bodem blijven de motoren draaien. Inpakken en wegwezen: dat is het devies tijdens de operatie Resolute Support Retrograde. Een missie met een keiharde deadline. 11 september 2021 komt er een einde aan Resolute Support en daarmee aan bijna twintig jaar Afghanistan. Alle NAVO-partners willen echter voor 4 juli het gebied uit.
Internationale samenwerking
Geen groot land, maar toch gebruik maken van een vliegende transportgigant: dat maakt de Heavy Airlift Wing mogelijk. Al twaalf jaar delen NAVO-landen (Bulgarije, Estland, Hongarije, Litouwen, Nederland, Noorwegen, Polen, Roemenië, Slovenië en de Verenigde Staten) aangevuld met twee Partnership for Peace-landen (Finland en Zweden) de Strategic Airlift Capability (SAC) in de vorm van drie C-17 Globemaster Cargo-toestellen. De Heavy Airlift Wing is de uitvoerende partij, bestaand uit Command and Control Squadron (C2S), Heavy Airlift Squadron (HAS) en Logistics Support Squadron (LSS). Voor deze operatie zijn twee C-17’s ingezet: de derde is momenteel voor groot onderhoud in het Amerikaanse San Antonio.
Pendelen
Laat dat maar aan de Heavy Airlift Wing (HAW) over. Die zet vanaf zondag 13 juni twee C-17’s in voor het vervoeren van 592 mannen en vrouwen aan personeel en 307.894 kilo materieel uit Afghanistan. Vier constant roulerende crews pendelen twee weken continu tussen Afghaanse steden Mazar-e Sharif, Kabul en Baghram en Otopeni in Roemenië.
Puzzel
De luchtbrug is een logistieke puzzel. Normaliter zijn de C-17’s namelijk gestationeerd op het Hongaarse Pápa Airbase. Het idee om neer te strijken in Otopeni komt uit de koker van sergeant-majoor Martijn, de duizendpoot van het Command and Control Squadron (C2S). Allereerst is het vanaf Roemeense bodem twee uur korter vliegen naar Afghanistan dan wanneer de kist vanaf Hongarije zou vertrekken. “Dat verkort de werktijd van de bemanning. Daarnaast kan een volgetankte C-17 hierdoor heen en weer vliegen naar het missiegebied, zonder bijtanken.”
Dreiging
En dat scheelt weer ground time op Afghaanse bodem, waar momenteel sprake is van een stijgende dreiging. Daar komt nog bij dat de landingsbaan in Roemenië langer is dan die op Pápa; iets dat je zeker kan gebruiken als je met de maximale hoeveelheid brandstof vliegt. Een laatste voordeel komt van maintenance officer majoor Mark Versijde, Martijns evenknie. “Waar we on base in Pápa second line maintenance hebben, kunnen we nu off base vaker doorvliegen met ontheffingen. De on ground maintenance wordt uitgevoerd door Boeing-personeel. Wat normaliter gebeurt in Pápa, gebeurt nu in Otopeni. Flying crew chiefs vliegen mee voor eventueel onderhoud onderweg. Zo blijven we continu inzetbaar en zorgen we ervoor dat we de opdracht op tijd kunnen volbrengen.”
Passen en meten
Om alle mensen, materieel en munitie mee te nemen, probeert Martijn elke centimeter van de C-17 te benutten. Dat valt goed te zien op de vluchtschema’s en daaraan gekoppelde beladingsplannen, gemaakt in samenwerking met de mensen van Aerial Port. Het is passen en meten met alle cargo, dat ook nog eens eigendom is van de verschillende landen die meedoen aan RSR. “Een bijzondere en complexe operatie, waarin we nauw samenwerken met onze coalitiepartners”, zegt luitenant-kolonel John Roem, NLD Senior National Representative en commandant van het Logistics Support Squadron (LSS) van de HAW.
Logistieke hub
Voor Resolute Support Retrograde hebben acht van de twaalf SAC-landen aangegeven gebruik te willen maken van de transporttoestellen. Tijdens de operatie worden daarom mens en materieel van Bulgaarse, Estse, Litouwse, Nederlandse, Noorse, Poolse, Roemeense en Duitse (geen SAC-land, maar gebruikmakend van de Amerikaanse uren) komaf vervoerd. Overste Roem: “Wij ondersteunen de redeployment door middel van een staging operation. De supervisie van de operatie ligt bij de HAW op Pápa Airbase. Otopeni geldt als vooruitgeschoven post met een logistieke hub van waaruit we opereren. Vanaf deze basis worden alle militairen en cargo doorgevoerd naar de verschillende landen.”
Vliegende tank
Het is rond de middag als SAC01 vertrekt van Roemenië naar Mazar-e Sharif. Aan boord? Een internationale crew van drie vliegers, twee flying crew chiefs, twee mannen van Heavy Airlift Wing Combat Security en twee loadmasters. Enige Nederlander is sergeant-majoor Mike van den Berge; een loadmaster met een bak aan ervaring. Tien jaar werkte hij op het C-130 transportvliegtuig, inmiddels vliegt hij drie jaar op de C-17. “Een vliegende tank is het”, zegt hij met een grote glimlach. “De C-17 is ideaal voor dit soort operaties. Alles wat erin past en niet door de vloer zakt, kunnen we theoretisch vervoeren. Maakt mij niet uit of dat een vrachtwagen, bulldozer of veel passagiers zijn: wij passen het toestel aan op de missie.”
Optimaal
Airdrops, air-to-air refueling, medevacs: ze behoren allemaal tot de mogelijkheden van de C-17. Maar deze operatie ligt de focus op air land. “Hiervoor geldt: alles valt of staat met een goede voorbereiding”, vertelt Van den Berge. Een optimaal vluchtschema en beladingsplan vooraf, zodat bij vertrek alleen nog de puntjes op de i hoeven voor de optimale set-up in de kist.
Zien hoe de C-17 van Otopeni, naar Mazar-e Sharif en terug naar Eindhoven vliegt? Dat zie je in de onderstaande clip!
Pieken
In ruim vier uur vliegen hij en zijn collega’s met een lege kist naar Mazar-e Sharif. Bij aankomst blijven de motoren stationair draaien, dat is minder kostbaar dan later opnieuw opstarten. Meteen is het pieken voor de crew. Zodra de ramp naar beneden gaat, staat de Scania met wissellaadsysteem al klaar om ingeladen te worden. De in het veld groots ogende vrachtwagen lijkt een miniatuurvoertuig, staand onder de vliegende krachtpatser (zie openingsfoto). Even steken, en daarna verdwijnt de vrachtwagen razendsnel in het ruim. Ondertussen stroomt de Afghaanse hitte de C-17 binnen, waarna ook het zweet van de gezichten van de crew parelt. Van den Berge: “Hoe langer we hier staan, hoe meer peut het kost. En we willen eigenlijk direct weer terug vanwege de dreiging in het gebied. We laten geen minuut verloren gaan.”
Lopende band
En dat blijkt waar. De volgende lading staat alweer klaar: zeven pallets met verschillende soorten cargo. In vijfig minuten is alles ingeladen en ready for take off. Het lijkt een haastklus, maar de opdracht wordt met uiterste precisie uitgevoerd. Routine is het sleutelwoord. De crew is volledig op elkaar ingespeeld, voor hen is dit een klus van de lopende band. Landen, inladen, checks uitvoeren, ramp dicht, taxiën en wegwezen. Voor je Mazar-e Sharif kunt zeggen, hangt de kist alweer in de lucht.
Eerste keer
Nee, de vluchtuitvoering van RSR is voor de HAW geen broodje speciaal. Maar de operatie is wél uniek, zegt Van den Berge terwijl de C-17 het Afghaanse luchtruim verlaat: “Dit is de eerste keer in twaalf jaar dat de kisten non-stop blijven vliegen, gedurende de gehele operatie. We halen echt het maximale uit het vliegtuig in korte tijd. Daarnaast vliegen we met ladingen van verschillende landen door elkaar, die we zo efficiënt mogelijk terug transporteren.”
Vijf uur later: touch down op Roemeense grond. De cargo? Die blijft in het ruim, want deze vlucht bevatte enkel Hollandse vracht. Aan de volgende crew dit materieel morgenochtend terug naar Eindhoven te vervoeren.
En door…
De vlucht naar Nederland neemt maar zo’n twee uur in beslag. Op de Vliegbasis Eindhoven ontvouwt zich net zo’n spektakel als op Afghaanse bodem. De C-17 landt, de ramp gaat open en de Nederlandse spullen lijken het ruim uit te vliegen. KLu Cargo van 940 squadron van Eindhoven ontfermt zich over de lading en zorgt voor een gedegen afwikkeling.
Uitgeladen? Ramp dicht en gaan. Op naar de volgende vlucht.
Symboliek
De ondersteuning van de HAW bij de redeployment van Resolute Support is er een met een symbolisch tintje, concludeert luitenant-kolonel Roem. “Bij aanvang van de missie in Afghanistan werd duidelijk dat we als NAVO-landen een groot tekort hadden aan strategische militaire vliegtransportcapaciteit. Daaruit is het idee van de HAW ontstaan, die nu wordt ingezet om te ondersteunen bij de beëindiging van diezelfde missie. Unieke en optimale internationale samenwerking.” Kortom: de cirkel is rond.
