Dit artikel hoort bij: de Vliegende Hollander 04 | 2021
Maak van de nood een deugd! De commerciële luchtvaart ligt nagenoeg plat. Dat bood de militaire brandweer op Eindhoven medio april de unieke kans een oefenscenario te draaien in een civiel toestel.
Scroll naar beneden voor de fotoreportage van de oefening.
Tekst: kapitein Saminna van den Bulk | Foto’s: sergeant 1 Mike de Graaf
‘OEFENING OEFENING OEFENING’, klinkt het over de porto. Het nagebootste dreigingsbeeld op Eindhoven Airport: twee losgeraakte delen van de motor boren zich via het raampje in de romp van een geparkeerde Boeing 737-800 van Transavia. Aan boord: twaalf mensen, inclusief crew. Er ontstaat brand. Binnen twee minuten na de melding is de militaire brandweer van het Air Mobility Command van de naastgelegen Vliegbasis Eindhoven met twee crashtenders en een tankautospuit ter plaatse.
Als buiten het vliegtuig de situatie veilig is, komt de focus meteen te liggen op het creëren van een overleefbare situatie voor de inzittenden van het toestel. Ventileren is het sleutelwoord, de evacuatie komt op gang. Binnen een mum van tijd weten de brandweermannen de inzittenden (zowel échte mensen als poppen) het vliegtuig uit te helpen. Soms aan de hand, soms slepend, soms in een speciale sleepzak. Naast de Boeing creëren de militairen een gewondennest, waar ze de evacuees opvangen en nakijken.
Eindhoven is na Schiphol de drukste luchthaven van Nederland. Zeker 85 procent van de vluchten is civiel. Incidenten komen niet veel voor, zo’n vijf keer per jaar. Daarbij gaat het vaak om voorzorgslandingen, vertelt commandant 941 Squadron majoor Christian Agerbeek. Zijn squadron verzorgt alle luchthavendiensten voor zowel de militaire basis als de commerciële luchthaven: van terreinbeheer, luchtverkeersleiding, meteorologische dienst, vogelaanvaringspreventie tot brandweer. Bij elk incident rukt de militaire brandweer uit. “Deze mannen staan 24/7 stand-by voor als er iets gebeurt. Omdat Eindhoven in de basis een militaire luchthaven is met een civiel deel, ligt de eindverantwoordelijkheid van de vliegveiligheid bij ons.”
De brandweer oefent regelmatig, onder andere in militaire toestellen en zogenoemde ‘mock ups’ (speciale oefenrompen), maar de laatste keer dat de spuitgasten trainden in een civiel toestel is zeker twaalf jaar geleden. Een oefening is namelijk niet even tussen de vluchten (in de ‘turn around time’) door te doen. En een toestel aan de grond houden is een dure aangelegenheid. “We vliegen heel weinig nu; vanwege corona zijn er wereldwijd veel restricties. Daarom staan er nu veel toestellen aan de grond”, zegt Claudia Metz van luchtvaartmaatschappij Transavia. “Dat gebeurt niet vaak, vandaar dat we van de gelegenheid gebruikmaken. Meewerken aan deze oefening doen we graag. Veiligheid is altijd de eerste prioriteit. Deze training is van groot belang, zodat de collega’s van de brandweer goed voorbereid zijn op een incident, ook al hoop je dat het nooit gebeurt.”
De militairen weten iedereen op tijd uit het vliegtuig te krijgen. Maar naast enthousiasme slaat ook de vermoeidheid toe. Met een dik pak aan en een zuurstoffles op de rug is het hard werken. “Het is een fysiek piekmoment. Vol gas, alles of niets”, zegt oefenleider sergeant-majoor Hans Spruijt. Bij echte calamiteiten treedt hij vaak op als on scene commander, de persoon die de incidentbestrijding coördineert.
In het toestel wordt de bijzondere oefening uitgebreid geëvalueerd. Spruijt vertelt wat hem opviel. “In een Hercules heb je alle plek, maar in het smalle gangpad van een commercieel toestel heb je zeer beperkte bewegingsruimte. Goed voor onze mensen om een keer te ervaren, want het beïnvloedt niet alleen je eigen bewegingen, maar ook de manier waarop je passagiers uit het toestel kunt krijgen.” Daarnaast heeft de civiele crew eigen procedures. “Alleen door oefeningen zoals deze raak je op elkaar ingespeeld. Niet alleen wij, maar ook het personeel van Transavia trekt hier lering uit.”
Na de razendsnelle ontruiming, krijgen de brandweermannen de kans de kist minutieus te bestuderen. Uiteraard bijgestaan door het civiele luchtvaartpersoneel dat veel kennis en kunde heeft. Zo zijn ze de volgende keer nóg beter voorbereid om bij calamiteiten hulp te bieden aan hun civiele collega’s.
