Voor het eerst opereren 3 NH90-crews vanaf een amfibisch transportschip. Zr.Ms. Johan de Witt vormt het basisstation voor de bemanningen die voor de Britse zuidkust in het hoogste geweldspectrum oorlog voeren. Dat doen ze tijdens de 3-weekse oefening Fleet Operational Sea Training (FOST). Het is de laatste horde op weg naar de operationele gereedheid die de NAVO verlangt.
Detco Friso Feenstra: “Voor dit soort operaties zijn de NH90’s aangeschaft.”
Het belangrijkste doel? Onderzeeboten uitschakelen: Anti Submarine Warfare. De maritieme gevechtshelikopter is met zijn sonar in staat onderzeeboten te detecteren en aan te vallen met torpedo’s. “Dat is onze hoofdtaak; hiervoor zijn de NH90’s aangeschaft”, aldus detachementscommandant (detco) NH90 luitenant ter zee der 1e klasse Friso Feenstra.
Op het vliegdek van Zr. Ms. Johan de Witt zijn 2 landingsspots, maar tijdens de ‘weekly war’ vliegen 3 helikopters. De onderhoudsploeg maakt de derde kist buiten gereed zodra de eerste 2 zijn opgestegen.
Belangrijk dus dat leerling-crewleden de vaardigheden tot in de puntjes onder de knie krijgen. Ook in het jaar van COVID-19. De Britse vliegbasis Culdrose, waarvandaan de jaarlijkse oefening normaal wordt gehouden, weigerde buitenlandse eenheden. “Crews moeten volgend jaar opgeleid en geëxamineerd klaar staan voor de vloot, dus de oefening overslaan was geen optie”, stelt de detco.
De oplossing werd gevonden bij Zr.Ms. Johan de Witt, die fungeert als drijvend vliegveld. “NH90’s opereren bij inzet ook vanaf fregatten”, gaat hij verder. “Eigenlijk is de samenwerking op een marineschip heel natuurgetrouw.” Oefenen vanaf het amfibisch transportschip was dus een noodgreep, maar de oplossing blijkt heel waardevol. “De oefening is hierdoor realistischer dan ooit. Een onverwacht mooie wending.”
De NH90 is met zijn sonar in staat onderzeeboten te detecteren. Met meerdere helikopters kunnen de crews er een omcirkelen.
Gedurende de oefening worden ook de bemanningen opgeleid die binnenkort naar de West gaan. Zij richten zich met de NH90 meer op taken zoals het onderscheppen van een go-fast (snelle, kleine boot) die mogelijk verboden waar smokkelt.
De NH90’s die jagen op de Nederlandse onderzeeboot Zr.Ms. Zeeleeuw doen dat samen met Zr.Ms. Johan de Witt en een Deens fregat. “In deze oefening werken we elk jaar samen met andere NAVO-landen. Een echte inzet moeten we immers met elke partner kunnen doen. Hoewel we allebei tot de NAVO en EU behoren, zijn procedures soms verschillend. Deze oefening verbetert onze samenwerking.”
Bij FOST draait het om het inzetgereed maken van NH90-crews en de bemanningen van marineschepen. Naast onderzeebootbestrijding trainen de NH90’s ook andere taken, zoals Search and Rescue en oppervlakteoorlogsvoering. Feenstra: “Op basis van gegevens van de radar en infraroodcamera zoeken we naar vijandelijke vaartuigen. Schepen kunnen die inlichtingen buiten de radarhorizon zelfstandig niet vergaren, maar ondertussen wel aangevallen worden door schepen die zich daar bevinden. Daarom houden wij vanuit de NH90 de collega’s in de commandocentrale van het moederschip op de hoogte van alles wat we zien.”
De NH90’s vliegen tijdens FOST dag en nacht.
Zo komen langs de kust van Engeland volgens de detco alle dimensies van oorlogsvoering bij elkaar. En ook nog eens op een heel reële manier. “In dit grote oefengebied kunnen straaljagers langs vliegen en is het water diep genoeg voor de onderzeeboot om weg te duiken. Bovendien krijgen NH90-crews een echt schip aan de lijn en hebben ze een echte sonar met een kabel van 500 meter onder de kist hangen. Dat voelt anders dan trainen in een simulator. Voor nieuwelingen is dit een super leerschool.”
De commandocentrale van Zr. Ms. Johan de Witt heeft continu contact met de vliegende NH90-crews.
Hoogste niveau
Niet voor niets is het instituut FOST een ‘Centre of Excellence’ op het gebied van operationele training aan scheepsbemanning: wereldwijd is dit het hoogste niveau om klassieke maritieme oorlogsvoering te trainen. NAVO-landen doen op dit moment niet mee aan een missie waarbij de inzet daarom draait. De meest recente was de Falklandoorlog in de jaren 80. Feenstra: “Daar hebben de Britten stevige verliezen geleden. De lessen die eruit zijn getrokken, nemen we vandaag de dag nog steeds mee. Want we moeten altijd overal op voorbereid zijn.”
In logistiek opzicht zijn 3 helikopters aan boord een stuk uitdagender dan 1 of 2 stuks.
Mag het er eentje meer zijn?
Met 60 opstappers maken de 3 NH90-crews en onderhoudsteams een substantieel deel uit van de 270-koppige bemanning op Zr.Ms. Johan de Witt. “In logistiek opzicht zijn 3 heli’s een stuk uitdagender dan 1 of 2”, weet sergeant-majoor Vincent van Ieperen, chef boordvliegploeg. Met 2 landingsspots kan de 3e kist pas naar buiten als de eerste 2 zijn opgestegen. “Dat klinkt makkelijker dan het is. Op het dek spreiden we de rotorbladen, starten we de heli’s op en helpt de vliegdekofficier de crew op weg. Pas daarna is de 3e kist aan de beurt.” Bij terugkomst moet alles in omgekeerde volgorde binnen worden gebracht. “De monteurs leveren topprestaties om alles zo vlekkeloos mogelijk te laten verlopen. Als ik kijk naar de hoeveelheid vliegbewegingen en onderhoud ben ik trots op de prestatie die is neergezet.”
