Dit artikel hoort bij: de Vliegende Hollander 05 | 2019
Sleutelen aan de toekomst
KMSL geeft vorm aan opleiding technici F-35
Een nieuw jachtvliegtuig binnen de luchtmacht introduceren. Dat is prachtig, maar iemand zal het onderhoud moeten doen. En zoals een vlieger op Leeuwarden al zei: “een F-35 is niet een F-16 die er anders uitziet.” Het gaat om een compleet ander vliegtuig dat dus ook ander technisch personeel nodig heeft. En dat personeel moet anders worden opgeleid. Hoe? Daarmee zijn ze nu op KMSL druk bezig.
‘Onze instructeurs zitten nu midden in het vormgeven daarvan en dat is hard doorwerken’
Wanneer je een F-35 jachtvliegtuig koopt, hoort daar niet automatisch een kant-en-klaar trainingspakket bij. En dat stelt Commandant 133 Squadron majoor Alex Baars voor een uitdaging. De opleiding jachtvliegtuigpesoneel doet dat nu nog met en op de F-16. “Tegelijkertijd ontwikkelen onze instructeurs nu een nieuwe opleiding voor de F-35. Dat gaat niet zonder slag of stoot, want het is complex: wat moet een techneut kennen en kunnen, welke competenties hebben en taken uitvoeren?” Onze instructeurs zitten nu midden in het vormgeven daarvan en dat is hard doorwerken. In het eerste kwartaal van 2020 moet de F-35 opleiding door de Militaire Luchtvaartautoriteit geaccrediteerd zijn en dat is best krap, maar we hebben de overtuiging dat wij dit kunnen.”
‘In de Training Need Analysis hebben we er nu 700 taken geformuleerd die voor ons essentieel zijn’
Aircraft Systems Maintenance Trainer
Voor een B1- (vliegtuigonderhoud) en B2-monteur (avionica) zijn er liefst 30.000 taken op en aan een F-35, maar daarbij zitten veel dubbelingen. “Wat je links doet, moet rechts ook of schroef paneel X vast versus paneel Y”, nuanceert Baars. “In onze zogenoemde Training Need Analysis hebben we er nu 700 taken geformuleerd die voor ons essentieel zijn. Die vormen de basis voor ons opleidingsproces.”
Die bestaat in beginsel uit een stuk theorie. Wat moet de monteur leren en wat is daarvoor nodig. Daarvoor gaat de KMSL de Aircraft Systems Maintenance Trainer (ASMT) gebruiken, waarop je procedures traint in een computeromgeving. 1 systeem met 12 studieplekken. Leerling kijkt op het scherm, instructeur monitort hoe – snel en juist – leerlingen werken. Gaat het niet goed, doe je het opnieuw.
Sergeant-majoor Mario Mulder, 46 jaar
1999 KMSL opleiding F-16 B1 technicus
2000 Vliegbasis Volkel F-16 onderhoud
2010 KMSL opleiding tot F-16 onderhoudsinstructeur
Met 9 jaar lesgeven ben ik inmiddels een ervaren KMSL-instructeur op de F-16. In 2017 mocht ik met nog 3 man naar de F-35 omscholing op Eglin in Amerika: 2 ervaren F-16 instructeurs en 2 F-35 wapentechnici. Onze lesmethodiek is duidelijk anders dan die in Amerika. Lesgeven vond ik daar niet erg efficiënt. In 4 maanden tijd kregen we ongeveer 3 uur les per dag. Weinig les dus en veel lezen en digitale opdrachten uitvoeren op de ASMT. Maar dan gebruik je een muis in plaats van gereedschap. Praktijkonderwijs is er eigenlijk niet bij, behalve de laatste 2 weken bij motorfabrikant Pratt & Whitney. Daar hebben we het wisselen van onderdelen en modules kunnen oefenen. De ‘on the job’ training kregen we op Edwards. Daar en op Luke heb ik afgelopen maanden ook geholpen bij de acceptatie van onze laatste in Amerika gebouwde F-35.
In mei 2018 kregen we met een man of 6 de opdracht de typeopleiding F-35 te ontwikkelen. Dat doen we tussen het lesgeven op de F-16 door, zo’n beetje fifty-fifty. Het is onwijs leuk iets vanaf 'scratch' op te bouwen. De invulling is wel afhankelijk van de middelen die we krijgen. Een goede opleiding heeft een dito balans tussen theorie en praktijk nodig.”
‘Als F-16 monteur kan ik toch ook wel aan een F-35 sleutelen? Nee dus’
Probleem
Daar leert een leerling heel veel van, maar niet hoe hij of zij dat in de praktijk moet doen. “Je kunt niet alles vanaf een scherm leren” stipt Baars aan. “Kijk, het liefst geven wij praktijkles op een vliegtuig, maar ik weet 100 procent zeker dat we hier voorlopig geen F-35 hebben staan.”
En dat is ook een beetje het probleem: 133 Squadron wil theoretisch en praktisch opleiden, maar heeft straks geen vliegtuig om dat laatste op te doen. Daar zijn oplossingen voor: modellen van een (deel van een) F-35 voor specifieke taken. Baars: “Je kunt wel bepaalde handelingen op andere vliegtuigtypes oefenen, maar uiteindelijk is dat géén F-35. ‘Als F-16 monteur kan ik toch ook wel aan een F-35 sleutelen?’ Nee dus. En qua regelgeving moet je voldoen aan nieuwe ‘Netherlands Military Aviation Regulations’. Die schrijven precies voor wat een F-35 monteur moet kennen en kunnen.”
‘De ASMT is niet de holy grail zoals dat destijds misschien werd gezien’
Andere oplossingen
Bij de aanschaf van de F-35 is de ASMT wel begroot. “Het werd destijds misschien gezien als de holy grail die het vliegtuig gaat vervangen”, zegt Baars. “Maar je kunt er niet alles op beoefenen, concluderen we nu. We hebben op een aantal gebieden andere middelen nodig om doe goede mix te vinden tussen theorie en praktijk. Als er geen ‘training devices’ komen, zijn er andere oplossingen te bedenken. Daarover zijn we in gesprek met diverse partijen binnen de luchtmacht.”
Sergeant-majoor Martijn Neumeier, 34 jaar
2002 KMSL opleiding F-16 B2 technicus
2003 Vliegbasis Volkel F-16 onderhoud
2016 KMSL opleiding tot F-16 onderhoudsinstructeur
“3 jaar geleden ben ik in het lesgeven gestapt en dat was voor mij een ‘eye opener’. Had je het me 5 jaar geleden gevraagd, had ik gezegd ‘da’s echt niets voor mij’. Nu werd ik gevraagd door de vakgroep en ik vind het superleuk. Je krijgt energie terug van de leerlingen en het is echt mooi ze nog enthousiaster te maken voor de werkvloer.
In 2017 kreeg ik de kans om naar de F-35 opleiding te gaan. Op Eglin gaat dat wel heel anders dan wij gewend zijn. Veel powerpoints, overal ‘vinkjes’ halen en slechts 1 dag praktijkles. Dat hebben wij opgelost door 2 weken stage te lopen op Edwards. Daar waren we écht ‘hands on’ bezig. Het vliegtuig is zó nieuw dat het erg weinig kuren heeft. Als je leerlingen goed getraind de velden op wilt sturen, moet je wel ervaring meegeven.
Vanaf mei 2018 schrijf ik mee aan de F-35 opleiding. We hebben een goed team met nu zo’n 10 ervaren instructeurs. Zo heel veel ervaring op de F-35 heb ik zelf dan nog niet, maar wel op de F-16. Dat is het kip-ei-verhaal. Iemand moet de eerste zijn om het een ander te leren.”
‘Bij het CLSK-technisch personeel op Edwards is al behoorlijk wat ervaring aanwezig’
Voordeel
Hoe de opleiding er dan ook uit komt te zien, kan Baars nu nog niet helemaal aangeven, maar wel dat er 1 typetraining komt voor 2 soorten technici: omscholers die nu al aan de F-16 werken en voor ‘spijkerbroeken’. “Ervaren monteurs zullen alleen sneller door een aantal zaken doorlopen dan nieuwelingen”, geeft Baars aan. “En wellicht komt er in de toekomst een Europese samenwerking op het gebied van F-35 opleiding. Er is een werkverband dat nu kijkt óf er mogelijkheden zijn. Wij willen daar graag over meedenken en opties uitwerken."
Nederland heeft wel 1 voordeel. Bij het CLSK-technisch personeel op Edwards is al behoorlijk wat ervaring aanwezig. Baars: “Daarmee werken we nu als KMSL al samen. Onze instructeurs gaan daar regelmatig naartoe om praktijkervaring op te doen en helpen zelfs bij de acceptatie van nieuw afgeleverde kisten. Daarmee hebben we op de KMSL in ieder geval een brok ervaring.”
Tekst: Arno Marchand
