Levens redden in schuddende Chinook

Nieuwe vliegende artsen

Terwijl de Chinook-bemanning patiënten zo snel mogelijk naar een ziekenhuis vliegen, doet het personeel van de Operationele Gezondheidszorg er alles aan om hen in leven te houden. De heli is snel en flexibel, maar deze vliegende ambulance brengt ook de nodige uitdagingen met zich mee. En de scenario’s worden elke dag moeilijker. 2 weken lang stelt de Operational Readiness Aeromedevac Course (ORAC) de deelnemers op de proef.

"Kijk naar de horizon als je misselijk bent", luidt de tip van de instructeur aan de militaire artsen die via de laadklep in de Chinook stappen. Eenmaal in de lucht blijkt dat advies al gauw zinloos; de horizon beweegt als een bijna diagonale streep naar linksboven en rechtsonder. Als de helikopter boven De Biesbosch ook nog wordt aangevallen, duiken de vliegers hard naar beneden om tactisch voort te gaan: van boven naar beneden en scherp door de bochten. Het wordt er niet comfortabeler op.

Kalm aan

Kapitein Cynthia en luitenant ter zee 2OC (AR) Annique proberen zich zo weinig mogelijk aan te trekken van het lawaai en de hobbelige vlucht. De Algemeen Militair Artsen (AMA’s) zijn geconcentreerd met hun patiënt bezig. Oefenpatiënt Wessel ligt op de brancard. Hij is gewond geraakt na een bomontploffing. Hij schreeuwt het uit van de pijn. De handelingen van Cynthia en Annique gaan vliegensvlug: ze leggen een infuus aan, stabiliseren zijn nek en verbinden zijn gebroken been. Cynthia’s handen schudden hevig. Zelfs een simpele handeling als het weggooien van een naald in een prullenbakje met een kleine opening, kan in het heetst van de strijd een moeilijke opgave zijn. De instructeur gebaart met zijn handen naar beneden: kalm aan, blijf rustig nadenken.

Vliegende ambulance

Eenmaal geland, neemt het draagpersoneel de oefenpatiënt over en brengt hem met loeiende sirene naar de Role 1. “Ik moet toegeven dat ik het best moeilijk had; naar buiten kijken hielp niet”, vertelt Annique bij de evaluatie. Door gebrek aan verpleegkundigen bij de OGZ nam zij vandaag die rol op zich. Voor beide AE-artsen is het de eerste kennismaking met rotary wing medevac. De dames proberen terug te vallen op wat ze weten uit het ziekenhuis, “maar in een vliegende ambulance zijn niet alle medische specialisten en middelen beschikbaar”, geeft Cynthia aan. “We moeten onder primitieve omstandigheden snel keuzes maken. Dat is ontzettend intensief, maar we leren in korte tijd heel veel. Dus het is ook heel gaaf.”

Train as you fight

Want uiteindelijk trainen de AMA’s en AMV’ers om Rotary Wing Aeromedevac Evacuation te kunnen uitvoeren in missiegebied. Annique: “Daar is het nog ongemakkelijker door de hitte en stof. Bovendien behandelen ze daar geen lotuspatiënten, maar mensen met echt oorlogletsel.” “In het ‘eggie’ voelt dat altijd anders”, vult een instructeur aan. Hij vervolgt: “Om toch zo realistisch mogelijk te oefenen, trainen de cursisten nu alvast met scherfvesten aan. Maar het ‘train as you fight’-concept is in Nederland lastig te realiseren. “In Nederland moeten we vaker rekening houden met slecht weer. Meestal geven we deze cursus daarom in Fort Hood. Het vond nu voor de tweede maal in Nederland plaats, omdat het in Amerika niet mogelijk was.”

Bijzaak

Oefenpatiënt Wessel is ondertussen afgeleverd aan de specialisten van de Role 1. Daar lopen de medici de overdrachtsinformatie door die zij van het ambulancepersoneel kregen. Wessel heeft inmiddels ook last van zijn nek en hij ademt zwaar. “Het is leerzaam om in dit verband te trainen”, vertelt de behandelend arts. “We begrijpen elkaar niet altijd. Zo vraag ik mij weleens af waarom sommige behandelingen niet al in de helikopter zijn gedaan. In deze cursus leren we elkaars taken beter kennen. Prioriteit in de heli is natuurlijk de patiënt in leven houden, dan kijken de flightnurses niet naar een ‘bijzaak’ als een gebroken been.”

Tekst: ritmeester Djenna Perreijn
Foto’s: sergeant Hille Hillinga