Dit artikel hoort bij: de Vliegende Hollander 05 | 2018
Niets anders dan samenwerking
De kracht van Hot Blade
Het boze boertje houdt zich niet in tegen de net uitgestegen, stoer uitziende commando’s. Of die helikopters kunnen ophouden met laagvliegen over zijn weitje. De drachtige koeien raken er door van streek. “Binnen een paar minuten is alles over en zijn we weer weg”, sussen de mannen-in-het-groen de situatie. Met veel geraas drukt een Hongaarse Mi-24 Hip tientallen meters verderop zijn wielen tegen de grond.
Iedereen te vriend houden tijdens een intensieve vliegoefening blijft lastig. Toch regent het verre van klachten tijdens editie 2018 van Hot Blade in Portugal. De landerijen in de verre, verre omtrek van zenuwcentrum Beja Airbase zijn zeer dunbevolkt. Bovendien is het gebied zo uitgestrekt dat de jaarlijkse vliegoefening voor EU-partners aan veel streekbewoners zonder slag of stoot voorbij gaat. Dat blijkt wanneer 4 Duitse NH90-transporthelikopters in de buurt van het gehucht Évora-São Maoços een extractie van special forces uitvoeren. Langsrijdende luitjes kijken niet op of om. “Het leger oefent hier wel vaker”, zegt Jorge Bellon de Garcia. “Maar wel altijd vrij kort”, typeert de lokale bakker de militaire acties.
Oprispingen
“Welkom bij Hot Blade, een helikopteroefening waarin interoperabiliteit tussen de EU-partners centraal staat”, luidt de ingestudeerde volzin van vlieger majoor Dirk. De leider der oefening (LDO) is verantwoordelijk voor de Nederlandse deelname aan Hot Blade, bestaande uit 2 CH-47D Chinooks en evenzoveel AS532 Cougars. Die doen – zo nu en dan gehinderd door hardnekkige technische oprispingen – bij dag en nacht mee aan een breed scala aan acties, waaronder speciale eenheden droppen en rollend materieel vervoeren. En dat allemaal zo veel mogelijk in eendrachtige samenwerking met de buitenlandse deelnemers.
Te weinig personeel
Daaraan wordt tijdens Hot Blade veel waarde gehecht. Sterker, interoperabiliteit wordt met hoofdletters geschreven. Reden hierop zo sterk te hameren, ligt in het recente verleden, aldus oefenleider bij het European Defensie Agency (EDA) luitenant-kolonel Roel Cuppes. “EU-landen wilden heli’s naar de brandhaarden van de wereld uitzenden. Om vervolgens te ontdekken dat ze daarvoor over te weinig gecertificeerd personeel beschikten. Het overkoepelende EDA kwam op de proppen met het Helicopter Exchange Programme (HEP). “Door meer met elkaar te oefenen en regelmatig contact met elkaar te houden, moet het mogelijk zijn meer operaties samen uit te voeren.”
Kijk op onderstaande video naar de inzet van personeel en Chinooks van het 298 en Cougars van het 300 Squadron tijdens Hot Blade.
Doorlezen
9 jaar later lopen de dingen best aardig, vindt Cuppes. Het HEP zit qua belangstelling in de lift en voorziet onder meer in cursussen, zoals de Tactical Instructor Course. Daarbij is de organisatie dé drijvende kracht achter Hot Blade, een oefening die niet meer weg te denken is uit het jaarplan. Recent leverde het HEP een boekwerkje met Standard Operating Procedures (SOP’s) af. Deze leidraad maakt het voor deelnemende luchtmachten makkelijker om veilig gezamenlijke operaties uit te voeren. “Het zou handig zijn als alle deelnemers die voorafgaande aan deelname goed doorlezen”, wijst LDO Dirk op een praktisch punt. “Weet iedereen precies wat-ie moet doen in de lucht, dan zal de leercurve nóg steiler worden.”
Geruststellende gedachte
Vol lof is Dirk over de medewerking van de Portugese strijdkrachten. Zij trekken alles uit de kast om Hot Blade nét dat realistische tintje te geven. Vooral met special forces en gevechtsvliegtuigen zijn de gastheren scheutig. Aan vrijwel iedere insertie, extractie, aanval of verdediging doen desgewenst een overdaad aan commando’s, pathfinders en andere soorten verkenners mee. Het oefenscenario voorziet in een vijand van een heetgebakerde soort. Geruststellende gedachte voor de troepen op de grond en voor de helibemanningen is dat hoog in de lucht zwaarbewapende F-16’s surveilleren. Je weet maar nooit…
Interoperabiliteit
“Ik doe dit werk al zo’n 20 jaar en dit vind ik nog steeds het allerleukst”, verkondigt commandant van een Mobile Air Operations Team sergeant-majoor Patrick enthousiast. Voor een extractie van Portugese landmachters ergens in de vrije natuur staat volgens schema een Nederlandse Cougar gepland. Maar 4 Duitse NH90’s dienen zich eerder aan. Nu is 4 een beetje veel om een handjevol personeel te vervoeren, maar toch. “Voordat de Duitse bemanningen denken aan samenwerken met andere EU-partners willen ze eerst de coördinatie met ‘eigen volk’ onder de knie krijgen”, legt Cuppes uit. “Dat is het mooie van Hot Blade. Deelnemers mogen van tevoren hun oefendoelen inschieten. Die verwerken we vervolgens in het scenario.”
Topland
Portugal is een topland voor het trainen van heli-operaties. De laagvliegmogelijkheden, het warme klimaat en de aanwezigheid van heuvels maken dat bemanningen al snel denken in een crisisgebied ver weg te zijn. Dat daar risico’s op de loer liggen, is zo bekend als de weg naar Kralingen. Maar ook tijdens Hot Blade zijn ongewenste situaties niet ver weg. Van het duo Chinooks komt er 1 bij een ridge line landing op een berg bij duisternis onhandig in aanraking met een rotsblok. Gevolg: een scheur aan de onderzijde van de romp. “Gelukkig niets ernstigs”, aldus sergeant-majoor Peter Stek. De techneut inspecteert de schade ter plaatse en adviseert: “De scheur aan weerszijden afboren en tape eroverheen plakken.” Zo gezegd, zo gedaan. Een paar dagen later herstelt een ingevlogen plaatwerker de schade weer.
Smaak
Hoogst haalbare tijdens Hot Blade is in de 3e oefenweek het vliegen in packages. “De mogelijkheden op dit gebied hangen sterk samen met de mate waarin bemanningen zich de SOP’s eigen maken”, analyseert LDO Dirk. “Gelet op het belang hiervan, zouden we hierop meer de nadruk moeten leggen. Misschien een aardige voor editie 2020, waarvan wij gastheer zijn. Kunnen we meteen het goede voorbeeld geven.”
Tekst: André Twigt
Foto’s: sergeant-majoor Maartje Roos
Video en montage: John van Lent
