CLSK Cyber Warfare Team

'Doordringen tot in haarvaten van de organisatie'

De 5e generatie luchtmacht. Toverwoorden? Toekomstmuziek? Nee, want er wordt al volop mee gewerkt en aan gebouwd. Met 13 bouwstenen wel te verstaan, die samen de route naar de 5e generatie luchtmacht vormen. Dit jaar besteedt de Vliegende Hollander veel aandacht hieraan, beginnend met het CLSK Cyber Warfare Team.

Cyber. Ofwel alles wat te maken heeft met computers, wat voor soort en type dan ook. In de rap digitaliserende wereld groeit de invloed van cyber als kool. Hetzelfde geldt voor cyberdreiging met ICT als doelwit: vanuit schimmige zolderkamertjes zitten hackers organisaties dwars, waaronder Defensie. Het april opgerichte CLSK Cyber Warfare Team (CCWT) moet bedreigingen zoveel mogelijk buiten de poort houden.

Daarvoor ontwikkelt het een plan om digitale informatiesystemen cyberproof te maken. Naast een hoofd bestaat de nieuweling uit nog 3 militairen: een Apache-vlieger, een meteo-officier en een informatiemanager. Stuk voor stuk whizzkids, met (veel) affiniteit met het cyberdomein. Teamhoofd luitenant-kolonel Daan Storm van Leeuwen: “Ze bezitten het vermogen om 'voorbij' conventies te denken en regels handig te omzeilen. Ze zijn in staat om computersystemen te ontleden, tot en met de laatste schroef uit elkaar te halen en weer in elkaar te zetten.”

Storm van Leeuwen legt een verband met de vroegere Amerikaanse telefooncel. Gooi geld in de automaat, een piep klinkt en open was de lijn. Ooit kwam iemand op het lumineuze idee om het signaal met een speciaal apparaatje na te bootsen. Hij speelde het af bij de hoorn, het systeem accepteerde dit en de persoon in kwestie telefoneerde gratis. “Dit soort whizzkids zitten nu in ons team. Overigens moeten ze zich wel zoveel mogelijk aan de opdracht houden.”

Link leggen

Het Cyber Warfare Team is geen ‘concurrent’ van het Defensie Cyber Commando, de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) of het Defensie Computer Emergency Response Team (DEFCERT). “Wij werken samen, waarbij wij de link leggen tussen cyber en Airpower”, legt Storm van Leeuwen uit. “Wij versterken de benodigde systemen, door na te gaan hoe je die veilig maakt. En: wat kunnen we voor het inlichtingenproces betekenen? Wat voor offensieve cybermiddelen hebben we nodig? Kijk, rijst er een probleem met een vijandelijk wapensysteem, dan kan dat tegenwoordig misschien worden uitgeschakeld met het cyberwapen, in plaats van een bom. Of je neemt het over of voorziet het van valse informatie. Een rol speelt ook dat de KLu in de toekomst geheid in aanraking komt met een tegenstander die niet eenvoudig ‘bereikbaar’ is. Dat komt omdat veel landen hun militaire systemen vernuftig inrichten. Ze zijn alleen via een cyberaanpak en bijvoorbeeld jachtvliegtuigen ‘bereikbaar’. Door deze samen in te zetten, kun je effectief optreden. Verder zetten we in op awareness. Klik nooit op een link die je niet bekend voorkomt. Maar ook: met welke middelen kan het personeel zijn werk digitaal veilig doen?”

Haarvaten

Als het aan Storm van Leeuwen ligt, verspreidt cyberbewustzijn zich als een inktvlek. “Het moet een integraal onderdeel worden van het denken binnen het CLSK, hoe moeilijk dat ook is. We willen onder meer met opleidingen doordringen tot in de haarvaten van de organisatie. Dat gaat snel, simpel omdat de ontwikkelingen snel gaan. Steeds meer landen beschikken over het cyberwapen.”

Volgens de overste zal het tijd kosten voordat iedereen is doordrongen van het nut van cyber. Het blijft mensenwerk en ‘we’ reageren in het algemeen terughoudend op veranderingen, beseft ook hij. “Maar het cyberdomein kan nooit veilig genoeg zijn; 1 fout is er 1 teveel. Maar sinds de oprichting van het team hebben we stappen in de goede richting gezet. Het is echter een utopie te denken dat het CLSK cybersafe wordt. Mensen en systemen zullen altijd fouten maken.”

Tekst: Jack Oosthoek
Foto’s: Phil Nijhuis