Cursisten flink uit hun ‘comfortzone’

Vliegers Hercules en F-16 samen in 1 opleiding

Het heeft wat weg van een luchtgevecht en zo is het ook bedoeld. Scherp draaiend en gebruikmakend van zijn zelfbeschermingsmiddelen, probeert een C-130 van het 336 Squadron boven de Noordzee een ‘vijandelijke’ F-16 van zich af te schudden. De kist piept en kraakt door de optredende zwaartekracht. Hercules en F-16 vliegers trainen voor het eerst in een gezamenlijke wapeninstructeurscursus.

De luchtmacht is een opleiding rijker: de Transport Weapons Instructor Course (TWIC). Doel: het felbegeerde certificaat ‘wapeninstructeur’ halen. Epicentrum voor de vier deelnemers tellende TWIC is de Fighter Weapons School op vliegbasis Leeuwarden. Al jarenlang de thuisbasis voor de Fighter Weapons Instructor Training. In deze FWIT volgen ervaren F-16 vliegers uit België, Denemarken, Nederland, Noorwegen en Portugal de opleiding tot wapeninstructeur. De FWIT stond model voor de transport-variant TWIC.

Experts

De cursus kwam er omdat het 336 Squadron is uitgegroeid van transport- tot tactische eenheid. Missies worden in tactisch opzicht steeds ingewikkelder omdat het squadron directe ondersteuning levert aan bijvoorbeeld het Korps Commandotroepen en 11 Luchtmobiele Brigade. Vliegers van transportkisten moeten tegenwoordig méér kunnen dan alleen logistieke inzet, oftewel met materieel en personeel van en naar een brandhaard vliegen. Er is dus sprake van gezamenlijk optreden, niet alleen met gevechtseenheden van de landmacht, maar ook met wapensystemen van de luchtmacht. Bij grond- en/of luchtdreiging kunnen bijvoorbeeld F-16’s of Apaches een C-130 beschermen om een vijandige omgeving toegankelijk te maken. De afgestudeerden van de FWIT en TWIC (of de helikoptervariant HWIC) zijn experts op het gebied van gezamenlijk optreden en het gebruik van elkaars wapensysteem. “Bij tactisch opereren is een expert als wapeninstructeur essentieel”, geeft FWIT Supervisor majoor Nick aan. “Vliegbasis Leeuwarden heeft ruim 30 jaar expertise in huis om ze op te leiden. Logisch dat de 1ste editie van de TWIC integreert met de FWIT.”

Meevliegen

Eén van de belangrijkste doelen van de cursus is om flight crews van C-130 wegwijs te maken met vijandige wapensystemen, zoals radar- en infraroodgeleide raketten. De F-16 leent zich hier perfect voor. Daarom vliegen C-130 piloten mee in de backseat van een F-16 die als doel heeft om hun C-130 neer te schieten. Zo kunnen ze zien hoe effectief de defensieve manoeuvres van hun klasgenoten zijn. Daarnaast ervaren zij de mogelijkheden en vooral ook beperkingen van de radar- en infraroodgeleide wapens die afgevuurd kunnen worden.
“We halen de cursisten flink uit hun comfortzone”, legt TWIC-supervisor majoor Darryl uit. “Een C-130 vlieger leert bijvoorbeeld om als mission commander een gezamenlijke inzet met F-16’s in te richten. Op hun beurt krijgen FWIT cursisten bijgebracht hoe je een operatie met een C-130 integreert”. Zo maakte een Belgische student een TWIC-missie mee vanuit de cockpit van een C-130. Een dag later beveiligde hij de actie in een F-16, samen met acht andere toestellen. Met succes, want zonder verliezen te lijden, haalden ze een groep Special Forces ver achter de ‘vijandelijke linies’ op.” 

Professoren

De vliegers krijgen hun opleiding van FWIT-instructeurs, volgens majoor Nick ‘professoren’ in de F-16 kunde. Allemaal bulken ze van vlieg- en instructie-ervaring en weten als geen ander waarom het in oefeningen en missies draait. Ook fungeren ze als vraagbaak voor de bits en bytes van wapens, sensoren en de natuurkundige begrippen die daarop van invloed zijn. Nick: “Neem infraroodstraling; de gemiddelde F-16 vlieger weet wat dat is. Een FWIT-instructeur echter kent het onderwerp van a tot z, wat ook geldt voor aerodynamische en ballistische aspecten. Toegegeven: door zijn F-16-achtergrond kent de FWIT-instructeur de C-130 vliegtechnisch gezien niet echt goed. Wél weet hij hoe je in een tactisch scenario opereert, de essentie van de TWIC. “Al met al kan de FWIT-professor de C-130 cursisten van waardevolle instructie voorzien”, zegt majoor Darryl. “Dat is inmiddels gebleken.”

Tactisch hart

Eenmaal terug bij zijn eenheid krijgt de ‘afgestudeerde’ wapeninstructeur een belangrijke rol op het gebied van tactische training, evaluatie en standaardisatie. De specialist die de squadronvliegers leert omgaan met de nieuwste tactieken, technieken en procedures. Ook is hij dé man voor oefeningen en missies. Daarvoor staat hij aan het hoofd van het tactisch hart van een detachement, de Mission Planning Cell. Komt de tegenstander met een nieuwe tactiek op de proppen? De wapeninstructeur gaat op zoek naar het antwoord. Ze spelen ook een belangrijke rol bij de adviezen die de luchtmachtleiding op tactische gebieden krijgt.

Blauwe sticker

In september en oktober beleeft de TWIC een hoogtepunt in Noorwegen. C-130 vliegers gaan dan vanaf vliegbasis Bodø tezamen met de F-16’s vliegen onder uitdagende omstandigheden zoals heimelijk optreden in duisternis. Oftewel ‘s nachts laagvliegen boven bergachtig terrein met gebruik van nachtzichtkijkers terwijl op grotere hoogte F-16’s de C-130 escorteren en beschermen.

Wie slaagt voor de TWIC krijgt een badge op zijn vliegoverall, de ‘blauwe sticker’. Volgens Nick symboliseert die absolute kwaliteit. “Een betere tactische opleiding voor KLu-vliegers bestaat simpelweg niet.”

Foto onder: Met flares probeert de crew van de C-130 een vijandelijke F-16 van zich af te houden. Foto: Frank Crébas

Tekst: Jack Oosthoek
Foto's: sergeant-majoor Eva Klijn