Dit artikel hoort bij: de Vliegende Hollander 12-01 | 2016-2017
ULT: ‘broodje speciaal’
Nieuwe F-16 simulators op Leeuwarden en Volkel
Wat doe je als er ineens een waarschuwingslampje van de oliedruk begint te knipperen? Je zet je auto aan de kant, checkt het oliepeil en belt eventueel de Wegenwacht. Gebeurt je dat echter in een F-16 als je met 800 km/u het luchtruim doorklieft, dan is het een heel ander verhaal. De vlieger zal een waarschuwing of storing in eerste instantie zelf moeten zien op te lossen. Gelukkig kan-ie dat trainen in een simulator, in dit geval de Unit Level Trainer (ULT).
Zowel op vliegbasis Leeuwarden als Volkel staan 2 ULT’s die gebruikt worden om procedures te trainen. “Hierin kunnen onze jachtvliegers oefenen wat ze moeten doen bij een zogenoemde malfunction, een storing”, vertelt majoor Martin Friggen, Hoofd Bureau Operationele Regelgeving op de staf CLSK en tevens coördinator F-16 simulatoren. “Kiezen ze de beste optie als zich een storing voordoet, voeren ze de correcte handelingen in de goede volgorde uit? Ook trainen ze in de ULT het blind op instrumenten vliegen zoals in slecht weer, of de uitval van instrumenten. Een belangrijk apparaat dus.”
Oud beestje
Met het verstrijken van de jaren diende zich echter een probleem aan: de simulator raakte ‘out of date’. Friggen: “De F-16 werd door zijn M3 tot M6 modificaties een vliegtuig met geheel andere avionica. De simulator was sinds 2003 hetzelfde oude beestje en daarmee dusdanig verouderd dat we niet meer konden trainen wat we kwalitatief graag wilden. Zozeer zelfs dat het op den duur niet meer trainbaar werd; de vlieger moest een stapje terug doen als-ie in de simulator stapte. Dat kan natuurlijk nooit de bedoeling zijn, want dan verlies je kwaliteit.”
Ingrijpend gemoderniseerd
Hoogste tijd dus voor een grootschalig moderniseringsprogramma. De luchtmacht trok 18 miljoen uit om de 4 ULT's samen met producent Lockheed Martin ingrijpend te moderniseren. “Een fiks bedrag”, erkent Friggen, “maar dan heb je ook wat. Er staat nu een totaal ander apparaat dan waar ze voorheen in moesten werken.” Dat wordt onderschreven door simulator-instructeurs eerste-luitenant Mark Koolhaas (Leeuwarden) en zijn collega Mario Snijders (Volkel). Zij zijn enthousiast over de vele nieuwe mogelijkheden die de gemoderniseerde ULT biedt, al zijn er ook nog wel wat kinderziektes die opgelost moeten worden. Maar gelukkig loopt er daarvoor bijna continu een vertegenwoordiger van Lockheed Martin bij de squadrons rond.
Tactisch trainen
De gemodificeerde ULT blijft in eerste instantie een procedure-trainer, maar het uitdrukkelijke streven is om dat uit te breiden naar inzet als tactische trainer. “Dat biedt een duidelijke meerwaarde ten opzichte van de oude simulator”, weet Friggen, “want dan is het apparaat ook in te zetten om de daadwerkelijke vliegtraining effectiever te maken. Door het verbinden van de ULT’s met elkaar, dus Volkel en Leeuwarden, en wellicht ook nog met het AOCS Nieuw Milligen, kun je straks ‘4 ship operations’ (missies met 4 vliegtuigen op tactisch niveau, red.) beoefenen, wat de trainingswaarde aanzienlijk verhoogt. Daarmee wordt deze ULT echt een 'broodje speciaal'!”
Integratie van nieuwe, GPS-geleide wapens, zoals JDAM (Joint Direct Attack Munition, een kit die van een ‘domme’ bom een bestuurbare maakt) en SDB (Small Diameter Bomb, effectiever met minder explosieve lading) of nieuwe Sidewinder.
Een veel betere grafische presentatie met rondom beeldschermen voor een betere vliegbeleving. De projectie van herkenbare landschappen – nu alleen nog Nederland en Nellis Air Force Base, maar uit te breiden met eigen keuzes – is daarin belangrijk, ook bij het trainen van noodprocedures.
Integratie van het helmet mounted cueing system (HMCS), waarbij de vlieger continu essentiële informatie via de helm gepresenteerd krijgt. Ook kan hij zijn wapens richten door alleen maar naar het doel te kijken. Tevens een belangrijk hulpmiddel bij noodprocedures: waar je ook kijkt je hebt altijd informatie tot je beschikking.
Geschikt voor training met Night Vision Goggles, omdat de cockpit-instrumentatie is aangepast. Een belangrijke optie, want onze vliegers opereren steeds vaker in schemering of bij duisternis.
Mogelijkheid tot presentatie Link 16 datamodem. Reeds geschikt gemaakt voor toekomstig tactisch gebruik. Hiermee kan info van bijvoorbeeld gevechtsleiding Nieuw Milligen of AWACS gepresenteerd en verwerkt worden.
Uitgebreide mogelijkheden tot debriefing. De hele (trainings-)missie kan worden opgenomen en afgespeeld. Daarmee leg je de genomen beslissingen onder de loep en analyseer je wat goed/fout ging en wat beter kon. Vooral bij training van noodprocedures van grote meerwaarde. Koolhaas: “Vliegers zijn al gewoon heel zakelijk te debriefen. Ze horen graag wat ze fout deden, want het streven naar beter blijft altijd voorop staan. Voor ons als instructeur is dit een extra stuk gereedschap waarmee we onze mening kunnen staven: ‘Kijk, hier deed je dit, maar je had wellicht beter kunnen kiezen voor...’ Om vervolgens samen te zoeken naar de beste oplossing.”
Tekst: Leo de Rooij
Foto’s: sergeant 1 Joyce Rutjes
