‘Voorzichtig de weg omhoog te pakken’

C-LSK Luyt ziet reparatie en herstel aanslaan

Een nieuw jaar waarin voor het Commando Luchtstrijdkrachten veel ten goede gaat veranderen. Want na een jarenlange neerwaartse spiraal is de weg naar boven gevonden. Dat komt deels door het extra geld uit Den Haag, deels door het stopzetten van een aantal missies. “Daarmee ontstaat ruimte om de luchtmacht weer de taken te laten uitvoeren die van ons worden gevraagd.” Commandant Luchtstrijdkrachten luitenant-generaal Dennis Luyt zet in nog 12 punten uiteen wat evenzoveel maanden in 2017 gaan brengen.

1 Herstel

“Voorop staat voor mij het herstel van brede inzetbaarheid. Een acuut vraagstuk dat een concreet antwoord verlangt. Het heeft alles te maken met de wereld waarin we nu leven. Daarin wordt een beroep gedaan op Defensie en dus op de luchtmacht. Nu voeren we missies uit Mali, Koeweit en Litouwen en met Force Protection en individueel uitgezonden militairen. Na 2017 moeten wij F-16’s en na 2018 helikopters beschikbaar kunnen stellen voor een breed pallet aan missies. Ook missies die we lange tijd op een spaarbrander hebben gezet omdat andere zaken voorrang kregen.”

2 5e generatie

“Daarnaast zetten we ook de eerste stappen in de transitie naar de 5e generatie luchtmacht. Dat betekent veranderingen, maar nu eens niet om te bezuinigen, maar om ons bedrijf anders in te richten; veel meer informatiegestuurd. Onze intell- en analysecapaciteit is al heel goed, onderscheidend zelfs, maar dat is voor de toekomst niet goed genoeg. We moeten nieuwe concepten ontwikkelen om de luchtmacht klaar te stomen voor de toekomst. Er komen volop nieuwe kansen en die moeten we benutten.”

3 Nieuwe middelen

“De 5e generatie is in eerste instantie gekoppeld aan de introductie van de F-35. Maar er is veel meer: nieuwe helikopters met betere sensoren en dus meer data, de Multi Role Tanker Transport en straks hopelijk de MALE UAV. Het zal nog wel een paar jaar duren door de financiële krapte, maar die UAV gaat er komen. De politiek beslist daarover, maar ik hoop dat we als B.V. Nederland onze verantwoordelijkheid nemen. In de veiligheidscontext is de krijgsmacht onze verzekeringspolis.”

4 Wereldorde

“Want ik denk wel dat er een breed besef is dat een kanteling van de wereldorde gaande is. Je ziet het in onze achtertuin met aanslagen en concrete dreiging vanuit de Russische Federatie. Daarop moet je een antwoord hebben, niet alleen als Nederland, ook als NAVO-bondgenootschap. Geluiden uit de VS daarover, neem ik voor kennisgeving aan. ‘Proof is in the eating of the pudding’, maar ik vind eerlijk gezegd dat we als Europa onze oren daar niet teveel naar moeten laten hangen. We moeten eigen beslissingen nemen. Een veilig Nederland en Europa is iets om te beschermen en voor te vechten. Dat is een rol voor Defensie en andere instrumenten van de overheid die samenwerken in de veiligheidsketen.”

5 Beëindigen missie

“We beginnen langzaam de vruchten te plukken van de verbetering van ons budget en dat is hartstikke positief. Maar het is nog niet het hele antwoord. We moeten nu namelijk een missie beëindigen in Mali terwijl onze landmachtbroeders daar nog bezig zijn. Dat vind ik heel pijnlijk maar mijn capaciteiten en mogelijkheden zijn beperkt. Ik zou die missie langer willen kunnen volhouden, maar dat lukt gewoon niet met de ‘gereedschapskist’ de ons nu is gegeven als luchtmacht. Daarin zit heel tastbaar onze begrenzing.”

6 Mens en thuisfront

“Onze kracht zit in de combinatie van mens en machine. Maar de inzetbaarheid is wel een keer eindig, ondank de loyaliteit van ons personeel dat daarvoor een dik compliment verdient. Met alle missies van de afgelopen jaren hebben we heel erg veel gevraagd van hen én het thuisfront. We kunnen ons werk alleen maar doen met steun daarvan. Maar je moet je afvragen hoe lang je dat volhoudt. In dat voortzettingsvermogen komen we nog tekort. Er zit gelukkig echt verbetering in, maar we zullen nog wel verdere stappen moeten maken.”

7 Trainingsprogramma

“Begin 2016 waren vrijwel alle wapensystemen en Force Protection ingezet en waren er nauwelijks mogelijkheden voor trainingsprogramma’s. Als je dat vergelijkt met nu, dan hebben we bijvoorbeeld op de MOB’s nu wel 2 waves met 6 of zelfs 8 kisten. En soms nog een derde wave ’s avonds. Op de plaat staan nu weer eens 8 helikopters klaar. Dan krijg je opmerkingen als ‘joh baas, ik ben blij dat ik elke dag weer kan vliegen!’ We kunnen weer oefenen met de vloot en luchtmobiel en in 2017 doen we voor het eerst sinds 4 jaar weer een flag-exercise in het buitenland. Het herstel begin je echt te zien.”

8 Personeel

“Steeds meer mensen zitten ook op plekken waar ze hard nodig zijn, al is het natuurlijk nog geen hosannaverhaal. We zitten in het staartje van de grote reorganisaties van de afgelopen jaren. Ik ben daarin trouwens dankbaar voor de rol van de medezeggenschap. Die heeft ons echt geholpen. Ze willen meedenken en verder komen. Dat is een compliment waard.

Onbevredigend is wel de voortdurende onduidelijkheid over onze arbeidsvoorwaarden. Ik ga ervan uit dat we er alles aan doen hierin zo spoedig mogelijk duidelijkheid te creëren voor ons personeel.”

9 Geld

“De gezondheid van de luchtvloot hebben we echt moeten opkrikken. Daarin is een behoorlijke slag gemaakt. Dat gaat met vallen en opstaan, want we zijn er nog lang niet. Het extra geld hebben we langzaam kunnen omzetten in contracten en meer reserveonderdelen. Dat kost tijd, maar het effect begint merkbaar te worden. Met het extra geld hebben we vooral reparatie en instandhouding kunnen toepassen. Voor investeringen op langere termijn of groei is nu nog te weinig geld, defensiebreed.”

10 Space

“Gelukkig zetten we dit jaar wel de eerste stap richting de ruimte. Aan de eerste nanosatelliet wordt nu gebouwd (zie elders in deze Vliegende Hollander, red.). Dat doen we samen met de industrie, kennisinstituten en andere landen. Het is best een ambitieus experiment; een proeftuin om te begrijpen wat een satelliet ons kan brengen. Niet een unieke capaciteit, want andere landen hebben het ook al. Maar we willen een smart buyer zijn. Ik wil weten wat er mogelijk is in of vanuit de ruimte.”

11 Pioniersgeest

“Het verwerken van info uit onder andere zo’n satelliet past in de push naar de 5e generatie luchtmacht. Nu al zijn binnen het CLSK clubjes bezig om informatie te verrijken. Belangrijke stappen en ik vind het mateloos interessant. Laatst was ik in Dongen waar een mix van burgers, militairen, reservisten en studenten betrokken is bij de ontwikkeling van de satelliet. Dit is de pioniersgeest waarover we altijd de mond vol hebben. ‘Space’ is geboren uit een groepje jongeren; een CLSK 3.0 initiatief dat aangeeft waartoe we als team in staat zijn. Niet alleen erover praten, we gaan het gewoon doen!”

12 Familie

Man power is echt de factor voor de 5e generatie. De ‘foto’ van hoe de organisatie er dan uitziet, moet dit jaar klaar zijn. Dat geldt niet alleen voor de F-35, maar net zo goed voor de nieuwe MRTT’s en vervanging van de helikopters. Ook voor het AOCS Nieuw Milligen met de co-locatie van de verkeersleiding op Schiphol en de verhuizing van de gevechtsleiding.

We hebben voorzichtig de weg omhoog te pakken. Dat vind ik wel hoopgevend. Iedereen wil gewoon zijn of haar werk kunnen doen; daaruit halen ze voldoening. Daar zijn we luchtmachters onder elkaar voor, een familie. Dat moeten we vast houden. We zijn Hollander dus we klagen wel eens, maar we doen het wel gewoon.”

Tekst: Arno Marchand

Foto's: Bart Nijs Fotografie, Evert-Jan Daniels en KLu