Wereldtop op Leeuwarden

Verhaaf: ‘ Kenniscentrum F-16 uitbouwen tot Center of Excellence F-35’

Van een schietschool eind jaren ‘40 naar het kenniscentrum voor de F-16, TACTESS genaamd. En dat niet alleen voor Nederland maar ook voor de 4 andere European Participating Air Force Forces (EPAF): België, Denemarken, Noorwegen en Portugal. Op het conto van TACTESS prijkt ook de gerenommeerde oefening Frisian Flag. Scheidend basiscommandant kolonel Gerbe Verhaaf weet 1 ding zeker: “Binnen de EPAF is niets vergelijkbaars te vinden”.

“En de ontwikkeling gaat de komende jaren nog stukken verder”, weet Verhaaf, “want vliegbasis Leeuwarden staat aan de vooravond van grote veranderingen. De verwachting is dat in 2016 de eerste F-35 naar Nederland komt, dan nog voor diverse praktijktesten zoals de geluidsbeleving die door de minister is toegezegd. Vanaf 2019 wordt Leeuwarden echt een thuisbasis voor de F-35. Daarmee verandert tevens de rol van het kenniscentrum F-16, het Tactical Training, Evaluation and Standardisation Squadron (TACTESS). Dat krijgt een zeer belangrijke internationale rol voor de F-35. Het is duidelijk dat de rol voor de Noordelijke vliegbasis alleen maar wordt verstevigd.”

Hogeschool

“Leeuwarden bouwt sinds de introductie van de F-16 begin jaren ‘80 aan TACTESS. En met veel succes want het instituut vergaarde inmiddels ‘wereldfaam’. Binnen de European Participating Air Forces (EPAF, de 5 landen die met de F-16 Midlife Update vliegen, red.) is het dé hogeschool voor vele jachtvliegopleidingen en trainingen. Naar Amerikaans voorbeeld maken we hier de beste jachtvliegers nóg beter. De internationale wapeninstructeursopleiding FWIT en oefening Frisian Flag komen allemaal uit de ‘keuken’ op Leeuwarden. Die wapeninstructeurs zijn essentieel voor de inzet van de Koninklijke Luchtmacht. Wordt de Air Task Force ingezet, dan zijn het de FWIT-afgestudeerden van Volkel en Leeuwarden die de inzettactieken en -procedures bepalen. Bij inzet in het Midden-Oosten draait Nederland daarom in de top mee.”

DNA

“Multinationaal gezien is er in Europa op jachtvlieggebied geen vergelijkbare school. Alleen in Groot-Brittannië is er QY-course, alleen voor Britse wapeninstructeurs. Leeuwarden is voor de EPAF F-16 gemeenschap dus écht het epicentrum. De USA ondersteunt met een Amerikaanse wapeninstructeur op uitwisselingsbasis. Nederland is daarnaast een belangrijke partner bij opleidingen, ontwikkelingen en uitzendingen. Het Amerikaanse F-15 detachement van april was laaiend enthousiast over wat ze hier aantroffen. Die samenwerking met de USA willen we nog meer aantrekken met de F-35. Want investeer je niet, dan bloedt het dood, maar het zit nu in ons DNA. We hebben veel ervaring in operationele test en evaluatie, dus dat F-16 kenniscentrum gaan we nu uitbreiden tot een expertisecentrum, een center of excellence.”

Taart

“Daarvoor moeten we coalitiepartners zoeken en die zijn er. Noren en Nederlanders hebben al veel samengewerkt binnen de EPAF. Groot-Brittannië, ook een F-35 gebruiker, ligt geografisch ook dichtbij. Na diverse gesprekken is er nu een ‘letter of intent’ voor een locatie in Nederland en deellocaties in Groot-Brittannië en Noorwegen. De andere landen willen uiteraard ook een deel van de taart en tevens spreiden we zo het geluid. In Nederland zal onze rol van, en relatie met Volkel in de toekomst alleen maar intensiveren. Zeker met vooralsnog 37 F-35’s. De F-16 lag de laatste 20 jaar namelijk altijd in de bovenste lade van de gereedschapskist van politiek.”

Initiatief

"Leeuwarden neemt dus duidelijk het voortouw. Nederland is historisch gezien een initiatiefnemer, ook van dit center of excellence. Ja, daaraan hangt een prijskaartje, maar we plukken er ook de vruchten van. Mis je de boot, dan eindig je met exporteren van Nederlandse kennis naar een ander land. Nederland heeft snel de neiging te bagatelliseren, maar TACTESS is hét voorbeeld van Europese samenwerking. Ook binnen de Nederlandse Defensie is men niet altijd zo bewust van de internationale rol van Leeuwarden. Maar besef goed, er is geen vlieger in de westerse wereld die Leeuwarden niet kent. Het is een begrip in de jachtvliegwereld.”

Tekst: Arno Marchand