Tekst Jan Malschaert
Foto sergeant Hille Hillinga

Trainen voor Mali en leren van partnerlanden

In Mali komt de dreiging voor helikopters niet alleen van vijandelijke strijders op de grond. Gevaar is er zeker ook van dichte stofwolken bij landingen, zogenoemde brown outs. Vanaf 1 oktober worden de helikopterbemanningen ingezet voor de VN-missie in Mali. Voordat ze op uitzending mogen, moeten de bemanningen specifieke kwalificatietrainingen goed doorlopen. Het omgaan met stof en warm weer beoefenen vliegers en loadmasters tijdens Hot Blade.

x
Voor een vlucht loopt Chinook-vlieger eerste luitenant Benny zijn toestel na tijdens een walk around check.

Twee weken duurt de internationale oefening vanaf de Portugese vliegbasis Ovar. Voor een aantal vliegers is Hot Blade het moment om de zogenoemde hot-kwalificatie te halen. Het maken van een goede brown-out-landing is daarbij een vereiste. Chinook-vlieger en wapeninstructeur kapitein Coen leert helikopterbemanningen om onder diverse dreigingen een operatie veilig te volbrengen. “De brown out, het landen in een zanderige en stoffige omgeving, is daarbij het moeilijkst. Een paar seconden voor je wielen de grond raken, verdwijnen al je referentiepunten. Het wordt donker in de cockpit.” De rotorbladen werpen bij de landing namelijk een enorme stofwolk op. 

x
Detachementscommandant majoor Alphons Jacobs: “We zijn hier voor internationale samenwerking, maar het belangrijkst is het voorbereiden van de aircrews op de missie in Mali.”

Volledig omhuld

De vlieger weet dankzij zijn loadmaster precies wanneer de stofwolk hem volledig gaat omhullen. Dat doet de hij door vaste commando’s over de positie van de wolk door te geven: “ramp – cabin door – cockpit”. “Je remt af met een hele zandbak die achter je aankomt”, geeft vlieger tweede luitenant Selwijn aan. “Je wilt die stofwolk natuurlijk zo lang mogelijk voor blijven. Word je eenmaal ingehaald, moet je de procedure blind volgen. Dan hoef je de laatste seconden alleen de ingezette neerwaartse snelheid vast te houden.”

x
Onderhoudstechnicus sergeant Mark loopt de rechtermotor ’s avonds minutieus na nadat er overdag meerdere brown out-landingen met de Chinook zijn gemaakt.

Gericht op Mali

Naast deze training is het doel van Hot Blade het verder verbeteren van de samenwerking tussen de deelnemers België, Duitsland, Groot-Brittannië, Nederland, Oostenrijk en Portugal. Majoor Alphons Jacobs staat als detachementscommandant aan het hoofd van alle aanwezige Nederlanders: “Naast meer dan 100 luchtmachtmilitairen zijn er bijna 200 militairen van 11 Luchtmobiele Brigade aanwezig. We zijn hier voor het verder standaardiseren van gezamenlijk helikopteroptreden, zoals bij grootschalige luchtlandingsoperaties.”

x
De hydraulische leidingen en aandrijfas bovenop de Chinook, worden na iedere oefenvlucht tijdens het dagelijks onderhoud nauwkeurig nagelopen, zoals hier door TD’er korporaal 1 Niek.

Dag en nacht onderhoud

Maar het zit niet altijd mee. Door materieelpech staan op een bepaald moment alle 4 de Chinooks aan de grond. “Stof en warmte vergen veel van de kisten”, zegt Jacobs. “Door die zware omstandigheden en slijtage van het materieel moet de technische dienst keihard werken om de Chinooks vliegend te houden. Die is hier dag en nacht bezig. Daarnaast hebben we ook minder reserveonderdelen beschikbaar  omdat die worden ingepakt voor Mali.

x
Pathfinders zijn gespecialiseerde verkenners die onder andere een landingsplek voor vliegtuigen en helikopters bepalen, veiligstellen en vliegers daarop binnenpraten. Met een rode doek markeren 2 Pathfinders het punt op een afgelegen landingsbaan waar een Portugees CASA C295-transportvliegtuig moet landen voor voldoende landingsbaanlengte. Aan boord 2 Nederlandse luchtmobiele pelotons die een vijandelijk bolwerk moeten uitschakelen.

Sterkste deelnemer

Hot Blade is georganiseerd door de European Defence Agency. De oefening vormt een onderdeel van het Helicopter Training Programme, dat in 2009 van start ging en nog loopt tot 2022. Het uiteindelijke doel is dan volledige standaardisatie van het helikopteroptreden van de deelnemende landen. “Nederland is een van onze sterkste deelnemers”, vertelt de Tsjech Milos Pecha, lid van het planningsteam van het helikopterprogramma. “Ze staan bekend om hun enorme expertise op het gebied van helikoptertactieken en hun goede documentatie van de vliegprocedures. Belangrijke delen van standaardprocedure die wij hanteren, zijn letterlijk overgenomen van de Nederlanders.”

x
Een loadmaster kijkt tijdens een brown out-landing naar voren via de zijdeur. Hij fungeert als een extra paar ogen van de vliegers en vertelt hen de positie van de stofwolk die ontstaat door de downwash van de rotorbladen.