Tekst kapitein Arthur van Beveren
Foto Louis Meulstee
De gepantserde ANWB van de krijgsmacht
Duizenden burgermedewerkers en militairen bij het Commando Materieel en IT zetten zich dagelijks in om het best mogelijke materieel en de beste IT voor onze militairen binnen te halen. Eenmaal overgedragen aan de militair in het veld wordt het dagelijks gereedschap. In de rubriek Mijn Materieel vertellen zij over hun materieel en IT-middelen. In deze editie: de Leopard 2 bergingstank Buffel. Een loodzwaar Zwitsers zakmes op rupsbanden.
‘’Een beest van een machine”
Ruim drie meter breed, meer dan negen meter lang en bijna drie meter hoog. De Leopard 2-bergingstank Buffel is een beest van een machine en weegt meer dan 55 ton. Hij is in staat om de zwaarste voertuigen binnen de Koninklijke Landmacht te bergen en te slepen. Met de komst van een nieuw tankbataljon worden de voertuigen nog relevanter. Maar ook op de huidige brigades zijn het onmisbare hulpmiddelen, ook al omdat de bestaande bergingsvoertuigen op wielen niet in staat zijn de zwaarste pantserwielvoertuigen zoals de Boxer te kunnen bergen. Vanwege de rij-eigenschappen bergt wiel normaalgesproken wiel maar de Buffel met rupsen neemt die taak op het moment waar.
Een ruim 21 ton zware Scania Gryphus is vast komen te zitten op een oefenterrein.Een eenvoudige klus voor de Buffel.
Gereedschappen en inventiviteit
Om de inzet van eenheden in het hogere geweldsspectrum te ondersteunen is een beschermd zwaar bergingsvoertuig nodig. De 25 bergingstanks van de landmacht zijn in gebruik bij de pantserinfanterie, pantsergenie en de herstelpelotons. Het is de combinatie van de vele gereedschappen en hulpmiddelen op het voertuig en de inventiviteit van de bergers die het platform succesvol maken. Laat de Buffel zijn gebrul horen in het terrein, dan snellen vanzelf militairen richting het voertuig om zijn hulp in te roepen.
Uitleg van de nummers in de afbeelding
Dozerblad en steunblad
Bij het bergen zet je het snijvlak in de grond voor een hogere ankerwaarde waardoor je zwaardere objecten kan bergen. Bij hijsen gebruik je juist het steunblad om stabiliteit te creëren. Het blad is ook te gebruiken als mobiele werkplaats. Je kunt er een bankschroef op zetten.
Keerschijf
Een keerschijf is een soort grote katrol die de trekkracht van de lier kan verdubbelen, hiervan zijn er twee aanwezig op de tank. Door twee keerschijven te gebruiken kan men de trekkracht verdriedubbelen.
70 tons harp
Aansluitpunt voor sleepkabels of andere hulpmiddelen om voertuigen te duwen of slepen. Dient ook als extra ankerpunt voor bij het gebruik van de lierkabel door een keerschijf.
Hoofdlier
De hoofdlier is 120 meter lang en kan 35 ton trekken. Door een keerschijf toe te passen kun je tot 105 ton trekkracht komen. Aan de linkervoorzijde zit een hulplier die een stuk minder zwaar is maar wel 280 meter lang. Deze wordt vaak gebruikt om de hoofdlier over grotere afstand uit te trekken.
Trotse bergers
Bergers bergen zichzelf. Ze zijn te trots om zich door collega’s te laten ontzetten. Er zijn dan ook talloze technieken om een voertuig te bergen. Met de gereedschappen op de Buffel zelf en door slim gebruik van de omgeving is bijna ieder voertuig uit de problemen te halen.
Uitleg van de nummers in de afbeelding
Opbergruimtes
De Buffel heeft allerlei opbergruimtes voor gereedschap zoals een vetspuit, hydraulische pers, slagmoer- en momentsleutels, kabels om over te starten, een las/snij-installatie voor het repareren en snijden op locatie en regulier gereedschap voor het repareren van voertuigtracks.
Obelix.
Deze bijnaam kreeg de bergingstank toen hij in dienst kwam van 411 Pantsergeniecompagnie, bijgenaamd de Galliërscompagnie. Passender kan niet voor deze brute krachtpatser.
Sleepstangen
Van deze stangen is met koppelstukken een triangel te maken waarmee je voertuigen voor of achter de tank kan hangen, om ze weg te duwen of te slepen.
Uitleg van de nummers in de afbeelding
Sleepkabels
Om snel een voertuig weg te kunnen trekken. Voor langere stukken slepen gebruik je de stangen.
Zelfberginstallatie
Door de lier zowel door deze voorzieningen te trekken als aan een boom of ander object is het mogelijk het voertuig zelf te bergen.
Kraan
Veelzijdig middel dat in de meest gunstige positie 30 ton kan hijsen. Kan ook gebruikt worden in combinatie met een keerschijf en lier om bijvoorbeeld over een heuvel heen te bergen. Wordt ook gebruikt om een motorblok uit een voertuig of de bergingstank zelf te takelen of om een voertuig onder begeleiding te kantelen.
Loopwerkblokkering
Voorkomt dat er teveel druk op het onderstel van de tank komt en houdt het voertuig stabiel bij het hijsen van zware last tijdens het rijden. Zowel aan de voor- als achterzijde aanwezig.
Brandstoftanks
Capaciteit van 1.600 liter brandstof verdeeld over twee reservoirs die als flexibele zakken in het voertuig verwerkt zijn. Andere voertuigen kunnen er mee bijgetankt worden.
De Buffel snijdt in moeilijk terrein als een mes door de boter.
Bergingsplan
Korporaals der eerste klasse Delano en Roy werken bijna vier jaar samen op de Buffel als bergers. Het is bijzonder en afwisselend werk dat naast technische kennis veel creativiteit vereist. “Je maakt van tevoren een bergingsplan. Je berekent de kracht op het materiaal, daarbij tel je een veiligheidspercentage op, kijkt naar oneffenheden in het terrein en verschillende ondergronden”, vertelt Delano over het proces van bergen. “Eigen veiligheid gaat voor dus check je het gestrande voertuig op gevaarlijke stoffen. Je bekijkt de mogelijkheden en probeert altijd een berging uit te voeren zonder extra schade aan de voertuigen en de natuur te creëren.” Roy voegt toe: “We kijken na het bergen altijd of we het voertuig ter plekke kunnen repareren zodat die direct door kan, of zelfstandig terug naar achteren kan rijden.”
Korporaals Roy en Delano werken zo’n vier jaar samen op de Buffel.
Naast een afgrond
Het meeste werk bestaat op dit moment uit het bergen op oefenterreinen. Maar tijdens oefeningen kan er altijd wat misgaan. Zo had Roy een keer te maken met een Boxer-pantserwielvoertuig dat door slechts twee bomen werd tegengehouden naast een dertig meter diepe afgrond. “Die kun je dus niet zomaar wegtrekken, want die kan wegglijden en dan hangt het totale gewicht van de Boxer aan je. Dan moet je van tevoren echt goed nadenken waar je gaat staan en wat je gaat doen. Je bent in je hoofd het hele scenario aan het afspelen. Wat gaan de bomen doen, wat gaat het voertuig doen. Dan wordt het echt interessant.”
Het dozerblad kan grond omhoog werken om de ankerwaarde van het voertuig te vergroten.Het blad diep in de grond creëert extra weerstand bij het slepen en bergen van het vastgekomen voertuig.
Op de kop
Ook kregen ze te maken met twee zware ongelukken. In april botsten een Boxer-pantserwielvoertuig en een Fennek-verkenningsvoertuig tijdens de oefening Grand Quadriga op elkaar. Later in het jaar kwam een Boxer op zijn kop terecht. De Boxer is met een gewicht van veertig ton echt een bakbeest. Slechts met twee bergingstanks was het mogelijk dat voertuig weer op zijn wielen te krijgen. Nog zwaarder zijn de eigen pantserrupsvoertuigen als het geniedoorbraaksysteem Kodiak en de brugleggende tank Leguaan. “Dit jaar zat een van onze Kodiaks echt goed vast. Toen hebben we een paar keer opnieuw ankerwaarde moeten opbouwen om hem eruit te trekken”, vertelt Delano daarover. “En ook de eigen inzetbaarheid is belangrijk. Het is een mooi apparaat maar het vergt natuurlijk veel onderhoud. Het is allemaal lomp en zwaar en slijt daardoor best snel.”
Midlife Update
Alle Buffels krijgen achtereenvolgens tot 2027 een Midlife Update (MLU). Het Commando Materieel en IT is verantwoordelijk voor dit groot onderhoud en de modernisering van diverse deelsystemen. Fabrikant Rheinmetall voert de werkzaamheden uit. Na de MLU voldoen de bergingstanks weer aan de huidige eisen en kunnen naar verwachting tot 2040 mee.
Tijdens de MLU krijgt de tank verbeteringen van de bergingsinstallatie, bepantsering, krachtbron, eindaandrijving en loopwerk, elektrische installaties en hydrauliek. Verder bestaat de mogelijkheid om de Buffel uit te rusten met een Remote-Controlled-Weapon-Station met .50 machinegeweer.
