Drukke tijden voor Kenniscentrum Wapensystemen en Munitie

Veel testen door Hoofdtaak 1

Een brede wal, bliksemafleiders en cellen met dikke muren en stalen deuren. Het beproevingsgebouw van het Kenniscentrum Wapensystemen en Munitie (KCW&M) in ’t Harde is op alles berekend. Het stevig afgeschermde complex op de Legerplaats bij Oldebroek telt onder meer een 300 meter binnenschietbaan en een klimaatkamer om wapensystemen, munitie en ballistische bescherming te onderzoeken en te beproeven. Het centrum is onderdeel van het Defensie Munitiebedrijf (DMunB) van het Commando Materieel en IT en telt zo’n 100 medewerkers. Materieelgezien nam er een kijkje.

Veilig

Het KCW&M heeft het druk. Het is volop in beweging vanwege de versterkte focus op Hoofdtaak 1 van Defensie: bescherming van eigen land en NAVO-bondgenoten. Door het opgehoogde defensiebudget en vele nieuwe aankopen, moet er natuurlijk ook extra getest worden. Want kunnen militairen in alle omstandigheden veilig werken met de nieuwe wapensystemen en munitie? Dat is de hoofdvraag die het kenniscentrum onderzoekt en waarover het advies uitbrengt. Voordat nieuwe spullen worden gekocht, moeten die eerst langs ’t Harde voor een onmisbaar vinkje: veilig voor gebruik.

Het grootste deel van de nieuwe munitie en wapensystemen testen de experts in het gebouw van het KCW&M. Ook worden er testen uitgevoerd op de buitenlocaties van het kenniscentrum, zowel in het veld als aan de Noordzee- en IJsselmeerkust.

Typeclassificatie

Momenteel vormt een belangrijk onderdeel van de werkzaamheden de zogeheten typeclassificatie van 5.56 millimeter-patronen. Het KCW&M is aangemerkt als nationaal NAVO-testcentrum voor dit kaliber wapens. Dat betekent dat het centrum onderzoekt of NAVO-partners elkaars munitie van dit kaliber kunnen gebruiken. Er zijn veel verschillende wapens die dergelijke patronen gebruiken, maar is de munitie ook uitwisselbaar? In het kader van steeds meer internationale samenwerking is dat belangrijk om te weten.

Wapenkamer

De wapenkamer van het KCW&M is een bijzondere: die bevat naast nationale wapens ook wapens van NAVO-partners. Zo zijn er in de rekken onder andere Beretta’s AR70/90, FAL’s en L85A2-geweren te vinden. Ook zijn er speciale gereedschappen opgeslagen voor meetopstellingen, zoals een gasdrukmeetloop om de druk te meten die de munitie genereert.

50 meter-binnenschietbaan

Even verderop in de gang, achter een stevige stalen deur, ligt de 50 meter-binnenschietbaan. Hier testen de experts dus onder meer hoe Nederlands aangekochte munitie functioneert in wapens van NAVO-partners. Om ervoor te zorgen dat elk schot precies hetzelfde wordt uitgevoerd, worden de schoten afgevuurd met een speciaal instrument – de 1980 schietbok – die de schouder van een militair simuleert.

Na het afvuren wordt op verschillende momenten de snelheid van het projectiel gemeten, op 5 meter en op 24 meter. Die moet binnen bepaalde normen vallen, net als bijvoorbeeld het trefferbeeld. Hoe de testen moeten worden uitgevoerd en wat de eisen zijn, staat in de Manual of Proof and Inspection (MOPI), ook wel gekscherend de NAVO-bijbel genoemd.

Strikt

Soms staan de experts van KCW&M hier weken achtereen te schieten. Ze gaan natuurlijk uiterst precies te werk en zijn zeer strikt. Ook tegen fabrikanten die nieuwe munitie willen leveren. “Soms verlaten fabrikanten gedesillusioneerd het pand. Dan heeft hun munitie de beloftes niet waargemaakt”, zegt munitiebeproever klein kaliber adjudant Berthold.

Als het gaat om de technische controle van mogelijk nieuwe aankopen, testen de technici die zowel belast als onbelast. De wapens en munitie worden aan een heel scala situaties blootgesteld die de werkelijkheid nabootsen. Daarna wordt er met de belaste munitie geschoten. Om te kijken of de munitie dan nog steeds doet wat ‘ie moet doen.

Extreme temperaturen

Zo worden er munitie-valtesten uitgevoerd van een valtoren op verschillende hoogtes, om te kijken of de munitie en de verpakking onder meer bestand zijn tegen een dropping met de heli. Ook worden er extreem hoge en lage temperaturen losgelaten op munitie en wapensystemen in de zogeheten klimaatkamer, van maar liefst plus 74 tot min 54 graden Celsius. “In Afghanistan zijn temperaturen tot bijna 80 graden gemeten. Als een kistje de hele dag vol in de zon staat in een open voertuig, kan de temperatuur enorm oplopen. En ‘s nachts kan het juist weer heel koud worden”, verduidelijkt beproevingsleider Johan. Ook worden de projectielen ondergedompeld in zout water, en op zogeheten triltafels onderworpen aan trillingen, om langdurig transport over onverharde wegen of het spoor te simuleren.

Frezen

In een nabijgelegen werkruimte kunnen de experts munitie aanpassen voor bepaalde testen. Als er bijvoorbeeld meer of minder kruit in een patroon moet om een bepaalde snelheid van het projectiel te bereiken, of als er bijvoorbeeld een drukopnemer in een huls moet worden gefreesd. De beproevers beschikken over allerhande specialistische apparatuur. Zo meet een speciale weegschaal tot op een duizendste gram nauwkeurig hoeveel gewicht de kruitkorrels in de schaal leggen.

Munitiekamer

In de munitiekamer staat een voorbeeld van een afgekeurd kunststof munitiekistje, waarvan de weekmaker niet duurzaam genoeg bleek. Ook een ondeugdelijke 9mm-patroon ligt op de plank: de afdichtingslak was gesmolten bij hitte, waardoor het projectiel bij trilling uit de huls omhoog was gekomen. Adjudant Berthold: “Bij nieuwe partijen filteren wij stapje voor stapje alle mogelijke gebreken eruit. Alleen volledig goedgekeurd materieel wordt vrijgegeven voor gebruik.”