Dit artikel hoort bij: Materieelgezien 08

In 't kort

Tekst kapitein Arthur van Beveren
Foto Mediacentrum Defensie

Vecht landmachtmilitair straks zij aan zij met een robot?

Defensie ontwikkelt methoden om met hetzelfde aantal mensen meer werk te doen. Een voorbeeld is de inzet van de zogenoemde Robotica en Autonome Systemen (RAS) voor landoptreden. Voor verdere ontwikkeling hiervan wordt nu geëxperimenteerd. Deze week heeft de RAS-eenheid de eerste tactische oefening in Litouwen gedaan.

Hier levert 13 Lichte Brigade momenteel een deel van de multinationale battlegroup. En 13 Lichte Brigade is nou net de eenheid die al een aantal jaren met RAS experimenteert. Een unieke kans dus om dit nu in een uitzendgebied te doen. Dat gebeurt dan ook: met de Milrem THeMIS. Dit is een op afstand bestuurbaar rupsvoertuig, bestemd voor meerdere taken op bijvoorbeeld het gebied van transport of bij verkenningen. Ook dient het als wapenplatform. Met het innovatieve systeem beproeft een 17-koppig team onder meer gevechtsacties.

De RAS-eenheid gaat overigens alléén naar de Baltische staat om te leren. Ze is dus geen onderdeel van de vooruitgeschoven aanwezigheid van de NAVO (eFP). Bij een onverhoopte conflictsituatie keert het team terug naar Nederland.

Defensie ontwikkelt nieuwe technieken zoveel mogelijk met operationele eindgebruikers. Dat levert waardevolle feedback op en biedt kans snel aanpassingen te doen. Ook groeien de gebruikers mee met de ontwikkelingen. Anderzijds vraagt het wel om geduld van een eenheid want de ‘robuustheid’ is natuurlijk nog niet optimaal.

Streepje

Nederland levert raketten voor lucht- en raketverdediging in Oekraïne

Nederland levert raketten om de lucht- en raketverdediging van Oekraïne verder te versterken. Ze zijn bedoeld om te worden afgevuurd met een lucht- en raketverdedigingssysteem dat een van de bondgenoten levert. Dat schrijven ministers Kajsa Ollongren en Wopke Hoekstra aan de Tweede Kamer.

Minister Ollongren maakt de verdere militaire steun aan Oekraïne vandaag ook bekend bij de Ukraine Defense Contact Group (UDCG). De levering van raketten, met een boekwaarde van ruim € 15 miljoen, vindt plaats in het licht van de recente aanvallen van Rusland in Oekraïne. Hierbij zijn ook burgerslachtoffers gevallen. Het kabinet veroordeelt deze aanvallen ten zeerste. Met het gedeeltelijk bekendmaken van de bijdrage, wil het kabinet ook een signaal afgeven aan Rusland.

Ollongren: “Deze aanvallen sterken het kabinet in de overtuiging dat zij enkel zijn te beantwoorden met niet-aflatende steun aan Oekraïne en zijn bevolking. Ik heb ook in direct overleg met de Oekraïense minister van Defensie benadrukt dat Nederland zich, net als onze partners, niet door Rusland laat intimideren en Oekraïne blijft steunen.”

Effecten op gereedheid

Defensie bekijkt steeds wat de effecten zijn van de militaire steun aan Oekraïne op de gereedheid van de Nederlandse strijdkrachten. Tot op heden worden deze effecten als acceptabel gezien. Het kabinet houdt ook bij toekomstige verzoeken aandacht voor de effecten op de gereedheid.

Pantserhouwitzer 2000NL tijdens een oefening in Zweden in 2018.
Nederland leverde eerder meerdere pantserhouwitsers aan Oekraïne.
Streepje

Staatssecretaris bezoekt DMO Concurrent Design Facility

Woensdag 5 oktober heeft de Staatssecretaris van Defensie, Christophe van der Maat, een werkbezoek gebracht aan de DMO Concurrent Design Facility (CDF) te Soesterberg. Doel van het bezoek was op interactieve wijze kennis te maken met deze vernieuwende werkwijze, de werkprocessen om te versnellen en de inmiddels behaalde resultaten.

Na het ontvangst door Plaatsvervangend Directeur DMO, schout-bij-nacht Jan Willem Hartman, en een korte introductie over de Concurrent Design(CD)-werkwijze is de Staatssecretaris geïnformeerd over de serious game. Programmamanager Rajko Brokken: “Dit interactieve spelelement geeft een goede indruk van de werkwijze doordat deelnemers zelf kunnen ervaren hoe Concurrent Design werkt.” Hierna zijn elementen van de CD-methode nader toegelicht met een rondleiding door de Facility.

CD kent naast het beschikken over een dedicated Facility een aantal andere sleutel succes factoren. Zo is het data gedreven, wordt er model based gewerkt en is er een multidisciplinair team dat getraind is in CD met gebruik van datamodellen.

ESA als benchmark

Om een indruk te geven welke successen er de afgelopen 3 jaar met CD zijn geboekt liet Directeur B&B, Harmen Alkema de geboekte resultaten zien, afgezet tegen de benchmarks van ESA, de European Space Agency. Die organisatie speelt een belangrijke voorbeeldfunctie omdat ze er al jaren ervaring mee hebben opgedaan. Het pilotprogramma wordt nu afgesloten en de CD-werkwijze in de voorzien in processen van Defensie moet worden ingebed.

Daarom was ook het Directoraat-Generaal Beleid (DGB) vertegenwoordigd en toonde generaal-majoor Wilfred Rietdijk de resultaten van een extern onderzoek naar verbeterpunten in dat ‘voorzien in proces’. DMO en het CDF-Team kijken terug op een effectieve kennismaking en zien er naar uit om bij te dragen aan de enorme verwervingsopdracht die op DMO afkomt. 

Staatssecretaris van Defensie Christophe van der Maat in de Concurrent Design Facility van DMO.
Streepje

Vergoeding voor sportschoenen militairen

Militairen en reservisten kunnen vanaf komend weekend één keer per jaar sportschoenen declareren. De vergoeding bedraagt maximaal € 130. Voorheen kregen militairen alleen sportschoenen bij hun opkomst.

Vanwege de eisen die worden gesteld aan militairen is het wenselijk dat zij zowel mentaal als fysiek fit zijn en hun gezondheid in stand houden. Het beschikken over goede sportschoenen draagt hier aan bij. De jaarlijkse verstrekking van sportschoenen is daarom opgenomen in de Defensienota 2022 en kan vanaf dit weekend in gang worden gezet. Verschillende partijen betrokken bij of verbonden aan Defensie hebben zich daartoe ingespannen.

Hoe?

Vanaf komend weekend worden de pakketrechten toegevoegd voor de militair (en reservist). Nadat dit gedaan is ontvangt de militair een e-mail van het KPU-bedrijf waarin staat dat de rechten succesvol zijn toegevoegd. Vanaf dat moment kan de militair een afroep plaatsen in de app of webwinkel van het KPU-bedrijf. Zij krijgen vervolgens een mail met instructies. Als de aankoop eenmaal is afgerond, kan de declaratie worden ingevoerd via DIDO++.

Wie in 2022 al sportschoenen heeft aangeschaft, kan die dit jaar nog declareren. Dat kan uiteraard alleen als de bon nog beschikbaar is. Ook in dit geval moet een afroeporder worden geplaatst. Dit geldt voor iedereen van wie de eerste verstrekking van sportschoenen (bij opkomst) meer dan 365 dagen geleden is.

Maximaal bedrag

Het maximaal te declareren bedrag is € 130. Het is ook mogelijk om duurder schoeisel te kopen, maar de meerkosten zijn dan voor eigen rekening. De keuze voor in- of outdoor schoen is vrij.

Het is daarnaast goed om te weten dat diverse winkels met sportschoenen in het assortiment, korting bieden op vertoon van de defensiepas. Bij Runnersworld en Lopers Company bedraagt die korting 15%, bij Bever 10%.

Sportschoenen
Streepje

Defensie praat Kamer bij over munitiedomein en demilitarisatie

Staatssecretaris Christophe van der Maat heeft de Tweede Kamer op 10 oktober een update gegeven over de status van het munitiedomein en het proces van demilitarisatie. Dit laatste gaat over het afvoeren en vernietigen van munitie waarvan de houdbaarheidsdatum is verstreken.

Defensie zou de Kamer hierover vóór 20 oktober informeren. Aanleiding hiervoor was het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Het document betrof het aanvullend onderzoek naar het noodlottige mortierongeval in Mali in 2016. Op 20 oktober staat het commissiedebat veiligheid en integriteit op de agenda.

Van der Maat: “Sinds het mortierongeval in Mali en naar aanleiding van zowel interne als externe onderzoeken heeft Defensie verbeteringen doorgevoerd op het gebied van munitieveiligheid. Defensie investeert doorlopend in munitieveiligheid en continueert haar inspanningen om deze te vergroten.”

Een van de inmiddels verbeterde zaken is dat er meer personeel wordt opgeleid dat binnen de munitieketen aan de slag gaat. Hier waren flinke tekorten. Verder is regelgeving en documentatie rond munitie aangescherpt. Hieronder valt bijvoorbeeld de regelgeving voor het type-classificeren van munitie. Ook de veiligheid rond gebouwen voor munitieopslag wordt verbeterd.

Demilitarisatie

Munitie heeft een houdbaarheidstermijn omdat de kwaliteit na verloop van tijd afneemt. Na het overschrijden van deze termijn, of als munitie op een andere manier onbruikbaar is geworden, moet deze worden afgevoerd en vernietigd. Dit om te voorkomen dat zich gevaarlijke situaties voordoen. Dit proces van demilitariseren is volop gaande.

Het doel is om elk jaar tussen de 700 en 1.000 ton munitie af te voeren. Dit is de maximaal haalbare hoeveelheid met het beschikbare personeel en de bijbehorende bedrijfsmiddelen. Die doelstelling wordt doorgaans gehaald, al werd er vorig jaar minder afgevoerd vanwege coronamaatregelen. Er was toen minder personeel in te zetten.

Om het proces te vereenvoudigen, wil Defensie een overeenkomst aangaan met dienstverleners in de munitie-verwerkende industrie. Deze bevindt zich buiten Nederland. De verwachting is dat binnen 7 jaar niet alleen de oude voorraad vernietigd is, maar ook de munitie die de komende 7 jaar nog moet worden verwerkt. Zo komt een deel van de bestaande opslagcapaciteit voor munitievoorraden vrij.

60mm HE 80 granaten

De munitie waarmee het noodlottige ongeval in Mali plaatsvond, is geblokkeerd voor gebruik. Het gaat om circa 11.000 granaten van het type 60 mm HE 80. Deze liggen veilig opgeslagen in munitiebunkers, maar dienen te worden vernietigd. Vanwege een te groot risico voor het hiervoor verantwoordelijke personeel is hier nog niet mee begonnen.

Samen met TNO onderzoekt Defensie de opties voor de demilitarisatie van deze granaten. Deze opties worden vervolgens door deskundigen getoetst aan de criteria veiligheid, tijd, capaciteit en omgevingsbelasting. De opties worden vooraf voorgelegd aan de Nederlandse Arbeidsinspectie en Inspectie Leefomgeving & Transport. Naar verwachting is voor eind dit jaar een keuze gemaakt die verder wordt uitgewerkt. De Kamer wordt hierover nader geïnformeerd.

60mm mortiergranaten.
Streepje

Nieuwe treinwagons vergroten militaire mobiliteit

Bij de Poolse leverancier Wagony Swidnica is vandaag ceremonieel de eerste van de 77 nieuwe treinwagons aan Defensie overgedragen. De wagons zijn nodig vanwege de toenemende relevantie van spoorvervoer.

Commandant van de Divisie Facilitair Logistiek en Beveiliging brigadegeneraal Laurens Jobse stipte het belang aan van de nieuwe treinwagons. “Na de eerdere ingebruikname van het roll on roll off-schip New Amsterdam zet Defensie nu met deze dieplaadspoorwagons opnieuw een belangrijke stap naar een robuuste eigen strategische transportcapaciteit.”

De behoefte aan materieel voor strategische verplaatsingen is toegenomen door de dreiging aan de grenzen van het NAVO-grondgebied. Maar ook met het oog op meer oefeningen in Hongarije en Polen vanwege de voorgenomen sluiting van grote Duitse oefenterreinen. Daarnaast is er de wens om strategische verplaatsingen uit te kunnen voeren, zoals het verplaatsen van troepen van andere landen over Nederlands grondgebied bij het leveren van host nation support.

Ook speelt de samenstelling van het wagenpark een rol. Het aantal hogere en zwaardere wielvoertuigen zoals de Scania Gryphus en Scania WLS is toegenomen. Deze voertuigen kunnen alleen over het spoor worden vervoerd met dieplaadspoorwagons. Ook worden er meer containers per spoor vervoerd.

Ontdekkingstocht

Projectleider Niels Teunissen: "Spoorwagons lijken op het eerste oog misschien ‘stukken staal op wielen’. Toch bleek de uitvoering van het project minder eenvoudig dan gedacht. Bijvoorbeeld de regelgeving rond spoormaterieel was van het begin tot het einde een ontdekkingstocht. Daarbij bracht de ontwikkeling van de staalprijs door de geopolitieke situatie ook uitdagingen met zich mee.”

In december 2020 bestelde Defensie 70 nieuwe dieplaadwagons. Een aantal dat uiteindelijk is verhoogd tot 77. Op 22 augustus 2022 zijn er al 17 nieuwe wagons afgeleverd op raccordement ’t Harde. In de Defensienota is aangegeven dat er geld is voor de aankoop van meer wagons.

Nieuwe treinwagons van Defensie.
Streepje

Defensie in zee met Rhenus voor groot logistiek centrum

Defensie zet samen met Rhenus Contract Logistics het nieuwe logistiek centrum voor de landmacht op. Het familiebedrijf helpt bij het ontwerp voor de bouw en de inrichting van het Logistiek Centrum Soesterberg (LCS). Beide partijen ondertekenden daarvoor gisteren een eerste overeenkomst. Als alles volgens plan verloopt, neemt de landmacht het moderne magazijn in 2025 in gebruik.

Het LCS wordt 37.800 m2 groot, circa 6 voetbalvelden. Het is bedoeld voor de flexibele opslag en afhandeling van Defensiemateriaal. Het centrum wordt ingericht volgens de laatste inzichten in logistieke processen en voorzien van de laatste ontwikkelingen op het gebied van automatisering.

Defensie kiest ervoor om het centrum niet volledig zelf op te zetten, maar om de kennis en kunde van het bedrijfsleven te benutten. In Rhenus is een ervaren partner gevonden, die kan helpen het pand en alles daarbinnen en daarbuiten te ontwerpen, te bouwen, in te richten en te onderhouden. Het bedrijf krijgt ook een rol bij de werkzaamheden die vanuit het centrum worden gedaan. Hoe dit er precies uit gaat zien, wordt de komende periode verder uitgewerkt.

Strategisch belang

Projectleider kolonel Dirk Jan Blaas: “Als consument ervaren we dagelijks de logistieke prestaties van de commerciële sector: vandaag besteld, morgen geleverd. Civiele dienstverleners zoals Rhenus Contract Logistics hebben vaak meer ervaring met logistieke centra dan Defensie. Daarom maken en exploiteren we het nieuwe LCS samen met zo’n logistiek specialist. Wel houdt Defensie de volledige zeggenschap. De beschikbaarheid van onze reservedelen en gereedschappen  vormt een strategisch belang. Bovendien liggen er in het centrum artikelen met een zogenoemd ‘te beschermen belang’. Denk aan export controlled-artikelen.”

De verwachting is dat het ontwerp medio 2023 klaar is, waarna in 2024 de bouw kan beginnen.

Logistiek centrum van Rhenus.
Streepje