Tekst Leo de Rooij
Foto Kpl Gregory Fréni

Dreiging counteren met teamwerk

De Defensie Materieel Organisatie maakt de verbinding tussen willen en kunnen. De DMO vormt de brug tussen de wens van de klant, de operationele commando's (marine, landmacht, luchtmacht en marechaussee), en de mogelijkheden die de budgetten en de markt bieden. In een reeks artikelen geven medewerkers een gezicht aan de DMO en vertellen hoe die (ver)binding met en door de DMO tot stand komt. Deze keer is dat luitenant ter zee 1 (TD) Rick Jutte, werkzaam bij de Afdeling Maritieme Systemen.

Hij studeerde wiskunde aan de TU-Delft, waarna Rick Jutte als zogenaamd Aspirant-Officier Speciale Diensten (AOSD) in dienst kwam bij de marine. Na zijn opleiding op het KIM voer hij als Systeem Verantwoordelijk Officier (SVO) op de S-fregatten, onder meer aan boord van Hr.Ms. Kortenaer. “Daar vond ik de operaties met de Lynx-helikopter bijzonder gaaf en na 2 jaar varen ging ik over naar de Marine Luchtvaart Dienst op Valkenburg om waarnemer te worden. Na mijn opleiding was ik 10 jaar NavCom (Navigatie-Communicatie-Officier) op de P3C-Orion en later instructeur. Een geweldige periode met veel uitzendingen, wereldwijd.”

Leerzame tijd

Met de sluiting van Valkenburg in zicht ging Rick bij Thales in Hengelo werken. Daarvoor verkaste hij samen met vrouw en 2 dochters naar het mooie Twente. “Een heel leerzame tijd, vooral bij scheepsbouwprojecten in het buitenland. Op de werf was ik de spil in het web tussen het eigen bedrijf, externe leveranciers en de eindgebruiker.”

Sinds 2006 is hij terug bij Defensie, bij Maritieme Systemen van de DMO. Veel van zijn eerdere ervaringen kan 'ie daar goed gebruiken. “Als wiskundig ingenieur kan ik bijvoorbeeld externe studies en technische ontwikkelingen begrijpen zodat ik weet wat er voor ons budget gedaan wordt en hoe nuttig dat is. Mijn werkervaring bij Thales en de contacten met collega’s uit die tijd helpen mij ook in mijn huidige functie. De methodiek van Combat Systeem Integratie die Thales hanteert is voor mij een voorbeeld waar de DMO van kan leren.”

Vertrouwen maakt een team

Een blik in het CIC, voorheen de commandocentrale met LTZ1 (TD) Rick Jutte.
Een blik in het CIC, voorheen de commandocentrale. Met de invoering van het nieuwe FCS gaan hier dingen veranderen: door verdergaande automatisering en ondersteuning wordt de samenwerking mens-machine sterker. De operator gaat samen met het systeem de strijd aan, vertrouwt ook steeds meer toe aan het systeem maar houdt als gebruiker wel de teugels in handen.

Toekomstige wapensystemen

Binnen de afdeling Maritieme Systemen is bureau Bovenwater Wapen Technologie verantwoordelijk voor de wapensystemen aan boord van de schepen en de ontwikkeling van toekomstige wapensystemen. “Daarbij kijken wij naar de performance van de gehele keten van detectie van een dreiging tot en met neutralisatie”, legt Rick uit.
Zelf werkt hij sinds 2017 mee aan de ontwikkeling van het nieuwe Fire Control Systeem (FCS) / vuurleidingssysteem. Dit systeem wordt ontwikkeld door Thales en komt onder andere aan boord van de nieuwe ASW-fregatten. “Vuurleiding is eigenlijk een ouderwetse term; het FCS is een performance based scheduling systeem. In gewone mensentaal: het systeem zoekt uit hoe de eigen eenheid optimaal haar sensoren en wapens in moet zetten tegen 1 of meerdere dreigingen. Daarbij wordt gebruik gemaakt van geavanceerde wiskundige algoritmen. Dit systeem is noodzakelijk om de nieuwe, zeer snelle en diverse dreigingen die de reactiecapaciteiten van de operator te boven gaan het hoofd te bieden. Het systeem kan de operator ondersteunen, maar kan ook automatisch het schip verdedigen. Het wordt een zeer geavanceerd systeem waarmee Nederland wereldwijd voorop zal lopen.”

LTZ1 (TD) Rick Jutte in het droogdok bij Zr.Ms. Johan de Witt (L801).
Met zijn bij Thales opgedane ervaringen kan LTZ1 (TD) Jutte uitstekend uit de voeten bij het bureau Bovenwater Wapen Technologie.

Vertrouwen in systeem

Een grote uitdaging bij de introductie van dit systeem is de gebruiker vertrouwen in het systeem te laten krijgen. Rick maakt graag de vergelijking met een zelfrijdende auto: “Durf je het stuur over te geven en wanneer? Als jouw auto je 3 keer heeft behoed voor een aanrijding door bijtijds te reageren dan ga je erop vertrouwen. En net als bij de auto ga je niet languit op de achterbank liggen: je moet er zijn om de grote lijnen uit te zetten en te blijven controleren. Essentieel daarbij is de betrokkenheid van de gebruikers. Dat is wel een uitdaging met de huidige personeelstekorten...”
Binnen de DMO-organisatie zijn interacties tussen Zee, Land en Lucht essentieel voor de toekomst, meent Rick. “Ook de communicatie met andere krijgsmachtdelen zou wel wat intensiever kunnen. Als de brug eenmaal geslagen is, geeft dat meteen extra impulsen. Waar Zee inmiddels de ontwikkeling van een geavanceerd Fire Control systeem heeft ingezet, zoekt ook Land naar een vergelijkbaar systeem voor integratie van sensoren en wapensystemen. Gezamenlijk zijn we nu aan het kijken naar verdere samenwerking op dit gebied.”

LTZ1 (TD) Rick Jutte werkt aan een Fire Control Systeem (FCS) voor de nieuwe ASW-fregatten.
De ontwikkeling van een nieuw FCS moet de verdediging van het schip optimaliseren.

Samen de klus klaren

Gevraagd naar wat zijn werk nou leuk, uitdagend en zinvol maakt, hoeft Rick niet lang na te denken. “Teamwerk is toch wel wat mij het meest motiveert: elkaar beter maken, uitdagen, lachen, dingen meemaken. Net zoals in de P3C waar we met 10 man de klus klaarden. Dat is toch wel uniek bij dit bedrijf.”
Daar hoort wat hem betreft ook vertrouwen in het personeel bij. “Vertrouwen bindt en motiveert mensen, dat maakt een team een team. Wees niet bang voor die uitglijder of die persoon die er een potje van maakt: in een sterk team valt dat onmiddellijk op en wordt dit gecorrigeerd.”

Innoveren begint volgens Rick met de goede mindset: flexibiliteit en vertrouwen schenken aan nieuwe projecten. “We moeten eraan wennen dat innovatieve projecten minder garanties geven. Om te kunnen vernieuwen hebben we nieuwe ideeën nodig, moeten we huidige werkwijzen los durven laten. Hiervoor hebben we jonge mensen nodig die anders naar de wereld kijken. 'The sky is the limit', en de uitdaging is daarom de goede nieuwe ontwikkelingen eruit te pikken en in te passen in onze roadmaps naar de toekomst.”