Varen in de toekomst

Nieuwe M-fregatten neusje van de zalm

Waarschijnlijk nog dit decennium varen 2 nagelnieuwe Nederlandse én 2 Belgische Multipurpose fregatten over de wereldzeeën. Het bestrijden van onderzeeboten op afstand vormt de belangrijkste taak van de nog te bouwen schepen.

Dat valt te lezen in een brief die staatssecretaris Visser aan de Tweede Kamer heeft gestuurd. Het project kan nu de fase in van de verwervingsvoorbereiding. Het resultaat daarvan wordt eind 2021 verwacht. De partners België en Nederland doorliepen het ontwerpproces met scheepsbouwer Damen en Thales. Die laatste is de leverancier van het geïntegreerde radar- en vuurleidingssysteem.

Geen gevulde koeken

Eerder is gemeld dat het eerste nieuwe fregat vanaf ongeveer 2025 operationeel inzetbaar zou zijn. Inmiddels is duidelijk dat ongeveer 2 jaar nodig is voordat de bouw kan starten. Dit is langer dan aanvankelijk voorzien. “Het ontwerpen, engineren en bouwen van een fregat vraagt nu eenmaal een lange tijd”, zegt directeur Defensie Materieel Organisatie vice-admiraal Arie Jan de Waard. “Het is niet of je een pak gevulde koeken in de supermarkt koopt. Met het toepassen van Concurrent Design-technieken, een techniek die we hebben overgenomen van het Europese ruimtevaartagentschap ESA, is op verschillende terreinen meer snelheid gemaakt. We hopen dat ook de komende periode te doen, zodat het eerste fregat in 2027 aan de steiger in Den Helder ligt. Het laatste M-fregat moet dan in 2030 aan België zijn geleverd.” 

Gouden ecosysteem

Het project gaat nu de fase in van de zogenoemde verwervingsvoorbereiding.  Admiraal De Waard: “Samen met de industrie wordt het ontwerp voor het schip, de wapen- en sensorsystemen uitgewerkt tot een contract. Binnen dit grote contract zitten verschillende kleine overeenkomsten voor specifieke systemen die op het schip moeten komen. Hierna gaan we met de verschillende leveranciers onderhandelen over de prijs. Als dit allemaal rond is, sturen we een brief naar de Tweede Kamer: de zogenoemde D-brief. Als de Kamer die goedkeurt, kan het contract voor de bouw met Damen worden ondertekend. En dat gaat eind volgend jaar gebeuren.”

“De collega’s van de afdeling Zeesystemen hebben hard gewerkt aan dit project, maar ze hebben dat niet alleen gedaan”, complimenteert de directeur. “Het is gelukt, binnen dat eerder genoemde Concurrent Design-systeem, samen met de industrie en de kennisinstituten. Dit gouden ecosysteem heeft zich ook in dit geval bewezen. Want nadat we de wensen van de behoeftesteller - de CDS namens de marine - in een eerste schets hadden gemaakt, zijn we daarna in goed overleg met al deze clubs tot een prachtig resultaat gekomen.”

Wapensystemen

Volgens admiraal De Waard moeten de nieuwe M-fregatten geheel op de toekomst en een lange levensduur zijn ingericht. Zo worden de schepen voorzien van een nieuwe torpedo, die is in te zetten vanaf het schip of de NH90-boordhelikopter.

Het fregat krijgt verder ESSM Block 2-luchtdoelraketten van Raytheon (zie: https://www.youtube.com/watch?v=Fsn546KPlXY) en de vervanger van het Goalkeeper-snelvuurkanon aan boord. Zware, op afstand bedienbare, mitrailleurs en lichte mitrailleurs tegen kleine oppervlaktedreigingen vullen de wapensystemen aan. Voor het bestrijden van grotere oppervlaktedoelen schaft Defensie de opvolger van de Harpoon-antischipraket aan.

Voor de verdediging krijgen de fregatten een systeem om vijandelijke torpedo’s te misleiden. Hoewel de schepen groter (en iets langzamer) zijn dan de huidige generatie, varen de nieuwe M-fregatten met een bemanning van 110-koppen. Voor extra personeel en hun uitrusting zijn 40 extra bedden en verschillende ruimten beschikbaar.

‘Hard nodig’

De Koninklijke Marine is blij met de voortgang, laat commandant Commando Zeestrijdkrachten vice-admiraal Rob Kramer weten. “De vervanging van onze ‘werkpaarden’ van de vloot, de Multipurpose fregatten, is hard nodig voor de onderzeebootbestrijding op de Noord-Atlantische Oceaan. De samenwerking tussen de DMO, de Nederlandse en Belgische marine en de Nederlandse industrie gaat weer een capabel en innovatief fregat opleveren.”

De huidige M-fregatten van de Belgische en Nederlandse marine - BSN Leopold 1 (F930), BSN Louise Marie (F931), Zr.Ms. Van Speijk en Zr.Ms. Van Amstel (F831) -zijn aan het einde van hun levensduur.