Tekst ritmeester Djenna Perreijn
Foto Hans Roggen

Het KPU-bedrijf komt naar je toe

250 militairen krijgen de komende 3 weken als eerste de nieuwe STRONG-uitrusting aangemeten: Soldier Transformation On Going. Ze worden ontvangen in de nieuwe pasmobiel van het KPU-bedrijf, onderdeel van de Defensie Materieel Organisatie (DMO). De trailer doet de komende jaren kazernes in het hele land aan om iedereen in het nieuw te steken. Een enorm complexe logistieke uitdaging, maar ook een dankbare klus. Want militairen kijken reikhalzend uit naar de nieuwe spullen.

Elk kwartier stappen 2 nieuwe kerninstructeurs de pasmobiel in. Om te voldoen aan de RIVM-richtlijnen hanteren ze daar op aanwijzing van het KPU-personeel zelf de meetlinten. Passen hoeft niet; de KPU-experts hebben genoeg aan de maten die ze in het computersysteem opslaan. "Die helm zal een verademing zijn", stelt korporaal Teun terwijl hij zijn hoofd naar beneden laat hangen. "De oude helm schoof snel naar voren; vooral bij een liggende schiethouding heel irritant. Bovendien geeft deze ruimte voor gehoorbeschermende oorkappen, die voorheen nogal in de weg zaten. Een stuk veiliger dus", vindt de monteur bij 11 Luchtmobiele Brigade.

In de pasmobiel nemen KPU-medewerkers de maten op van de eerste 250 militairen die worden uitgerust met STRONG. Passen hoeft niet, op de helm na. "Daarvan testen we nog de configuratie om erachter te komen welke centimeters bij welke maat horen", vertelt sergeant-majoor Marco Venema.
Kolonel Jan Vonk, transitiecoördinator van STRONG, vindt het 'On Going' aspect het belangrijkste: "We blijven de militair voortdurend verbeteren."
Sergeant-majoor Marco Venema werkte tijdens de coronacrisis 'gewoon' door op locatie: "De juiste uitrusting is operationele noodzaak."

Meetkeet

Sergeant-majoor Marco Venema kleedde de afgelopen 7 jaar talloze militairen bij het KPU-bedrijf, maar kwam in zijn vorige functie al op het idee van de pasmobiel. "Of de meetkeet, zoals-ie nu al grappend wordt genoemd. Voor de VeVa-opleiding reden we met een wervingstrailer het hele land door. Je bent hartstikke flexibel en schuift de trailer op locatie gemakkelijk uit om ruimte te creëren."

Het belangrijkste is dat dankzij de pasmobiel straks geen 42.000 medewerkers richting het KPU-bedrijf hoeven komen. "In de trailer kunnen we zo'n 400 militairen per week inmeten. We doen de 20 grotere kazernes meerdere keren aan en zullen telkens 1 tot 2 weken blijven staan om ieders maten te registreren. Extra tijdelijk personeel steunt ons daarbij." Nadat de maten in het systeem staan, brengt de lijndienst van het KPU-bedrijf de spullen naar de kazernes.

Voor de pasmobiel op pad gaat, krijgt de buitenkant nog een opfrisbeurt. Door de trailer te wrappen en te voorzien van het STRONG-logo, weten militairen straks dat hun nieuwe uitrusting in aantocht is als de wagen hun kazerne oprijdt.

STRONG

Onder Soldier Transformation On Going vallen de uitrustingsprojecten waaraan Defensie de afgelopen jaren werkte: Verbeterd Operationeel Soldaat Systeem (VOSS), Defensie Operationeel Kleding Systeem (DOKS) , Individueel Soldaat Systeem (ISS), Verbetering Gevechtsuitrusting (VGU) en Keuzeconcept Gevechtslaarzen (KCGvL). "Die afkortingen kun je vergeten, want alles gaat nu over STRONG", zegt transitiecoördinator kolonel Jan Vonk. Het KPU-bedrijf start begin volgend jaar met de uitgifte van helmen en uitrustingen, zoals het scherfvest en rugtassen. Daarna volgen de laarzen; liefst 8 types die elk 3 uitvoeringen hebben. Vonk: "Nu draagt nog bijna iedereen dezelfde laarzen, maar afhankelijk van je functie en voet bekijken we welke laars het beste past." De uniformen komen waarschijnlijk als laatste beschikbaar. Eenheden die alle onderdelen van STRONG testten, hebben gelet op functionaliteit, bescherming, pasvorm en draagcomfort.

Blessures

Korporaal Teun is één van de 250 kerninstructeurs die de nieuwe uitrusting als eerste krijgt. In een 2-daagse cursus leert hij binnenkort hoe de uitrustingsstukken precies af te stellen. "Het is nogal een precisieklus; gewoon omhangen is er niet bij", weet Vonk, coördinator van STRONG. "Zo komt onder het scherfvest een steunband die op de heupbotten precies goed moet zitten." Het oude vest rustte alleen op de schouders. "Deze is dus veel comfortabeler, maar als het niet goed zit, kun je blessures oplopen." 

10 per uur, 80 per dag en 400 militairen per week kunnen hun uitrusting laten aanmeten in de pasmobiel.

Goed gebruiken

Teun vindt het leuk om zijn eenheid straks wegwijs te maken met de stukken van STRONG. "We kijken al jaren uit naar een toereikende uitrusting. Mijn collega's zullen het in Irak en het Caribisch Gebied goed kunnen gebruiken." Wel is Teun benieuwd hoe hij zijn collega's instructies kan geven, terwijl iedereen zich aan de RIVM-maatregelen houdt. "Het liefst leg ik het natuurlijk zoveel mogelijk mensen tegelijk uit."

Helaas heeft het transitietraject STRONG ook last van de coronacrisis. Vonk: "De spullen komen van verschillende leveranciers van over de hele wereld naar het KPU-bedrijf. Fabrieken lopen vertraging op waardoor het onduidelijk is wanneer we over voldoende voorraad beschikken om aan uitgifte te beginnen."

Nog een tegenvaller: een bedrijf dat de aanbesteding voor DOKS (kleding) niet gegund was, spande een kort geding aan. Defensie zal op korte termijn moeten bepalen hoe ze hierop gaat reageren, maar het levert vertraging op en dus leidt dit tot een langer gebruik van interim kleding op missies. 

Militairen krijgen uit STRONG de stukken die zij nodig hebben, dat wisselt per functie. Niet iedereen krijgt dus de gehele gevechtsuitrusting.

Geduld

Met die onzekerheden in het achterhoofd, werkt het KPU-bedrijf keihard door om het traject op gang te krijgen. "Ons werk loopt nu over 2 sporen: het oude en het nieuwe uniform", vertelt Venema. "We leveren ook nog steeds de 'oude' uitrustingsstukken, want militairen moeten hun spullen eenvoudig kunnen ruilen." STRONG is dus geen directe vervanging, maar een transitietraject. "Over een paar jaar komt een omslagpunt waarop we alleen nog de nieuwe spullen uitleveren. Nu beginnen we met wat als eerste mogelijk is. Dat zijn begin volgend jaar de helmen en de vesten."

Waarom dan niet alles in één keer? "De oude uitrustingstukken zijn niet onveilig, maar de nieuwe zijn wel verbeterd. Waarom zou je met een minder comfortabel scherfvest op uitzending gaan, terwijl de nieuwe al beschikbaar zijn?"

Als de militairen eenmaal voorzien zijn van hun nieuwe uitrusting testen ze het eerst op de hindernisbaan om te zien of alles goed aansluit.

Voortdurend verbeteren

De transitie, die een paar jaar in beslag neemt, betekent dat commandanten de gouden regel van 'eenheid van tenue' moeten loslaten. Vonk: "Militairen die bij opkomst het nieuwe tenue krijgen, dragen bij de eenheid waar ze worden geplaatst misschien als één van de eersten de STRONG-stukken." Verder moeten militairen de komende jaren de oude met de nieuwe spullen combineren, omdat niet alle spullen tegelijkertijd uitgereikt kunnen worden. "Daardoor dragen ze 2 camouflagepatronen tegelijkertijd: het oude woodland en het nieuwe NFP."

Niet voor niets eindigt de afkorting STRONG met 'On Going', volgens Vonk gelijk het grootste voordeel van het traject. "Het is geen kwestie van vervangen en daar blijft het bij. Zodra iedereen is voorzien van de nieuwe helm, uitrusting, laarzen en kleding voegen we bijvoorbeeld ook de kleinkaliberwapens en de elektronica toe onder STRONG. We blijven de militair als een systeem behandelen en voortdurend verbeteren."

NFP-camouflage

Het nieuwe camouflagepatroon is voortgekomen uit intensieve onderzoeken door onderzoeksinstituut TNO. Het Netherlands Fractal Pattern (NFP) heeft kleine en grote geometrische vormen. Het patroon bestaat uit structuren die veel in de natuur voorkomen. Het gaat om patronen die van dichtbij én veraf werken. Vergelijk het met blaadjes aan een boom in een bos. Van welke afstand je er ook naar kijkt; ze vallen nooit uit de toon. 

Nu zijn er nog 5 camouflagepatronen: woodland, desert, jungle, arctic en het forest van de mariniers. Maar allen zijn slechts geschikt voor één omgeving. In de toekomst gaat Defensie terug naar 3 varianten:
 

  • NFP-Green voor bosrijke en stedelijke gebieden in West- en Oost-Europa;
  • NFP-Tan voor droge gebieden, zoals woestijn, steppes en savannen; 
  • NFP-Navy voor het boordpersoneel van de marine is nog in ontwikkeling.