Tekst Ingmar Kooman
Foto John van Helvert, collectie Nederlands Instituut voor Militaire Historie
50 jaar maritieme IT
Van commandocentrale tot machinekamer, van energievoorziening tot wapeninzet. Wie kan zich nog een marineschip voorstellen zonder computersystemen? 50 jaar geleden stond de maritieme IT in de kinderschoenen. Maar ook in die kleine stappers was Nederland een van de voorlopers. Materieelgezien kijkt terug én vooruit.
Steve Jobs en Steve Wozniak hadden in 1976 hun garage als ‘hoofdkwartier’ van het latere megabedrijf Apple. Een kleine 10 jaar daarvoor zette Defensie echter al haar eerste schreden in de wereld van computertechnologie. Maar dan vanuit de bovenverdieping van een schoenenwinkel aan het Noordeinde in Den Haag. Daar zag op 23 januari 1967 het Centrum voor Automatisering Schepen (CAS) het licht.
In 5 decennia maakte het bedrijf een veelvoud aan naamsveranderingen door, maar het uitgangspunt bleef hetzelfde, vertelt Martin van Egmond, systeemmanager en ‘huishistoricus’ bij SATS (Systemen Applicaties Trainers Simulatoren). “De kracht van de organisatie is dat we gedetacheerd zijn bij onze klant, de operationele gebruiker.”
Folder
“We kopen geen marineschepen uit de folder”, zegt Marco van Roon, hoofd softwareontwikkeling bij SATS. “We hebben de eigen vloot zelf ontwikkeld. DMO ontwerpt een varend platform en dat wordt uitgerust met sensor- en wapensystemen. De samenstelling en de integratie van al die systemen doen we in nauwe samenspraak met de gebruiker. Zo geven we ieder schip dezelfde look & feel.”
Vanzelfsprekend is dat niet, geeft hij aan. “Vergelijk dat met de Duitse marine; die werkt voor 12 scheepsklassen met 12 verschillende CMS’en (Combat Management Systemen, het computernetwerk dat alle sensor-, wapen- en communicatiesystemen met elkaar verbindt – IK). Daarentegen werkt Nederland met 1 CMS, Guardion, dat we steeds verder ontwikkelen. Dat maakt ons flexibeler én goedkoper, want de opleidingen en trainingen doen we ook op de Nieuwe Haven.”
Kees Lindhout (57)
Software architect | 35 jaar maritieme IT
“Je bent in alle stadia van de ontwikkeling van een applicatie betrokken. Tot aan het testen aan boord, samen met de bemanning. Zo mooi. Dat zie je bij geen enkel softwarebedrijf. Daarnaast is het specifiek ontwikkelen van een CMS echt cutting edge. Daarom wil ik niet weg bij dit bedrijf.”
Succesnummers
“Plannen, experimenteren en doorontwikkelen, dat is wat we hier al 50 jaar doen”, zegt Van Egmond. Dat doen de civiele IT’ers van SATS hand in hand met de collega’s uit de Operationele en Technische Dienst. Het vormde de basis voor succesnummers als bijvoorbeeld de Geleidewapenfregatten of het snelvuurkanon Goalkeeper.
“De kennis van de oorlogsvoering zit bij ons in het gebouw”, legt Van Roon uit. “We zijn dan wel niet de Googles van deze maritieme wereld, maar we proberen wel dezelfde slimmigheden toepasbaar te maken in het militaire domein. Dat is een werkwijze waar we echt trots op zijn.”
Richard Snijders (32)
Software engineer | 9 jaar maritieme IT
“Dit is een uniek domein binnen de Nederlandse IT. We werken voor en direct met de militairen. Operationele expertise zoals hier heb je binnen een commercieel bedrijf niet voor handen. Het is een ideale samenwerking. Je maakt bovendien iets dat daadwerkelijk gebruikt wordt en bent in alle fases betrokken bij het product.”
Proefopstelling
Dat laatste doen ze met groot enthousiasme, weet Van Egmond. “Tijdens een praatje bij de koffie ontstaan tal van ideeën. Dan bouwen we een proefopstelling, zodat we het meteen kunnen testen.” Zo zagen meerdere slimme oplossingen voor technische uitdagingen het levenslicht, zoals een nieuw prototype voor een scherm in de commandocentrale.
“Onze software verbindt – het klinkt bijna als een geloof”, merkt Van Egmond op. “Onze Haagse afdeling stelt zich op als een smart buyer en koopt subsystemen, zoals wapens en sonars, over de hele wereld. Wij zorgen ervoor dat ze allemaal logisch met elkaar kunnen werken.”
Gerben Rozie (26)
Software engineer | 1e jaar maritieme IT
“Vanuit de commerciële IT-sector wordt er aardig aan je getrokken. Maar Defensie zit in mijn bloed. Zowel mijn opa als mijn vader hebben gevaren. Ik heb overwogen om marineofficier te worden, maar ik vind het programmeren zelf gewoon geweldig. Zolang het kan, blijf ik hier.”
Big data
Dat gaat van aan elkaar knopen van radarsystemen met de commandocentrale tot het optimaliseren van een user interface, het bedieningspanel van een console. De werksfeer binnen SATS draagt bij aan het succes, vindt Van Egmond. “We hebben een open cultuur, met buitengewoon gedreven mensen. Je producten, dat zijn je kinderen. Vanuit onze betrokkenheid nemen we de tijd om ze goed af te testen. Zelfs onder water, aan boord van de onderzeeboten.”
“Onze mensen snappen wat er aan boord gebeurt”, beklemtoont Van Roon. “Specifieke domeinkennis is ook essentieel om onze producten beter te maken. We willen de nieuwste technologie militair toepassen. Denk aan big data-toepassingen tegen piraterij of onderhoud ondersteund met virtual reality-brillen. Dat moet ook, want als de nood aan de man is, moeten onze jongens en meiden met de beste middelen op pad.”
