Tekst Coen Heil
Foto Expertisecel Grondstrijdkrachten Russische Federatie
Specialisten JISTARC houden Russische krijgsmacht scherp in de gaten
Het handboek Organisatie en Optreden van de Grondstrijdkrachten van de Russische Federatie (2021) blijkt sinds de inval van Rusland in Oekraïne relevanter dan ooit. Daarom werkt de Expertisecel Grondstrijdkrachten Russische Federatie (ECGRF) aan een herziening, die begin volgend jaar verschijnt. “Een gigantische klus”, knikt kolonel b.d. Herman.
Het team bestaat uit 4 specialisten van het Joint Intelligence, Surveillance, Target Acquisition & Reconnaissance Commando (JISTARC): Herman, Marcel, Jurjen en Niels. Zij doen doorlopend onderzoek naar de Russische strijdkrachten en halen hun informatie uit open Russische bronnen. “Omdat een aantal van ons de Russische taal beheerst, hebben we een vrij autonome rol, want bij Defensie kan bijna niemand dat”, vertelt Herman.
‘We proberen in de geest van de Russische militair te kruipen’
Brainstormen expertisecel
Voor werkoverleg komt het viertal samen op de Luitenant-kolonel Tonnetkazerne in ’t Harde. Daar informeren ze elkaar over de voortgang van het onderzoek en bespreken ze thematische onderwerpen, waarbij ze elkaar kritisch bevragen. “Zo proberen we altijd in de geest te kruipen van de Russische militair”, omschrijft Herman het samenzijn. “Maar ook in de hoofden van Russische politici en gewone burgers”, vult Niels aan.
Ontstaan handboek
Het idee van een handboek ontstond in 2019, toen de landmacht meer kennis wilde over de Russische krijgsmacht. “De opdracht was simpel: kennis ontwikkelen en uitdragen”, zegt Herman. In 2020 verscheen een conceptversie en in 2021 de eerste druk. De belangstelling voor het handboek en de Russische strijdkrachten was destijds niet overweldigend. Tot februari 2022. “Na de Russische inval werd het ineens ‘hot’ en kregen we de ene na de andere aanvraag om presentaties te verzorgen”, licht Herman toe.
Herziening handboek
De nieuwe versie van het handboek bevat hoofdstukken over de invloed van de autocratische staatsvorm op samenleving en krijgsmacht, het militair denken, personeel, organisatie, militaire operaties en observaties uit de oorlog in Oekraïne
Toegankelijk en bruikbaar
Het handboek is bewust laag gerubriceerd. “Iedereen moet het kunnen lezen, van soldaat tot generaal”, stelt Herman. “Je kunt er ook in shoppen”, vervolgt hij. “Het is een zeer uitgebreid document en iedereen kan het gebruiken om gericht informatie te zoeken.”
Het handboek dient verder als basis voor opleidingen, trainingen en operationele planning. “Inzicht in de vijandelijke doctrine, organisatie en tactieken vormt de basis voor elk operatieplan”, benadrukt Herman.
Informatiebulletins als aanvulling
Omdat er ook behoefte is aan verdiepende en meer specialistische kennis over de Russische grondstrijdkrachten, publiceert de ECGRF thematische informatiebulletins. Inmiddels zijn er al 14 stuks van de drukpers gerold. Over onder meer logistiek, geneeskundige ondersteuning, luchtverdediging, elektronische oorlogvoering en Maskirovka, een Russische term voor militaire misleiding.
Deze publicaties zijn – net als het handboek – voor ‘Intern Gebruik Defensie’ en toegankelijk voor iedere defensiemedewerker. Verspreiding via het openbare internet is ongeoorloofd.
Internationale belangstelling
Er is een groeiende belangstelling uit andere NAVO-landen voor de ECGRF-producten. “Het balletje ging rollen nadat Duitse collega’s vroegen om een Engelse versie van het EOV-bulletin”, verklaart Jurjen. “Het nieuwe handboek en alle bulletins worden nu vertaald naar het Engels, voor verspreiding binnen de NAVO.”
‘Ze zijn meesters in elektronische oorlogsvoering’
Elektronische oorlogsvoering
Alle teamleden hebben een inlichtingenachtergrond, met ieder zijn eigen specialisme. Dit is van belang bij het schrijven van de bulletins. Zoals het bulletin Elektronische Oorlogsvoering (EOV) binnen de grondstrijdkrachten van de Russische Federatie (2022). Hiervoor is behalve taalkennis ook technische kennis nodig van radio-, stoor- en radarsystemen. “De Russen zijn meesters in elektronische oorlogsvoering”, vertellen de mannen van ECGRF. “Ze passen het toe bij alle militaire operaties, maar soms ook in vredestijd in het kader van hybride activiteiten. Ze storen radars, blokkeren signalen en manipuleren navigatiesystemen van Westerse vliegtuigen.”
Maskirovka en tactische tekens
Maskirovka is misleiding in de breedste zin van het woord; “Liegen, bedriegen, camoufleren, alles wat de vijand maar op het verkeerde been kan zetten”, licht Herman toe. Waarna hij met voorbeelden komt uit het bulletin. “Van opblaasbare tanks tot nepopstellingen van pvc-buizen en lege munitiekisten. De vijand krijgt hierdoor een verkeerd beeld van een Russische opstelling, opent vaak het vuur en verspilt daardoor kostbare munitie.”
Daar sluit een ander bulletin mooi op aan: Tactische identificatietekens en nummering op de Russische voertuigen. Zoals mysterieuze tekens op tanks. “Waarom staat er een cirkel in krijt op een voertuig?”, vraagt Marcel retorisch. “Dat zijn identificatietekens”, antwoordt hijzelf. “Maar ook deze tekens kunnen de Russen gebruiken als een vorm van misleiding”, vult Niels aan. “Ze kunnen ze wisselen per eenheid, zodat de vijand in verwarring raakt.”
Luchtverdediging
In het bulletin Luchtverdediging beschrijft het team hoe Rusland zijn luchtruim verdedigt. “De Russen weten dat ze de luchtmacht van het Westen niet kunnen evenaren”, legt Herman uit. “Daarom investeren ze verhoudingsgewijs minder in een moderne luchtmacht en meer in een uitgebreide en gelaagde luchtverdediging. Met de bedoeling alles uit de lucht te schieten.”
Logistieke en geneeskundige ondersteuning
De meest recente informatiebulletins zijn de Logistieke en Geneeskundige ondersteuning. “Hoe organiseren ze dat (logistiek, red.) in Oekraïne?”, stelt Niels een retorische vraag. “Hoe gebruiken ze de spoorwegen, hoe krijgen ze schoon water en hoe komen ze aan hun brandstof? Deze vragen proberen we te beantwoorden. We hopen dat onze eigen kenniscentra, gebaseerd op deze bulletins, verdiepende producten gaan schrijven over hun Russische counterpart. Het opleidingscentrum van de genie deed dit al.”
‘Hoe gebruiken ze de spoorwegen?’
De geneeskundige dienst van de Russen heeft als taak snel en effectief medische zorg te verlenen. “Maar de praktijk in Oekraïne is anders; ze laten daar doden en gewonden meestal achter op het slagveld”, verklaart Marcel. “Ze doen dit omdat ze zelf geneeskundig personeel van een tegenstander als een belangrijk doelwit beschouwen. Ze verwachten dat dit omgekeerd ook zo is. Zo kan 1 gewonde zorgen voor veel extra slachtoffers.”
Blufpoker
De informatiebulletins voorzien allemaal in een behoefte. Er was onvoldoende informatie. Daarom worden ze geschreven. Zijn de heren van het JISTARC dan nooit bang dat de Russen hen op het verkeerde been zetten? “Dingen waarvan ze niet willen dat wij ze te weten komen, houden ze wel achterwege”, bevestigt Herman. Toch zit er vaak ook een staaltje blufpoker in hun gedrag. “Dan lees je bijvoorbeeld over een nieuw wapensysteem, waarvan ze er al 12 hebben geproduceerd. En dan blijkt dat het daarbij blijft. De capaciteiten van wapensystemen worden vaak sterk overdreven om de verkoop te stimuleren in het buitenland en een potentiële tegenstander te imponeren”, lacht Jurjen.
Waar te vinden?
Defensiemedewerkers kunnen de publicaties van de ECGRF vinden op het intranet, door te zoeken op ‘ECGRF’. Daar zijn ook de contactgegevens beschikbaar.
