‘Dichter bij de werkelijkheid kom je niet’

Realistisch trainen prikkelt alle zintuigen

In de bossen van Oirschot toonden eenheden van 13 Lichte Brigade op 4 november aan Defensiecollega’s de meerwaarde van realistisch trainen. Door geur, geluid en andere vormen van ‘slagveldsimulatie’, leren deelnemers om te gaan met de stress die oorlogsvoering met zich meebrengt. De trainingen zijn onder meer gebaseerd op lessons learned uit Oekraïne.

Lichamen van gedode vijanden, de geur die dat met zich meebrengt, het knallen van vuurwapens en artillerie, de verblindende rook, het onheilspellende gezoem van overvliegende drones… de militairen krijgen het flink voor de kiezen als ze zich stap voor stap door de loopgraaf bewegen. Uiterst voorzichtig, in opperste concentratie, maar in een flink tempo banen ze zich een weg door wat de hel op aarde lijkt. Lijkt, want deze loopgraaf bevindt zich niet aan het front. Alle geuren, geluiden, rookpluimen en dummy-lichamen zijn special effects.

Op de ‘demodag’ laat 13 Lichte Brigade zien wat realistisch trainen inhoudt. Dat tonen ze aan andere eenheden om het enthousiasme voor deze manier van oefenen defensiebreed te verspreiden. “Wij vinden het in ieder geval heel mooi om zo te trainen”, zegt een militair van 13 Lichte Brigade. Hij ondersteunt de demo en heeft al mogen ruiken aan het ‘realistisch trainen’. “Die geur van dode lichamen is heftig.”

Check de video!

Leren van Oekraïne-oorlog

Initiator is majoor Joost van Nunen, hoofd G7 bij 13 Lichte Brigade. “Vanuit mijn team proberen we regie te voeren op alle trainingen en die naar een hoger niveau te tillen.” Dat gebeurt onder meer door lessons learned uit de oorlog in Oekraïne. “We krijgen ontzettend veel informatie binnen van wat zich daar dagelijks afspeelt. Die integreren we in deze trainingen; van het omgaan met drone-dreigingen tot het optreden in stedelijk gebied en het zuiveren van een loopgraaf.”

Oefenhandgranaat

Dat ondervinden de deelnemers aan den lijve. Eerst worden ze in kleine groepen naar een tent geleid waar ze zich met VR-brillen daadwerkelijk in de loopgraven in Oekraïne wanen. Als dat onderdeel achter de rug is, mogen ze gewapend en volledig omgehangen de loopgraaf ervaren. Opvallend is het gebruik van een nieuw type oefenhandgranaat. Van Nunen: “Die vult het gat op tussen de werpgewichten en een echte handgranaat. Deze oefenhandgranaat heeft dezelfde eigenschappen; gewicht, afmetingen, vorm, werking- als een normale handgranaat, maar is veilig.”

Dat blijkt als een demonstratie volgt van een van de vertegenwoordigers van het bedrijf uit Letland, dat de granaten maakt. Hij trekt de pin eruit en houdt het projectiel in z’n hand. Er volgt een ontploffing en een gele rookpluim, maar zijn hand blijft ongedeerd. “You see, perfectly safe”, zegt hij met een grote grijns. Van Nunen: “Bijkomend voordeel is ook dat het lichaam van de granaat is gemaakt van klei en mineralen. Dat is biologisch afbreekbaar.”

Zo realistisch mogelijk simuleren

Terug naar het oefenterrein. In kleine groepen gaan de bezoekers de loopgraven in. Tijdens hun tocht regent het prikkels van de vele gevechtsveldsimulatiemiddelen. Machinegeweer- en artilleriesimulatoren, rook, geur en geluid; alle zintuigen worden op de proef gesteld om een zo realistisch mogelijk beeld te schetsen. Van Nunen: “Je kunt hier zoveel kanten mee op. Door het wegzetten van geluidsboxen kun je bijvoorbeeld op ieder willekeurig moment, op afstand, laten horen wat je wilt.”

Drones

Ook aanwezig is een enthousiaste brigadecommandant brigadegeneraal Gert-Jan Kooij: “Onze eenheden krijgen hier straks mee te maken. Iedereen kent de filmpjes vanuit Oekraïne waar militairen continu in aanraking komen met knallen, doden, gewonden, drones en vuurgevechten. Als je dat voor het eerst echt meemaakt, bevries je. Door die situatie hier zo goed mogelijk te simuleren bereiden we onze mensen daar op voor. Het is geen echt gevecht, maar dichter bij de realiteit kom je niet.”

Doorslaggevende details

Ook de generaal stipt het belang aan van lessons learned. “Wij verzorgen veel trainingen voor Oekraïense militairen en het mes snijdt aan 2 kanten. Zij hebben baat bij onze training en wij horen uit eerste hand hoe het er aan het front aan toe gaat. De Oekraïense liaisons geven aan hoe ze die situaties willen nabootsen en wij integreren die weer hier bij onze training.”

Het zijn de details die het ‘m doen, aldus generaal Kooij. “Denk aan drills en schiethoudingen. Een paar weken geleden hoorden wij van de Oekraïners dat we ons wapen verkeerd vasthouden. Althans, op de manier zoals wij gewend zijn komt je hand als eerste om de hoek in een loopgraaf en is die er dan meteen af. Dat soort dingen, de puntjes op de ‘i’, geven de doorslag.”

Mentale component

Maar het allerbelangrijkste, aldus de generaal, is de mindset. “Dat onze mensen ‘leren denken’ dat er continu dreiging is en daarmee kunnen omgaan. Ze moeten zich voortdurend kunnen aanpassen aan veranderende situaties. Dat is dus een heel belangrijk onderdeel van realistisch trainen. Ieder boek over oorlog laat zien dat de mentale component de belangrijkste is. Het is van groot belang dat je onder al die stress kunt handelen. Hier brengen we mensen in die situatie.”

Majoor Van Nunen: “Ik hoop dat collega’s van andere eenheden, nadat ze dit ervaren hebben, zich massaal melden om samen scenario’s en trainingen te ontwikkelen.” Dat reikt verder dan alleen loopgraven, benadrukt hij. “Die zijn slechts een van de vele omstandigheden waarin we óók kunnen trainen. Deze middelen kun je op welk oefenterrein dan ook gebruiken. Bijkomend voordeel is dat een eenheid 96 uur onafgebroken kunt trainen in de omstandigheden van het moderne gevechtsveld.”