Geen WiFi, maar LiFi

Defensie start het ene na het andere innovatieproject. Het Commando Landstrijdkrachten heeft er zelfs een speciale sectie voor: de afdeling Innovatie. In deze rubriek belicht Landmacht bijzondere trajecten die deze groep initieert of ondersteunt. Ditmaal: de LiFi.

Wie een commandopost inricht weet: haast is geboden. Het hart van de operatie moet zo snel mogelijk staan. Een tent opzetten is misschien nog wel vlot te realiseren, het opzetten van veilige verbindingen kost zeker meer tijd. Met alle bekabeling neemt de opbouw van een grote post voor tientallen militairen zomaar vele dagen in beslag. Komt nog eens bij dat de collega’s van de Communicatie- en Informatiesystemen (CIS) schaarse specialisten zijn. Hoe langer zij bezig zijn met de draden, hoe minder tijd ze hebben voor andere dringende verbindingsproblemen.
“Dit moet beter kunnen. Het idee om dit proces te optimaliseren kwam echt van de werkvloer”, vertelt luitenant-kolonel Henk Lourens, S3 bij het CIS-bataljon van 1 German-Netherlands Corps in Eibergen. “Anderhalf jaar geleden gingen we aan de slag met het vraagstuk. In plaats van kijken wat er allemaal niet kan, dachten we in oplossingen. Samen met Military Innovation by Doing en de Duitse zusterorganisatie Cyber Innovation Hubhebben we toen dit innovatietraject gestart.”

Minder kabels

Het antwoord vonden ze in civiele systemen met Light Fidelity, LiFi. Een draadloos netwerk via licht. Dat klinkt futuristisch, dat is het zeker niet. Iedereen kent WiFi, waarbij data via radiogolven wordt verzonden. LiFi doet hetzelfde, maar dan via lichtgolven. In de lichtbundels ben je voorzien van je netwerk.
Lourens ging in gesprek met fabrikanten van LiFi-lampen en sloeg samen met kapitein Mike Vereijken (O&T CIS) aan het pionieren. Hand in hand met twee fabrikanten van LiFi werken ze aan het vereenvoudigen en versnellen van de netwerken voor onze commandoposten.

Het resultaat is een draadloze netwerkverbinding in een boogtent. Een einde aan de grote bundels kabels. “Het enige wat je nodig hebt is een bestaande netwerklijn, stroom en een LiFi-kastje”, laat Lourens zien in een testopstelling. Een ethernetkabel loopt naar een kastje, die boven de tafel hangt. Op het werkstation zit een dongel ingeplugd, die verbinding maakt met de LiFi. De verbinding biedt dekking voor een aantal werkstations, is robuust, stabiel en bovendien mobiel. “Besluit je toch in een andere tent te gaan zitten, hoeven collega’s niet de hele bekabeling opnieuw te realiseren. Je kunt gewoon je laptop met dongel oppakken en op een andere plek, met access point, gaan zitten.”

Uitdaging

Lourens was meteen overtuigd van de militaire toepassing. Maar… “Ik wilde zo min mogelijk losse modules, zo weinig mogelijk bekabeling. Kunnen we de LiFi niet integreren?”, vroeg Lourens zich af. Toen een van de fabrikanten langskwam, aarzelde hij geen moment. “Ik trok een van de bekende groene verlichtingslampen uit de tent. Een uitdaging”, glimlacht hij. “Ik vroeg hen of ze de LiFi ook in onze lamp konden bouwen. Want die lamp, die hang je sowieso op in de tent.”

Alles is tijdwinst, namelijk. Met succes: na twee weken wisten de fabrikanten een prototype op te leveren. Het kleine zwarte balkje in de lamp is het access point en doordat de lichtbundel een stuk groter is, kan je met deze lamp zeker sneller en meer werkstations van internet voorzien.

Kluis

Dan de beveiliging. Defensie werkt met informatie die Mission Secret en soms NATO Secret is. Een netwerkverbinding moet naast werkend en stabiel dan ook vooral veilig zijn. Want het laatste dat je wilt is dat de vijand over jouw informatie beschikt. Ook daarin biedt de LiFi uitkomst. De data is in het licht opgesloten en gaat niet door wanden of tentdoeken: het werkt enkel als je ‘in’ de bundel zit. Daarbuiten kun je het signaal amper onderscheppen.

Daarbij is de informatie die over de lichtgolven wordt verzonden versleuteld. “End to end-encryptie”, legt Lourens uit. “Zie het als een kluis. De fabrikant heeft de kluis gemaakt, wij beschikken over onze zelfgemaakte sleutel. Om de data te kunnen ontvangen en lezen heb je een wachtwoord nodig. Daarover beschikken alleen wij en dus zelfs niet de fabrikant.”

De militaire beveiligingsautoriteit heeft tijdelijk en onder een aantal voorwaarden toestemming gegeven operationele netwerken via LiFi te ontsluiten. Informatie van een hogere rubricering moet nog wel via een bekabelde internetverbinding lopen. “Daarvoor is die figuurlijke kluisdeur nu nog te dun”, legt de overste uit. “Samen met de fabrikanten denken we nu na over oplossingen om de dataverbinding nog veiliger te maken.”

Een kwart

De techniek werkt, de innovatie biedt kansen. Het vraagstuk begon echter met de vraag of het opzetten van de verbindingen niet sneller kon. De LiFi is na initiële test tijdens Cougar Sword in 2022 in verschillende oefeningen getest. “Het inrichten van een CP met tien werkstations nam voorheen een uur in beslag. Met de LiFi hadden de mannen de post in een kwartiertje operationeel”, zegt Vereijken. Scholing is trouwens niet nodig. Bedoeling is dat alle systemen compleet geconfigureerd worden afgeleverd bij de eenheden. Zodat je je netwerkverbinding, net als thuis, zelf binnen een mum van tijd werkend hebt.

De pioniers zijn in anderhalf jaar ver gekomen. Voor een daadwerkelijke operationele uitrol (en dus ook dat TITAAN op LiFi kan draaien) is verdere ontwikkeling nodig. “We zoeken daarin ondersteuning bij het Commando Materieel en IT. Daarnaast vormt de accreditatie een uitdaging. Op dit moment gaat het om civiele hardware, die we militair willen maken.”

Ondertussen gaat het testen met de LiFi gewoon door. Op dit moment zijn alle eenheden van de Very High Readiness Taskforce op Sardinië voor de grote NAVO-oefening Noble Jump. In dit real life scenario wordt de LiFi getest in een Initial Command Element met zeventig werkstations. Lourens heeft er alle vertrouwen in dat het systeem werkt. “In de toekomst zouden we LiFi zelfs in kunnen zetten in een Main Command Post, een hoofdkwartier met een stafelement van 350 man. Een stip op de horizon. Ik hoop dan ook dat deze ontwikkeling zich als een olievlek verspreidt.”