Tekst KAP Saminna van den Bulk
Foto SM Cinthia Nijssen
Landmachters overleven in Franse bossen
Aangevallen door de vijand, voertuig onbruikbaar, afgesneden van eigen troepen én terug zien te komen dwars door vijandelijk gebied. Het is een realistisch scenario waarin verkenners kunnen belanden. Daarom beproefden de militairen van onder anderen 42 Brigade Verkenningseskadron (42BVE) hun overlevingsstrategieën in het Franse oefengebied La Courtine.
Het is doorpakken voor de verkenners. Eind november begeven de cavaleristen van Huzaren van Boreel zich in de Franse wildernis voor oefening La Survie (Het Overleven, red.), een multinationale Survival Evasion Resistance and Extraction (SERE) oefening in de bossen van La Courtine. Naast Nederlandse militairen doen er ook Franse, Belgische en Luxemburgse collega’s mee.
“De wereld ziet er sinds de inval van Rusland in Oekraïne heel anders uit”, vertelt majoor Remy, commandant van 42BVE. “Waar we voorheen vooral op hoofdtaak 2 (bevorderen internationale rechtsorde, red.) inzetten, wordt de urgentie van combat scenario’s nu steeds groter. Wij onderzoeken met oefening La Survie of we SERE terug moeten laten komen voor onze gereedstelling.”
Internationaal karakter
Voor de oefening waren er driehonderd militairen op de been. Voor het SERE-gedeelte deed 42 Brigade Verkenningseskadron (BVE) Huzaren van Boreel mee met vier pelotons; een peloton van Engineer Advanced Recce and Search (EARS) van 41 Pantsergeniebataljon sloot aan. Daarbij waren de Belgische verkenners van het Bataljon Jagers te Paard en Franse collega’s van 9e Brigade Infanterie aanwezig, alsook twee militairen uit Luxemburg.
Parallel aan de overlevingsoefening draaiden militairen van 42 Pantserinfanteriebataljon Limburgse Jagers en 13 Herstelcompagnie hun eigen oefenprogramma in La Courtine. Ook deze twee eenheden behoren tot 13 Lichte Brigade uit Oirschot. “Het is de eerste keer dat we op zo’n grote schaal samenwerken”, vertelt commandant 42BVE majoor Remy. Eenheden bij elkaar brengen, integratie en interoperabiliteit zijn de einddoelen. “Samen word je immers sterker.”
Zonder verkenners geen visie
Liefde en moeite
Verkenners zijn toegelegd op het optreden diep in vijandelijk gebied. Zij moeten informatie inwinnen over de sterkte van de tegenstander, informatie waarmee een brigadecommandant zijn eenheden inzet om de vijand zo goed mogelijk te bestrijden. Kortom: zonder verkenners geen visie. “Het verkenningsvoertuig Fennek vormt ons platform. Maar wat als er sprake is van een mobility kill? Je geen eten of water meer hebt en ook je slaapzak in het voertuig ligt? Dan is het aan ons de taak om dwars door vijandelijk gebied heimelijk terug te keren naar de eigen troepen. Op dat moment moet je zien te overleven met de middelen die je hebt, of vooral niét hebt.”
Vind bijvoorbeeld in het donker maar eens goed hout voor een vuurtje als het de hele voorgaande dag heeft geregend. Zie die takken dan ook nog maar eens aan het branden te krijgen… “Drie keer hebben we het geprobeerd. We hebben er al onze liefde en moeite ingestopt, en het is gelukt”, vertelt wachtmeester-1 Joey, kijkend naar hun onderkomen. Dan een shelter bouwen. “Een tarp (stuk doek, red.) opknopen is het probleem niet. Maar we kwamen er wel snel achter dat je echt veel en ook flinke takken nodig hebt om het bed te kunnen maken. Is de afstand tussen de takken te groot, dan lig je voor geen meter. De kerels hebben hard gewerkt. En daarna hebben we lekker tegen elkaar aangelegen, want zonder slaapzak heb je echt elkaars warmte nodig.”
De situatie zou menigeen uit het veld slaan. Joey heeft er juist zin in: “Lekker uitdagend dit. De kantjes eraf lopen is geen optie.” Lachend voegt hij toe: “Wel beetje jammer dat we nu de shelter alweer af moeten breken. Hebben we gelukkig maar een paar uur aan gewerkt.”
Ideaal terrein
Menig oudgediende kent La Courtine. Van 1959 tot 1964 trainden er zo’n 100.000 vooral dienstplichtige Nederlandse militairen in het Franse oefengebied. 42BVE streek er neer vanwege de weidsheid: er valt in het dunbevolkte gebied vrijelijk te trainen zonder verstoring. Dat, alsook de glooiing in het terrein, biedt de nodige uitdagingen in het militaire optreden.
Overleven vraagt om vooruitzien
Durf te verzamelen
De theorie tijdens een aantal workshops heeft de militairen op de praktijk voorbereid. Juist in dat laatste woord zit de crux. Overleven vraagt om vooruitzien. Voor goede vlammen betekent dat: verzamelen. Begin met takken of stammetjes van polsdikte, splijt die met een mes en een stuk hout als hamer naar duimdikte. Daarna splitsen de militairen de latjes naar de dikte van een halve pink. Schraap vervolgens houtkrullen van de kern van de tak, waarna je de firesteel gebruikt om een vonk te creëren. Beukenschors, hars: neem alles mee. Tussen de workshops door trekken de militairen steeds vaker even het zijterrein in om de zakken alvast te vullen voor de avond.
Werk netjes is ook het devies. Of je nou vuur maakt of een shelter bouwt: overzicht en structuur maken het verschil tussen eindeloos klooien en direct succes boeken. Houd rekening met de locatie en zorg dat het vuur gaande blijft.
Geef daarbij je ogen de kost. Alles in de natuur om je heen kan je helpen te overleven. Heeft iemand een flesje water in het bos achtergelaten? Steek die gerust ergens in je pak. Snijd hem doormidden, stop de flessenhals er op de kop in en verzwaar hem voor een vissenfuik op de bodem van het water. Of gebruik de fles om water te schonen of op te vangen. Is dat geen optie? Kook het water dan helemaal dood. Hetzelfde geldt voor het vinden van eten. De militairen kregen niet enkel een les vis vangen en fileren, maar ook een les foerageren: het eten van voedsel uit de wildernis.
Realistisch
“Kou, regen. Geen slaapzak of matje: het is even wennen. Het is een oefening, maar als je ’s avonds je onderkomen moet bouwen, voelt het allemaal bijzonder echt”, grapt de Franse korporaal Jeffrey. “Je moet echt alles wat je in de natuur om je heen vindt gebruiken. Wat we hier tijdens de workshops leren mogen we ’s avonds meteen ten uitvoer brengen. Zo leer je het wel snel. Dat we deze cursus samen met Nederlandse en Belgische collega’s doen vind ik goed. Toegegeven: onderling contact is best lastig. Wij spreken vaak geen Engels en de meeste Nederlanders spreken geen Frans. Tolken bieden uitkomst. Toch leren we tijdens deze cursus samen optreden. Dat is ook hoe het gaat tijdens internationale missies. Alleen kunnen we het niet. Samen worden we sterker en alleen door samen te trainen kunnen we onze gezamenlijke inzet verbeteren.”
‘Stil zitten!’
Worst case scenario is wel als je te water komt. Gestript van alles behalve een muts dompelen de deelnemers zich in het meer voor de man in creek-procedure. Temperatuur van het water: 6 graden. Waar de een iceman Wim Hof hardop aanroept, probeert de ander te bewegen in een poging warm te worden. Instructeur adjudant Oscar is onverbiddelijk. “Stil zitten! Het laagje water om je heen warmt nu op.” Pas als de ademhaling onder controle is, mogen ze l’Etang du Try (het meer van Try, red) verlaten. “Dan kun je acties uitvoeren. Uit je wak kruipen, naar de overkant zwemmen. Wacht je niet, dan krijg je kramp en verdrink je.”
‘Ik heb me eraan overgegeven’
Gehardheid
Het mag duidelijk zijn: SERE is niet enkel een fysieke prikkel en een strijd tegen de elementen, maar bovenal een mentale uitdaging. Wachtmeester Joey: “Nacht een hebben we gehad, nog maar zes te gaan. Wat hierna gebeurt? We weten niets. Ik heb me eraan overgegeven. Ik hoop dat we nog flink opgejaagd worden, dat lijkt me wel gaaf om mee te maken. Dan leer je ook het meest, want dan moet je echt tactisch zien te overleven.”
Zijn hoop wordt werkelijkheid. Na de workshops volgt de echte test voor gehardheid en doorzettingsvermogen tijdens een isolatiefase. Daarin zullen de SERE-cursisten op verschillende punten navigeren, waarna de vijand ze actief gaat zoeken. Na een kleine week volgt de ‘redding’ door eigen troepen.
“Ze gaan niet met hun organieke club gedropt worden, maar sowieso met één Franse en één Belgische collega in de groep”, zegt commandant Remy. “Een verrassingseffect.” Als dat de nationaliteiten niet dichter bij elkaar brengt…
