Binationale eenheid luchtverdedigers gecertificeerd

‘De NAVO kijkt over je schouder mee’

Voor het eerst stelt het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando uit haar gelederen een binationale luchtverdedigingseenheid gereed voor de NAVO. Een laatste proeve van bekwaamheid was de Tactical Firing Evaluation die de eenheid in oktober volbracht op Kreta. Nu de certificering compleet is, gaan de Nederlandse en Duitse luchtverdedigers als onderdeel van de Very High Readiness Joint Task Force – de flitsmacht – in 2023 het speerpunt van de NATO Response Force vormen.

Tekst: KAP Jaap Wolting

Foto: DGLC

Ideaal lanceergebied

Griekenland is voor veel luchtverdedigers een tweede thuis. Het DGLC traint al jaren naast de Souda-baai ten noordwesten van Kreta. Door de oriëntatie en de omvang van het gebied kan het maximale bereik van de grondgebonden luchtverdedigingswapensystemen worden benut. Daarnaast vergemakkelijken de lucht- en marinebasis in het gebied het transport naar het lanceergebied, en heeft Kreta goede meteorologische omstandigheden die lanceringen nagenoeg het hele jaar mogelijk maken. Nederland, Duitsland en Griekenland gebruiken de NATO Missile Firing Installation op permanente basis.

Gezamenlijke slagkracht

Nederland en Duitsland werken al jaren zeer nauw samen op het gebied van luchtverdediging; een belangrijke, schaarse en tevens kostbare capaciteit. Om de gezamenlijke slagkracht en efficiëntie te vergroten, hebben ze een samengestelde luchtverdedigingseenheid opgericht. Deze Bi-National Short Range Air Defence Task Force (BSTF) bestaat uit de Nederlandse 13 Luchtverdedigingsbatterij Ypenburg en de Duitse Flugabwehrraketengruppe 61. De Duitse eenheid staat sinds 2018 onder bevel van het Nederlandse Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando.

Daadwerkelijk vuren

De certificering voor de NRF is compleet, nu de BSTF onder toeziend oog van de NAVO op Kreta de Tactical Firing Evaluation (TFE) succesvol heeft volbracht. De NAVO stelt als eis dat handelingen die bij eerdere oefeningen door de BSTF gesimuleerd zijn uitgevoerd ook in de praktijk worden gebracht met het daadwerkelijk vuren van raketten. Eerdere oefeningen van de BSTF, zoals Cerberus Knife en Stoltzer Wettiner vonden plaats in 2021 en 2022.

Prioriteiten stellen

Commandant BSTF majoor Gert-Jan Verhoeven, tevens commandant 13 Luchtverdedigingsbatterij ‘Ypenburg’: “Natuurlijk zijn er kleine nuanceverschillen als je kijkt naar ons optreden en dat van onze Duitse collega’s. Maar als je al zo lang samen opwerkt naar een certificering – we zijn al vanaf januari aan het oefenen – groei je als vanzelf naar elkaar toe. Wat ik het meest uitdagend vind, is de juiste prioriteiten stellen. Voor de flitsmacht vallen we onder Panzergrenadierbrigade 37 en het is lastig om met de huidige middelen de luchtverdediging voor die gehele brigade te garanderen. Mijn grootste wens? Dat we in de toekomst nieuwe middelen verwerven die aansluiten bij de conflicten die we waarschijnlijk gaan zien in de toekomst. Vrij vertaald: ik mis nu mobiliteit terwijl het gevecht heel snel gaat. Daarnaast wil ik graag dat we meer ervaring opdoen in het brigadeoptreden; het gevecht van de verbonden wapens."

Robuuste mix

De BSTF beschikt over twee systemen. Het eerste systeem (van de Flugabwehrraketengruppe 61) is het Leichte Flugabwehr System; een zeer mobiel luchtverdedigingssysteem voor de korte afstand. Het bestaat uit Stingerraketten en een radarsysteem. Het Nederlandse DGLC zet op zijn beurt het Norwegian Advanced Surface-to-Air Missile System in, die met zijn sensoren en AMRAAM-raketten (Advanced Medium Range Air-to-Air Missile) luchtdreigingen op de korte en middellange afstanden kan uitschakelen.

Verschillende reactietijden

Met de NRF kan de NAVO binnen vijf tot dertig dagen eenheden overal ter wereld inzetten. De opbouw van de NRF bestaat uit eenheden met verschillende reactietijden. De BSTF valt onder de zogenoemde flitsmacht (Very High Readiness Joint Task Force). Dit houdt in dat zij in 2023 binnen enkele dagen na oproep de poort uit moeten rijden om waar dan ook binnen het verdragsgebied van de NAVO ingezet te worden.

Gezonde spanning

Wachtmeester Gideon Verburg (niet op deze foto, red.) is tactical control assistent en vuurde op Kreta zijn eerste raket af. “Ik zit samen met de tactical control officer in de vuurleidingscentrale. Als we toestemming hebben een doel te engagen bepaal ik welke launcher er het beste voor staat en druk ik uiteindelijk op de afvuurknop.
Natuurlijk is er dan sprake van gezonde spanning. Je gaat uiteindelijk toch een echte raket wegschieten… en de NAVO kijkt over je schouder mee. Maar het is niet zo dat ik daar dan met het zweet op mijn voorhoofd zit. De procedures hebben we daarvoor al ik-weet-niet-hoe-vaak geoefend. Vanaf december staan we dan op een korte notice to move. Daar ga je toch rekening mee houden. Niet te ver van huis om snel thuis te kunnen zijn, beter overleggen met mijn vriendin. Gelukkig staat zij er vrij nuchter in. We wisten natuurlijk ook dat dit er aan zat te komen.”