06

Dit artikel hoort bij: Landmacht 06

Afghanistan op vaandels en standaarden

Tekst KAP Jaap Wolting
Foto Nederlands Instituut voor Militaire Historie, Heidie Stoffer-Mulder

Moedig, onderscheidend optreden

Koning Willem-Alexander kent 16 regimenten en korpsen van de Koninklijke Landmacht een vaandelopschrift toe omdat zij zich in de strijd in Afghanistan hebben onderscheiden. In deze rubriek brengt de redactie maandelijks een regiment of korps voor het voetlicht om achtergrond te geven over het hoe en waarom van zijn opschrift. Ditmaal: het Regiment Infanterie Oranje Gelderland. 

Waarom nu precies ‘Sar Regin 2008’ op het vaandel?

In de periode 2008 - 2010 maakten militairen van het Regiment Infanterie Oranje Gelderland (RIOG) deel uit van de International Security Assistance Force, onder meer als onderdeel van de Nederlands-Australische Task Force Uruzgan in de gelijknamige provincie. Het regiment leverde bijdragen op bataljons-, compagnies- en pelotonsniveau aan de Battle Group (BG). Tussen maart en augustus 2008 leidde het regiment de BG. 

Gevechtseenheden van het RIOG waren betrokken bij meerdere vijandcontacten tijdens geplande operaties (van wisselende samenstelling, omvang, intensiteit en duur), of vanwege zelfmoordaanslagen, hinderlagen en aanslagen met IED’s. 

Militairen van het RIOG onderscheidden zich in september 2008 bij een langdurig gevecht met opstandelingen tijdens operatie Chatway in de omgeving van de politiepost bij Sar Regin in de Mirabad-vallei. 

Belang vaandel en standaard

Het vaandel is de ‘vlag’ van een eenheid, geschonken door de koning of koningin. Erop staat de gestileerde eerste letter of het monogram van de naam van die vorst. De opschriften op vaandels worden altijd door de vorst toegekend. Vroeger namen de troepen de vaandels mee als ze ten strijde trokken. Tegenwoordig staan ze symbool voor saamhorigheid en trouw van de eenheid aan de vorst.

De wapenfeiten op het vaandel van het Regiment Infanterie Oranje Gelderland zijn: ‘Quatre-Bras en Waterloo 1815’, ‘Citadel van Antwerpen 1832’, ‘Grebbeberg 1940’, ‘Java 1946 – 1949’, ‘West-Java 1946 – 1949’ en ‘Nieuw-Guinea 1962’. Het vaandel van het RIOG is – als enige binnen de KL – getooid met het Zilveren Herdenkingskruis, als herinnering aan de deelname aan de Slag bij Waterloo. 

Bijdragen aan de strijd

Hieronder enkele illustraties van bijdragen aan de strijd in Afghanistan. De redactie heeft hiervoor geput uit gevechtsverslagen en rapportages. Onderstaande voorbeelden zijn slechts fragmenten en vertellen niet het complete verhaal.

[…] “Doordat de mannen op de overwatch de patrouille volgden, konden zij vrij snel steunen met de boordkanonnen van de voertuigen. Door de hevigheid van vijandelijk vuur op de overwatch duurde het echter een tijd voordat ook het uitgestegen personeel effectief vuur uitbracht. Ook de waarnemers en mortieristen lagen onder zwaar vijandelijk vuur en alle middelen konden dus niet meteen worden ingezet. Uiteindelijk gaven de mortieristen vuur af op afstanden binnen 100 meter van eigen troepen. Dit geeft de intensiteit van de vijanddruk aan; die was op dit moment behoorlijk. Op de overwatch was de verbinding niet overal goed meer omdat meerdere voertuig-antennes kapot geschoten waren. De insurgents waren terrein aan het winnen en kwamen gecoördineerd voorwaarts op een dusdanige afstand dat de pelotonscommandant de opdracht gaf rekening te houden met het plaatsen van de bajonet. Dit was tevens het moment dat wij op de linkerflank verdedigingshandgranaten gooiden.” […]

[…] “Ik werd meteen geraakt in mijn bovenbeen en probeerde mezelf in veiligheid te brengen door achter een muurtje in een sloot te springen. Doordat ik echter de sprongkracht niet had, kwam ik halverwege dat muurtje terecht. De kogels vlogen om mijn oren en ik dacht dat de volgende door m’n hoofd zou gaan. Al tijgerend kwam ik in de sloot terecht, waarbij ik in eerste instantie moeite had om mezelf boven water te krijgen. Op het moment dat ik bovenkwam, dacht ik dat mijn halve peloton zou zijn geraakt. Wonder boven wonder was ik de enige. Eerst gingen we het gevecht aan om in veiligheid te komen. Nadat ik redelijk overzicht had op de collega’s links en rechts van mij probeerde ik mijn tourniquet te plaatsen. Dit kreeg ik niet voor elkaar en daarom riep ik een CLS-er (Combat Life Saver, red.) om me te helpen. Die plaatste 2 tourniquets om de bloeding te stelpen.” […] 

[…] “Op het moment van vuuropening door de vijand kregen wij ‘contact rechts’ terwijl mijn verkennend element vooruitgeschoven was. Het peloton nam middels vuur en beweging achterwaarts een sterke lijn in achter een stenen wal. Al vuurden wij fors terug, van vuuroverwicht aan onze zijde was absoluut geen sprake. De reden dat wij zonder vuuroverwicht toch konden afbreken naar een sterke lijn is mijns inziens doordat wij de vijand verrast hebben. Zij waren bezig met het ontplooien van een hinderlaag maar werden gestoord. Het duurde enige tijd voordat mijn 2 voorste verkenners bij de rest van het peloton waren. Zij moesten buddy-gewijs afbreken waarna zij later weer aansluiting vonden bij de rest van het peloton.” […]

Hoogste offer

Soldaat der eerste klasse Mark Schouwink en eerste luitenant Dennis van Uhm sneuvelden in Uruzgan. Aan 15 militairen van het RIOG is het Draaginsigne Gewonden toegekend. 2 regimentsleden ontvingen een dapperheidsonderscheiding: 1 Bronzen Kruis en 1 Kruis van Verdienste. Voorts werden er 10 Rode Koorden uitgereikt, evenals meer dan 200 gevechtsinsignes.

Historie Regiment Infanterie Oranje Gelderland

Het RIOG is de voortzetting van het voormalige Amersfoortse 5e Regiment Infanterie (RI) en het voormalige Arnhemse 8e RI. De naam stamt uit de 18e eeuw en geeft zowel de geografische afkomst van de regimentsbezetting als de binding met het koningshuis aan. 

Het regiment is onder meer bekend vanwege de verdediging van de Grebbeberg in 1940 en het feit dat de gehele voormalige Troepenmacht in Suriname erin was ondergebracht. Voorts maakte het 6e Infanteriebataljon dat in 1960 werd uitgezonden naar Nederlands Nieuw-Guinea deel uit van het RIOG, en verloor daar tot en met 1962 tijdens deze inzet 9 man. 

Op 29 juli 1994 werd het regiment opgeheven maar vanaf 14 september 2006 heropgericht en verbonden aan 45 Pantserinfanteriebataljon.   

Het embleem van het RIOG is een gekroonde leeuw met dubbele staart. Deze was vanaf 1339 te zien in het wapen van het hertogdom Gelre. Hier omheen zijn 7 witte pauwveren zichtbaar, afkomstig van het kasteel Staverden, ook wel De Witte Pauwenburcht genoemd. Het vaandel van het RIOG voert als enige het Zilveren Herdenkingskruis 1813-1815, in 1896 door koningin Emma toegekend aan 8 RI voor de inzet van haar voorgangers in de Slag bij Waterloo.