Vinger aan de pols
Defensie wil heel graag dat wij niets mankeren, maar dat is moeilijk te garanderen omdat er onvermijdelijke risico’s aan ons werk kleven. Door gebruik te maken van medische gegevens van militairen kan de krijgsmacht wél maatregelen nemen om onze gezondheid beter te monitoren en te beschermen. 4 experts geven meer uitleg over het nieuwe onderzoek ‘Gezondheidsmonitoring’. We spraken Marie-Christine Plat en Marga Bekkers (onderzoekers Gezondheidsmonitoring en Epidemiologie bij het DOSCO), lkol Anton Soons (plv-stafarts CLAS) en Andre Vincken (CLAS-adviseur Personele Veiligheid).
Tekst: KAP Jaap Wolting
Foto: AOO Eva Klijn, SM Hille Hillinga, Mediacentrum Defensie
Even voor de duidelijkheid: wat is ‘Gezondheidsmonitoring’?
Het verzamelen, analyseren en verklaren van gegevens die met gezondheidszorg te maken hebben. Alle beroepsmilitairen hebben hier inmiddels een brief over ontvangen. De onderzoeksresultaten zijn volledig anoniem en het gaat altijd om gegevens van groepen medewerkers en nooit om individuen.
We kijken bijvoorbeeld naar medische data van militairen die op uitzending zijn geweest naar Litouwen, Afghanistan of Irak. Of naar blessures tijdens oefeningen. Op die manier kunnen we in de toekomst zaken voorkomen of zorgen voor betere bescherming of uitrusting.
Het uiteindelijke doel is om iedereen bij Defensie veilig, gezond en inzetbaar te houden, ondanks de risico’s van het werken bij de krijgsmacht. Er wordt verkend of ook de gezondheid van burgers en reservisten te monitoren is, dit is nu nog niet het geval.
Wat gaan landmachters er in de praktijk van zien, en wanneer?
Een risico dat in veel functies speelt, is geluidsoverlast. Of de invloed van fijn zand op je luchtwegen tijdens bijvoorbeeld een missie in een woestijnachtig gebied. Naast lawaai en stof zijn er tal van andere risico’s waar je mee te maken kunt krijgen, zoals infectieziektes en uitdroging.
Met gezondheidsmonitoring krijgen we inzicht in hoe vaak dit voorkomt en kan naar voren komen dat bepaalde groepen militairen een verhoogd risico hebben. Die wil je dan nóg beter beschermen. Defensie deelt de resultaten onder meer via intranet en zal de uitkomst gebruiken om preventieve maatregelen te nemen.
Daarbij zou je kunnen denken aan het anders organiseren van werkzaamheden (mogelijk andere werkroosters in het droge seizoen tijdens missie) of het verstrekken van persoonlijke beschermingsmiddelen zoals stofmaskers of gehoorbescherming. De eerste resultaten verwachten we in 2022.
Welk onderwerp van ‘Gezondheidsmonitoring’ is nou typisch KL?
Blootstelling aan warmte/koude, stof, explosies (drukgolven) en infectieziekten zijn typisch voor het landoptreden. Daarnaast ook blootstelling aan schietgeluid en schietgassen. Herstel van opgelopen gehoorschade is vrijwel onmogelijk. Door de enorme geluidsproductie van wapens komt het maximaal aantal schoten voor een schutter met onbeschermde oren meestal op 0 schoten uit.
Het dragen van gehoorbescherming, vaak zelfs dubbele, is bij schieten dus essentieel. Voor steeds meer geluidssituaties worden professionele metingen uitgevoerd om na te gaan hoe het personeel het beste beschermd kan worden. Gezondheidsmonitoring geeft inzicht in hoe vaak gehoorschade voorkomt en op basis daarvan kunnen maatregelen worden genomen.
Doet alleen de landmacht dit of wordt dit onderwerp ‘paars’ aangelopen?
Gezondheidsmonitoring wordt gelijktijdig en op dezelfde manier voor alle beroepsmilitairen geregeld door een brief op het huisadres. Hierdoor kunnen we zaken inzichtelijk maken voor heel Defensie in plaats van voor 1 krijgsmachtdeel. Een belangrijke succesfactor is dat gegevens van zoveel mogelijk militairen gebruikt mogen worden. Hoe meer gegevens, hoe duidelijker en betrouwbaarder het beeld.
Er worden dus gegevens gebruikt. Mag dat eigenlijk wel?
De resultaten van het onderzoek zijn anoniem en niet te herleiden naar een persoon. Direct herleidbare gegevens zoals naam, adres, werknemer-ID etc. zijn verwijderd. Defensie handelt daarmee volgens de Algemene Verordening Gegevensbescherming. Ook heeft Defensie passende maatregelen genomen om de persoonsgegevens te beschermen.
Onderzoekers van het Coördinatiecentrum Expertise Arbeidsomstandigheden en Gezondheid (onderdeel van de Defensie Gezondheidszorg Organisatie) voeren Gezondheidsmonitoring uit. De centrale medezeggenschapscommissie hecht belang aan gezondheidsmonitoring en heeft ingestemd met de voorgestelde invulling hiervan. Indien militairen niet willen dat hun gegevens gebruikt worden, is in de brief over Gezondheidsmonitoring te lezen hoe zij dit kunnen aangeven. Wil je meer informatie, kijk dan even op de intranetpagina Gezondheidsmonitoring.
