Veelzijdige sensorkop tegen IED’s

Puur Nederlands product trekt internationale aandacht

Defensie start het ene na het andere innovatieproject. Het Commando Landstrijdkrachten heeft er zelfs een speciale afdeling voor in het leven geroepen: Concept Development & Experimentation (CD&E). In deze rubriek belicht Landmacht bijzondere trajecten die deze sectie initieert of ondersteunt. Deze maand het Early Warning System 2.0, een van oorsprong Europees project om sporen van geïmproviseerde explosieven te detecteren.

Voor het landoptreden van de toekomst is het vergroten van mobiliteit essentieel. Het Future Route Clearance Concept (FRCC) moet daarvoor openingen gaan bieden. Van daaruit is 10 jaar geleden met onder meer TNO en later de European Defence Agency van de EU gestart met een aantal projecten. Die beginnen nu vruchten af te werpen, met Nederland toch een beetje als gidsland. 

De experimenten en stevige samenwerking met diverse partners in ons land heeft inmiddels geleid tot een prototype van een robuuste ‘sensorkop’. Die weet de registratie van liefst 9 camera’s te combineren en vervolgens te presenteren op 1 scherm. “Data fuseren van diverse sensoren naar 1 Human Machine Interface noemen we dat”, aldus majoor Jaap van Gelder, sinds 2016 verbonden aan het Defensie Expertise Centrum Counter-IED. Maak kennis met Early Warning System 2.0, een puur Nederlands product van intensieve samenwerking.
 

Componenten

Om het simpel uit te leggen: het systeem, op de bewerkte foto hiernaast op een Bushmaster geplaatst, speurt naar mogelijke aanwijzingen van een IED, bijvoorbeeld graafsporen. Zoiets ontwikkelt Defensie vanzelfsprekend niet alleen. Het zogenoemde ‘Gouden Ecosysteem’ is in stelling gebracht, met daarin knappe koppen en handjes van onderzoeksinstituut TNO, kennisinstituut TU Eindhoven en ViNotion en Nedinsco namens het bedrijfsleven. Nedinsco uit Venlo is gespecialiseerd in de ontwikkeling en fabricage van militaire opto-mechatronische systemen. “We werken al heel veel jaren samen met Defensie en zijn er al vanaf het begin van dit project bij”, legt de projectleider van het bedrijf, Christ Gruijters uit.

De hulp van Nedinsco is bovendien ingeroepen omdat het systemen levert die tegen een stootje kunnen. Ruggedized heet dat in hun vaktaal, die doorspekt is met Engelse termen. “We werken nu eenmaal vaak in een internationaal verband”, verklaart Gruijters.

Op afstand speuren

Het systeem kan al rijdend op een hobbelend militair voertuig veranderingen in het terrein herkennen en dan het liefst zo ver mogelijk vooruit. Maar dat is bepaald niet het enige, want de camera’s nemen ook de materialen waar die erop duiden dat er explosieven kunnen liggen. Majoor Van Gelder legt uit: “Er zijn 5 hoofdcomponenten van een IED: de lading, de switch, de bepakking, de stroombron en de ontsteker. Die willen we tijdig en op een zo groot mogelijke afstand van het eigen personeel kunnen opsporen.” Door een vroegtijdige ontdekking van een mogelijke dreiging kan worden bepaald of en eventueel met welke snelheid een konvooi of patrouille verder kan in een verdacht gebied. 

Majoor Van Gelder ziet trouwens meer toepassingsmogelijkheden voor de sensorkop dan alleen rijdend door het terrein. “Je kunt denken aan alle plaatsen waar een IED-dreiging is, dus bijvoorbeeld rond je basis, bij vliegvelden en havens.” 

Zware omstandigheden

Zie daarvoor maar eens meerdere gevoelige camera’s, met voldoende pixels voor een duidelijk beeld op grote afstand, in 1 sensorkop te krijgen. Die ook nog eens onder alle omstandigheden blijft werken, want zand, regen, extreme temperaturen en trillingen zijn nu eenmaal niet bevorderlijk voor een nauwkeurig optisch meetinstrument. Want zo mag de sensorkop wel worden gezien. Het prototype moet bewijzen dàt het kan. 

De ontwikkelingen worden dan ook internationaal met argusogen gevolgd, weet de projectleider namens de Defensie Materieel Organisatie, Richard van der Meer. Hij is al bij betrokken vanaf het EDA-project Early Warning 1.0. “Defensie is al langer op zoek naar systemen die het ontdekken én identificeren van al dan niet geïmproviseerde explosieven mogelijk maken. Het vrijmaken en houden van belangrijke routes op land kent nu een hoge prioriteit. Als dit project succesvol is, willen we er wel een paar kopen”, zegt hij met een glimlach.

Geen eindoplossing

Voor die tijd stroomt er nog heel wat water door de Rijn. “Midden volgend jaar denken we de hardware klaar te hebben, waarna een testfase en de doorontwikkeling van de detectiesoftware begint”, verwachten de betrokkenen. Projectleider Richard van der Meer doet aan verwachtingsmanagement. “Ik weet, we zijn al lang bezig met deze ontwikkeling, maar we zijn op de goede weg. Je moet echter ook niet verwachten dat dit dé eindoplossing tegen het gevaar van geïmproviseerde explosieven is. Het is één van de instrumenten in de strijd tegen IED’s, maar wel een heel nuttige.”