Iedereen heeft zijn eigen uitrusting. Enig idee wat collega’s met zich meezeulen? Welke gereedschappen voor hen onmisbaar zijn? Maandelijks vertelt een landmachter over de essentiële benodigdheden waarmee hij zijn opdrachten uitvoert. Ditmaal bergingspecialist korporaal-1 Gilian de Vries.
Zeker te velde is de bergingsspecialist een graag geziene gast. Wie met zijn tonner, MB of Boxer ver van de bewoonde wereld urenlang in de modder vastzit, is vaak de wanhoop nabij. Doemen aan de horizon dan plotseling de contouren van de o zo vertrouwde YBZ 3300 ‘takeldoos’ op, gloort er weer hoop. “Collega’s zijn vaak hartstikke blij omdat ze weten dat je hen écht kan helpen”, begint Gilian. De YBZ 3300 is bij het betere sleep- en bergingswerk een echte gigant. In de bewapening van de landmacht zitten maar weinig wielvoertuigen die deze King of the Road van 337 pk niet aankan. Van de lichtgewicht Amarok tot zware jongens als de DAF XF trekker: de YBZ is ze allemaal de baas.
Keerschijf
De 2 keerschijven aan boord van de YBZ zijn bij het bergen heel waardevol. Aangesloten op de kabel van de lier, verdubbelt ie de trekkracht. Gebruik je er niet 1 maar 2 dan is de toename een factor 3. Dit gereedschap speelde een grote rol bij de berging van een Boxer-ambulance, die nog niet zolang geleden nabij het Friese Zwaagwesteinde in een weiland vastzat. Het kostte veel moeite, maar Gilian kreeg met zijn YBZ de zwaargewicht van ruim 40 ton wel los.
Evenaar
De evenaar is ook vaak een onmisbare tool bij het bergen van een voertuig dat scheef staat of zo vastzit dat lostrekken met een enkele kabel niet lukt. In dat geval de evenaar met 2 kabels verbinden aan de trekogen van het voertuig-in-nood en op het derde gat de haak van de lier bevestigen. Daarna kan de bergingspecialist de last recht naar zich toe trekken.
Harpsluiting
In het gereedschapscompartiment aan de rechterzijde van de YBZ liggen er meerdere in verschillende maten: harpsluitingen. Deze veelzijdige hulpjes gebruik je onder meer bij het verbinden van kabels of banden met de trekogen van een te bergen voertuig. De veelzijdige harpsluitingen zijn gecertificeerd op trekkracht. De kleinste zijn goed voor 2 ton, de grootste mag je belasten tot 25.
Afstandsbediening
De afstandsbediening wordt door de bergingspecialist meestal gebruikt zittende in de kraankooi van de YBZ. Maar zoals de naam doet vermoeden, is de apparatuur op afstand van het bergingsvoertuig gebruiken ook mogelijk. Gewoon de dikke, meegeleverde kabels aansluiten en klaar is Kees. Met het apparaat kun je zowel de kraan als de lier bedienen. Enige kennis van praktische natuurkunde is bij het hijsen en lieren zeker geen overbodige luxe voor de 2-koppige YBZ-bemanning.
Crashpennen
Stel dat de cabine van een viertonner zo erg beschadigd is dat bergen met conventionele middelen niet lukt, dan bieden crashpennen uitkomst. Vastgeschroefd in de hydraulische afsleepbalk achterop de YBZ worden de pennen vaak met enig geweld in de onderzijde van de verwrongen carrosserie gedrukt tot ze op de voorste chassisbalk zitten en het voertuig met de voorwielen opgetild kan worden. Daarna het geheel met kettingen vastzetten en vervolgens afslepen.
Gereedschapskist
De gereedschapskist aan boord bevat vele maten ring- en steeksleutels, maar ook bahco’s, wringijzers en een koevoet. Dit universele spul komt goed van pas bij onder meer het verwijderen van de aandrijfas van een viertonner wanneer die wordt afgesleept. Dit om schade aan de versnellingsbak te voorkomen.
“Als je monteur bent, wil je graag bergingsspecialist worden. Bijna 10 van de 12 jaar die ik bij de KL werk, reed ik op een YBZ. Van die beslissing heb ik nooit spijt gehad. Je gaat met mensen om, niet alleen met techniek. Je komt nog eens ergens en vaak maak je mensen blij. Hoeveel mensen weet ik niet meer. Ook de tel van het aantal bergingen dat ik uitvoerde, ben ik kwijt. Wel weet ik dat bijna ieder type wielvoertuig een keer bij mij in de takels heeft gehangen: van viertonners tot de allergrootste DAF’s, Scania’s en Boxers.
Dat ik na mijn opleiding MBO Bedrijfswagentechniek ooit op een takelwagen terecht zou komen, had ik zelfs in mijn stoutste dromen niet kunnen bedenken. Sleutelen in een werkplaats ja, maar op een takelwagen rijden? En dan bij de landmacht. Ook van die beslissing heb ik nooit spijt gehad. Na de AMO ben ik bij het Herstelpeloton van 11 Pantsergeniebataljon in Wezep begonnen om een jaar later bij de Onderhoudsdiagnostiek- en Bergingsgroep van 44 Pantserinfanteriebataljon in Havelte dienst te nemen. Een jaar later klom ik voor het eerst in een YBZ. Geen dag is hetzelfde.
Tijdens mijn uitzending in Mali loste ik Bell Huey-helikopters vanaf een dieplader. Op oefening in Hongarije balanceerde een Fennek op de rand van een 10 meter diep ravijn. Het voertuig hing op zijn bodemplaat. Het kostte moeite, maar we slaagden erin om de pantser voorzichtig van de rand weg te trekken. Dat zijn mooie klussen. Die vergeet je nooit.”
