Tekst Leo de Rooij
Foto SGT Cynthia Nijssen, KAP (r) Evert-Jan Daniels, Jarno Kraayvanger, John van Helvert

Uitbreiding forensische expertise Landmacht

Ken uw tegenstander. Voor militairen op missie kan dat letterlijk van levensbelang zijn: goede inlichtingen kunnen levens redden. Met de oprichting van 2 nieuwe compagnieën versterkt de landmacht de Nederlandse informatiepositie in militaire operaties. Maak kennis met 108 en 109.

De inlichtingeneenheid Joint Intelligence, Surveillance, Target Acquisition & Reconnaissance Commando (JISTARC) beschikte reeds over tal van sensorcapaciteiten en voegt daar nu 2 nieuwe onderdelen aan toe: 108 Technical Exploitation Intelligence-compagnie en 109 Open Sources Intelligence-compagnie. Hiermee krijgt de analyse-afdeling een completer beeld van het inzetgebied om conclusies en adviezen aan de commandant te onderbouwen, waarop deze zijn volgende stappen kan baseren.

Een ScanEagle tijdens een inzet ten tijde van de vogelgriep. Een van de sensoren van het JISTARC.

Forensisch

‘108 TEXINT’ kan gezien worden als een soort ‘CSI-inzetgebied’; een eenheid die gespecialiseerd is om commandanten in crisisgebieden met forensische methoden extra informatie te bieden. De eenheid is bijvoorbeeld gespecialiseerd in het vinden en uitlezen van datadragers en het gebruik maken van biometrische gegevens zoals vingerafdrukken, iris- en gelaatscans en DNA. Bedoeld om subversieve activiteiten te kunnen herleiden naar mensen en de netwerken waarin zij bewegen.

Een soort CSI in het veld, waarbij sporen worden veiliggesteld.

Open bronnen

‘109 OSINT’, de andere nieuwe loot aan de inlichtingenboom, lijkt op een militaire variant van bekende burgerjournalistieke-netwerken. Denk aan het werk van onderzoekscollectief Bellingcat, dat veel bewijsmateriaal over de MH17-ramp achterhaalde. Openbare informatie biedt kansen voor het maken van de juiste keuzes in militaire operaties. Met ‘109 OSINT’ beschikt een commandant over specialisten die doelgericht en doelmatig informatie in het inzetgebied detecteren en verzamelen. 

Opslag van biometrische gegevens van een verdachte, zoals irisscan of vingerafdrukken.

Openbare informatie biedt kansen voor het maken van de juiste keuzes in militaire operaties

Informatiegestuurd

Commandanten kunnen hun operaties beter plannen als ze beschikken over goede inlichtingenanalyses. Informatie wordt steeds belangrijker in conflictsituaties, weet ook kolonel Jos Brouns, commandant JISTARC. Hij geeft aan dat de landmacht met deze 2 nieuwe eenheden nog beter invulling kan geven aan ‘informatiegestuurd optreden’. “Voor het landoptreden spreken wij over ‘information manoeuvre’. Nieuwe dreigingen in hybride conflicten vereisen nieuwe capaciteiten om hier een gedegen en geloofwaardig antwoord op te bieden. Met het oprichten van 108 en 109 dragen wij bij aan die capaciteiten.”

De nieuwe eenheden kunnen missies in crisisgebieden ondersteunen. Ze zijn gespecialiseerd in informatie verzamelen. Onderzoek naar vingerafdrukken, de chemische samenstelling of gebruikte elektronica van bermbommen. Dat kan veel onthullen over tegenstanders. Goede inlichtingen geven een sterke situational awareness en met dat inzicht kan de commandant zijn middelen het beste inzetten. 

Sporenonderzoek in een speciaal lab, waarna de resultaten worden geïnterpreteerd in een tactische setting.

Informatie verrijken

Majoor Pepijn, commandant 108 TEXINT-compagnie, vertelt dat zijn eenheid beschikt over Field Exploitation Teams. “Die kunnen op kwalitatief hoogwaardige wijze sporen veiligstellen en interpreteren in een tactische setting. Deze sporen en materialen worden aangeleverd aan een Exploitatiefaciliteit, waar door wetenschappelijke technieken verdere exploitatie plaatsvindt. Analyses verrijken deze uitkomsten en produceren inlichtingen die bijdragen in het visueel maken van menselijke netwerken. Een essentieel aspect van het opereren in zowel het fysieke, het menselijke en het informatiedomein.”

Majoor Antonie, commandant 109 OSINT-compagnie, stelt dat veel informatie gevonden kan worden door het slim gebruik van open bronnen. Een prachtig voorbeeld is het werk dat onderzoekscollectief Bellingcat verrichtte bij de MH-17 ramp. “Door slim gebruik van open bronnen kan de bestaande, schaarse inlichtingencapaciteit gerichter ingezet worden om toch een zo compleet mogelijk beeld, begrip en inzicht te verkrijgen.”

Elektronische oorlogvoering door 102 EOV met een Fuchs, voorzien van systemen om inlichtingen te verzamelen en radiocommunicatie te storen of manipuleren.