Tekst KAP Jaap Wolting
Foto SGT Jan Dijkstra
En waarom geen 4, 5 of 6? Simpel: het getal 7 heeft in veel geloofsovertuigingen een bijzondere betekenis. En precies daarom voert in deze rubriek telkens een andere geestelijk verzorger zijn eigen 'wet van 7’ in. Ditmaal majoor rabbijn Joram Rookmaaker.
1. Waarom heeft de krijgsmacht behoefte aan een rabbijn?
"Om behalve fysiek ook geestelijk krachtig te zijn. De rabbijn werkt samen met andere geestelijk verzorgers met datzelfde doel. Voor militairen en burgers die vanuit de joodse traditie leven hebben rabbijnen een verantwoordelijkheid bij de bijzondere momenten in het leven. Bijvoorbeeld als het gaat om gezondheid, ziekte, geboorte, dood, liefde, het alledaagse en het gewijde herkennen deze militairen zich meer in onze kijk op het leven dan die van anderen."
2. Wat is het mooiste terugkerende ritueel binnen het joodse geloof?
"’s Ochtends opstaan, het Sjema Israël zeggen (vast onderdeel van het ochtendgebed, red.) en erkennen dat het ongelooflijk bijzonder is dat er opnieuw een dag voor je ligt. Dat is immers niet vanzelfsprekend. Daarnaast is het begin van de sjabbat – vrijdagavond voor zonsondergang – prachtig. Het aansteken van 2 kaarsen voor de avond valt, de zegening over de wijn, de challes (traditioneel gevlochten broden, red.). Het is niet louter een gezellige maaltijd. We ronden er ook de week mee af en vieren de schepping."
3. Wat hebben een soldaat en een rabbijn gemeen?
"Hard werken voor een belangrijk doel – de wereld een stukje beter maken –, wetende dat jouw bijdrage cruciaal is, maar dat je zelf niet alles in de hand hebt. Het jodendom ziet het verbond dat we met de Eeuwige sloten als basis van ons leven. Een verbond houdt ook verantwoordelijkheid in, van beide kanten. We doen ons best om onze kant van de deal na te leven, al lukt dat niet altijd. Je mag fouten maken: vergeving hoort bij het leven."
4. Is het bij Defensie moeilijk vast te houden aan uw joodse identiteit?
"De krijgsmacht geeft veel ruimte voor diversiteit. Het bestaan van geestelijk verzorgers is daar een goed voorbeeld van. Tegelijkertijd moeten we als militairen collectief optrekken en dat maakt het lastig eigen tradities na te kunnen leven. Kosjer eten is belangrijk voor joden die traditioneel leven en daarvoor heeft het leger gelukkig voorzieningen, ook in het veld. Voor eigen religieuze feestdagen is ook ruimte – de joodse geestelijke verzorging is er ook om hier joodse militairen bij te begeleiden."
5. Is er ontwikkelingsruimte voor geestelijke verzorging bij Defensie?
"Ja, onze vertrouwensrol (voor alle militairen overigens, los van welke overtuiging dan ook) mag best meer onder de aandacht komen. Een militair en het thuisfront staan onder grote druk, maar het is soms lastig om dat toe te geven. De rabbijn is geen psycholoog. Je hoeft dus niet alleen aan te kloppen als er iets aan de hand is, maar ook als je gewoon even geestelijk wilt bijtrainen. Werken aan je spiritual fitness. Wat niet per se iets religieus hoeft te zijn."
6. Wie geeft een rabbijn geestelijke bijstand als hij die nodig heeft?
"Collega’s - we zijn met nog 2 krijgsmachtrabbijnen, Menachem en David en onze secretaresse Sylvie -, maar het hoeven niet uitsluitend geestelijk verzorgers te zijn. Het hoeft ook niet in je functieomschrijving te staan. We houden elkaar allemaal op de been. Mijn gezin, overige familieleden en vrienden spelen natuurlijk ook een heel belangrijke rol."
7. Op welke vraag zult u nooit antwoord kunnen geven?
"Of ik in God geloof. Als liberaal rabbijn leef ik het progressieve jodendom, waar we kritisch kijken naar de manier waarop traditioneel de Tora (de 5 boeken van Mozes, red.) is uitgelegd en becommentarieerd. Het ‘geloven in God’ zie ik niet als een typisch joodse vraag. Het gaat er veel meer om of je vanuit de joodse traditie het leven praktisch vormgeeft en een positieve bijdrage levert aan de wereld. In het jodendom spreken we niet voor niets de naam van de Eeuwige niet uit en hebben we ook letterlijk geen beeld van God: besteed dus ook niet teveel tijd aan je exact een beeld vormen van God. Leer, en leef verantwoordelijk."
