Tekst RITM Djenna Perreijn
Foto Louis Meulstee
Bommenruimers in strafschopgebied
Zweetdruppels op het voorhoofd verraden niet alleen zijn oplopende lichaamstemperatuur, maar ook de spanning. Sergeant-1 Johan moet een verdacht object in het PSV-stadion onschadelijk maken. Zijn bompak ventileert niet en collega’s omringen hem om te horen wat het plan is. Inzetleider adjudant Ruurd denkt mee, maar laat Johan de knopen doorhakken. Als ploegcommandant is hij het middelpunt van de oefening. Hij maakt alle keuzes in overleg met EOD-collega’s en politie en brandweer van het Landelijk Team Forensisch Onderzoek (LTFO). Na de oefening maken de 2 EOD-ers tijd om te vertellen over hun werk. Bommenruimen terwijl het dreigingsniveau ‘substantieel’ is. Hoe is dat?
De ruimers van de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) oefenen vandaag, maar ze zijn veel vaker op pad om echte explosieven te ontmantelen, zo’n 2.500 keer per jaar. 2.200 betreffen voornamelijk explosieven uit de Tweede Wereldoorlog. De rest zijn geïmproviseerde explosieven; verdachte pakketjes in een trein, op een vliegveld of in een winkelstraat. De Kustwacht schakelt de EOD in wanneer een vissersschip een vliegtuigbom of zeemijn in z’n netten heeft. Daarnaast ruimt de EOD bij missies in het buitenland explosieven, meestal IED’s.
‘Mijn vriendin vindt het niet altijd leuk als ik vertel over mijn werkdag’
‘Een buschauffeur loopt groter risico’
Sergeant-1 Johan (33)
“Op uitzending in Uruzgan, 2010, ontplofte tijdens een voetpatrouille een IED vlak naast me. Mijn collega’s en ik hebben veel geluk gehad. We waren gewond, maar leefden nog. Het liet wel z’n littekens achter. Achteraf heeft het incident zeker bijgedragen aan m’n keuze voor deze baan. Bij de EOD heb ik het gevoel dat ik direct iets bijdraag, in missiegebied én in Nederland. Want ook hier krijgen we dagelijks meldingen van bommen, granaten, plofkraken en verdachte pakketten. Daar gaan we op af. Gevaarlijk? Mijn vriendin vindt het niet altijd leuk als ik vertel over mijn werkdag. Ze steunt me wél, omdat ze weet dat het belangrijk werk is. Zelf sta ik er heel nuchter in. Ik heb veel vertrouwen in de manier waarop we ons werk doen. Veiligheid voor alles. Met onze kennis en vaardigheden beperken we de risico’s zoveel mogelijk. Ik denk dat een politieagent of buschauffeur groter risico loopt. We weten wat een bom doet, een mens is veel veranderlijker. De stemming tijdens een demonstratie kan omslaan; een reiziger kan door het lint gaan.
Het leukste aan mijn baan vind ik de dagelijkse inzet door het hele land; geen dag is hetzelfde. Dat was anders toen ik nog marinier was; toen oefende ik 12 jaar lang veel en vaak. Ondanks dat ik het goed naar mijn zin had, was het tijd voor wat anders. Ook vind ik het mooi om met 1 vakgebied bezig te zijn. Ik leer dagelijks bij over mijn specialisme. Vandaag ben ik in de oefening voor het eerst ploegcommandant. Het CBRN-aspect maakt het gecompliceerd. Juist omdat het nog nooit is voorgekomen, is het belangrijk de procedures scherp te hebben. Ik krijg de verantwoordelijkheid over 2 EOD-teams van 3 man en neem alle besluiten in overleg met mijn team, de politie en het Landelijk Team Forensisch Onderzoek (LTFO). We komen elkaar tegen als het menens is. Gezien het actuele dreigingsniveau is dat een kwestie van tijd.”
'Thuis weten ze niet beter dan dat papa bommen ruimt'
‘Regelmatig in de schoolbanken’
Adjudant Ruurd (51)
“Na 17 jaar in dienst voel ik nog steeds spanning als ik een explosief ruim. Het is gelukkig een gezonde nervositeit die mij scherp houdt. Dit werk mag nooit routine worden. Om bedrijfsblindheid te voorkomen, werken we altijd in wisselende teams en niet in vaste formaties. Thuis weten ze niet beter dan dat papa bommen ruimt. Ik ben al 29 jaar getrouwd; niemand doet er meer spannend over. De diversiteit is het leukste. Gisteren ruimde ik nog een granaat in een weiland, vandaag sta ik in het PSV-stadion. En ik zie goede dingen. Al is de oefening complex, onze ploegcommandant laat zich niet van de wijs brengen. Hij is goed geïnformeerd, maakt gebruik van alle beschikbare middelen en heeft een goede overlegstructuur. Zo zou ik het zelf ook aanpakken.
Na 9 jaar Korps Mariniers werd ik munitietechnicus bij de landmacht. Toentertijd stroomde je vanzelfsprekend door naar de EOD. Ik heb een flink traject afgelegd voor ik zelfstandig ruimer werd. Dat geldt voor de meeste collega’s: tijdens een functie buiten de deur raak je achterop met technieken en procedures. De EOD is dynamisch en moet continu meegaan met de nieuwste ontwikkelingen. Ik zit dan ook regelmatig in de schoolbanken. De afgelopen jaren is er veel veranderd. Het dreigingsniveau ligt nu een stuk hoger. De grootste uitdaging zou zijn als meerdere aanslagen tegelijkertijd plaatsvinden. Maar zonder arrogant te willen klinken: daar zijn wij klaar voor. We hebben veel ervaring opgedaan, thuis en in missiegebied. We zijn door en door getraind. Niet alleen in Nederland, maar ook met partners in onder meer de Verenigde Staten, Canada, Duitsland en België.”
