Dit artikel hoort bij: Landmacht 09
Tekst KAP Jaap Wolting
Foto René Verleg
Met deze – ouderwetse – set last hij oldskool met behulp van een vlam, die hij verkrijgt middels een 1 op 2 mengsel van brandbaar gas en zuurstof. Met het vuur maakt hij een zogenaamd smeltbad, waarna hij draad toevoegt om een las te kunnen maken.
De lasser gebruikt het apparaat om staal mee te doorklieven of scherpe randen glad te maken. Er kunnen slijpschijven, afbraamschijven maar ook staalborstels in. Laatstgenoemde is ideaal om vóór het lassen roest mee te verwijderen.
Een modern lasapparaat waarbij de lasser voor aanvang van de klus alleen maar hoeft aan te geven welk materieel hij gaat bewerken en hoe dik het materiaal is. De MigMag zorgt zelf voor de juiste instelling en voert tijdens het lassen een continu draad – het vulmateriaal – toe. Tijdens het lassen wordt het smeltbad beschermd door een beschermgas.
Door verhitting smelt het binnenste staafje dat dient als vulmateriaal. De mantel beschermt de las. Er zijn veel verschillende soorten elektrodes. Op het verpakkingsmateriaal staat aangegeven onder welke hoeken gelast kan worden, wat onder meer een relatie heeft met de stollingssnelheid van het vulmateriaal. Zou de lasser een verkeerde elektrode kiezen als hij boven zijn hoofd last, komt hij onder een druipende vonkenregen te zitten.
Met stroom verhit de lasser het werkstuk. Met lucht blaast hij het gesmolten materiaal weg waardoor hij een snee creëert. Zo is met name plaatmateriaal in elke gewenste vorm te ‘snijden’. Vooral bij lastige vormen, waarbij werken met de slijptol problematisch is, komt de plasmasnijder bijzonder goed van pas.
Hypermoderne gezichtsbescherming die vanzelf donker wordt als de specialist start met lassen. Instellingen voor wat betreft gevoeligheid en sterkte stelt hij zélf in. Inclusief gordel met zuurstofpomp, die de lucht die hij inademt filtert. En altijd 2 handen vrij, in tegenstelling tot de ouderwetse kap die hij met 1 hand voor zijn gezicht moest houden om lasogen te voorkomen.
Vijf kilo zwaar staal. Gebruikt de lasser veel tijdens oefeningen, als militairen ergens tegenaan gereden zijn. Dan moet er wel eens grof geweld gebruikt worden om staal recht te slaan. Hoe groter het probleem, hoe groter de hamer.
Het gebeurt regelmatig – vooral bij aluminium – dat schroefdraad door veelvuldig gebruik kapot gaat. Met deze set boort de lasser een iets groter gat, tapt hij nieuw schroefdraad en plaatst hij de helicoil zodat het gat exact dezelfde grootte heeft als voorheen. Binnen een paar minuten is het onderdeel weer inzetbaar. Zorgt voor hoopjes tevreden klanten.
“Van de functies die ik de afgelopen jaren heb gedraaid, is dit verreweg de mooiste. Collega’s kunnen vaak pas verder met hun werk als jij de klus klaart. Bij ‘herstel’ krijg je dus heel veel directe waardering, of dat nu op de kazerne is of tijdens oefeningen. Op uitzending ben ik helaas nog nooit geweest. Lag niet aan mij hoor. Ik heb me meerdere keren opgegeven, maar waarschijnlijk lag mijn verzoek elke keer onderaan de stapel.
We hadden laatst een MB in de werkplaats die op zijn kant had gelegen. Bij de scharnieren in een van de deurstijlen zat het staal vol scheuren. Omdat je bij dat gedeelte bijna geen ruimte hebt, was het uitslijpen alleen al een moeilijke klus. Daarna moesten we alles netjes dichtlassen en sommige onderdelen vervangen. Van blank materiaal maakten we toen het juiste profiel, dat we er daarna natuurlijk ook nog in moesten lassen. Met zo’n klus ben je zo 2 dagen zoet. Maar gaaf om te doen! Je blijft altijd doorleren. Ik ben nu toevallig bezig met een cursus plaatwerk.
Uiteindelijk wil ik graag als burgermonteur verder bij Defensie. In Den Helder bij 320 Herstelcompagnie, dichtbij Texel – waar ik recent mijn eerste huisje gekocht heb. Iedere landmachter denkt bij Den Helder meteen aan de marine, maar switchen naar dat krijgsmachtdeel zie ik echt niet zitten. Hoeft ook niet. Van ‘320’ zitten monteurs en lassers verspreid door heel Nederland, van Assen tot Oldebroek. Én dus in Den Helder.”
