Tekst André Twigt
Foto SM Eva Klijn
PSYOPS-peloton excelleert op Amerikaanse mariniersbasis
Stonden PSYOPS-oefeningen (PSYOPS staat voor psychologische operaties, red.) tot voor kort bekend om slechte verkleedpartijen en oppervlakkig toneelspel, die tijden zijn voorbij. Door de toenemende vraag juist geweldloze middelen in te zetten om militaire doelen te bereiken, winnen psychologische operaties wereldwijd aan belangstelling. Deze week nog nam een delegatie van het PSYOPS-peloton van 1 Civiel en Militair Interactie Commando (1CMI Co) deel aan een leerzame Combined Units Exercise (CUX) Information Operations op de mariniersbasis Quantico in Virginia.
De Amerikaanse oefenleiding gaat vrij ver om de beleving van de deelnemers tijdens de quasi humanitaire hulpverleningsoperatie te stimuleren. Zo is de bemanning van een deelnemend MV-22 Osprey ondersteuningsvliegtuig ingefluisterd om voor de meevliegende deelnemers een paar extra rondjes te vliegen. Om een realistische afstand tussen thuisbasis en rampgebied uit te beelden. Want de training vindt gewoon plaats in een oefendorp, gelegen in de enorme ‘achtertuin’ van Quantico. “Een zware tyfoon heeft het Filipijnse eiland Mindanao getroffen”, voegt teamcommandant eerste luitenant Mac een zinnetje uit het scenario toe.
‘Toneelspelen kunnen ze wel’
Autoriteit
Zonder eten, schoon drinken en onderdak heeft de bevolking zwaar te lijden. Zodra het Nederlands/Amerikaanse team voor het eerst voet in het dorp zet, klampen volledig ontheemde bewoners hen aan. Oeps, op zoveel leed hadden de specialisten even niet gerekend. Het doet ze wat om plotsklaps omringd te worden door huilende, schreeuwende, ja krijsende mensen. Maar het team van luitenant Mac herneemt zich snel. Hulp komt er aan, maar de vraag is waaraan de dorpelingen specifiek behoefte hebben. Opdracht van het PSYOPS-team luidt een inventarisatie te houden. Daarvoor is een gesprek met de dorpsoudste de aangewezen manier. Observers/trainers van de US Army volgen het gesprek in een klein hutje. Vanwege hun enorme expertise begeleiden zij de PSYOPS-oefening. Initiatiefnemer is het US Marine Corps.
Luitenant Mac doet het woord, de tolk vertaalt. Op de achtergrond lachen de roleplayers van Filipijnse komaf besmuikt. “Ja, toneelspelen kunnen ze wel”, slaat een Amerikaanse marinier in het voorbijgaan de spijker op de kop.
Beperkte ervaring
De Nederlandse deelname aan de CUX staat onder leiding van het Korps Mariniers, dat nauwe banden onderhoudt met de collega’s aan de andere kant van de grote plas. Vanwege hun beperkte ervaring met PSYOPS doen de zeesoldaten een beroep op het PSYOPS-peloton, dat de gehele uitvoering verzorgt. Deze ‘paarse’ eenheid uit Apeldoorn is onder meer gespecialiseerd in het achterhalen van factoren die de samenwerking tussen militairen en de civiele omgeving beïnvloeden. Op de resultaten stemt de commandant vervolgens zijn operatie af.
Tactische effecten
Naast informatie verzamelen, levert de 20 man tellende eenheid tactische effecten tijdens operaties hoog in de geweldspiraal. “Bij de recente veldoefening Bison Drawsko in Polen wisten we met luid verspreide geluidsopnamen van rollende tanks geregeld de vijand te binden”, vertelt PSYOPS-specialist eerste luitenant Arend. Ook voor misleiding is het PSYOPS-peloton dus het aangewezen adres binnen de krijgsmacht.
‘Spreek je de taal van de inwoners niet, dan ben je als militair gewoon minder effectief’
Mensenlevens
Deelname is voor de Nederlandse ‘PSYOP-ers’ een mooie gelegenheid in de keuken van de andere deelnemende landen te kijken. Maar tegelijkertijd heeft de eenheid ook het nodige te bieden. “Tijdens de vredesoperaties van de afgelopen decennia deden we veel ervaring op met PSYOPS”, begint observer/trainer kapitein Dave. “Doordat we in Uruzgan de steun van de lokale bevolking hadden, kwamen we vaak te weten waar de Taliban lED’s had ingegraven. Dat heeft veel mensenlevens gespaard. Spreek je de taal van de inwoners niet, dan ben je als militair gewoon minder effectief.”
Overwicht
Tijdens de CUX behoren de Nederlanders en hun Amerikaanse collega’s ontegenzeglijk tot de betere deelnemers. Groot-Brittannië, Canada, Australië en Frankrijk vaardigen ook personeel naar Quantico af. “Maar de Nederlanders springen eruit”, oordeelt PSYOPS-autoriteit master sergeant Jim White, werkzaam bij het toonaangevende Special Operations Command in Fort Bragg, Georgia. Naar White’s oordeel hebben ‘onze’ mensen een ontspannen manier van omgaan met andere culturen. Tevens tonen ze tijdens conversaties natuurlijk overwicht, waarmee ze makkelijk resultaat bereiken. Verder is de imposante verschijning onder de indruk van de oplossingen die de Hollanders aandragen. Zo ontstond in de planningsfase van de CUX het idee kernboodschappen aan de nooddruftige bevolking middels luchtreclame over te brengen. “Om te laten weten op welke frequentie zij hun radio moeten afstemmen, is die oplossing helemaal zo gek nog niet”, vindt ook delegatieleider majoor Ton. “The Dutch are superb”, besluit White zijn loftuitingen.
‘Nederlanders hebben vaak een makkelijke babbel’
Babbel
Ton hoort zijn Amerikaanse vakgenoot aan en kan niet anders dan zijn woorden beamen. Met vele uitzendingen achter de rug is het niet verwonderlijk dat ons land veel ervaring heeft met PSYOPS. Maar er is meer dat de Nederlanders op dat gebied in de kaart speelt: “Nederlanders hebben vaak een makkelijke babbel. Dat wil in dit werk zeker weleens helpen.”
