Tekst KAP Wouter Helders
Foto SM Gerben van Es, video: SM Dave de Vaal

Bonaire ingenomen door rode baretten

Een hard klimaat, verraderlijke flora en fauna en een propvol oefenprogramma. Twee weken op Bonaire trainen is geen feest. Zelfs niet voor de geharde mannen van de Compagnie in de West. Tijdens de oefening ‘Kings Isle’ krijgen de 'luchtmobielers' het met patrouilles, gevechten, rellen, wateroversteken en medische evacuaties flink voor de kiezen. 

Een oud, leegstaand hotel op Punt Vierkant dient als uitvalsbasis voor de rode baretten. Tussen het plannen en uitvoeren van operaties slapen en eten ze hier. “Zo luxe liggen we zelden; vrij op de wind, geen muggen en met een schitterend uitzicht”, aldus compagniescommandant kapitein Rob Morsink.
Het gebruik van schild en wapenstok in combinatie met korte afstand en reactietijd, maken schieten tijdens het ‘beteugelen van woelingen’ (zoals het controleren van rellen en opstanden poëtisch wordt omschreven) op zijn zachtst gezegd uitdagend. Hier oefenen de mannen het enkelhandig liggend schieten.
Hoe reageert de bevolking, hoe kenmerkt het terrein zich, waar kan eventueel een helikopter landen? Het zijn allemaal zaken waar de mannen tijdens een sociale patrouille door het oudste dorp van Bonaire op letten. Sergeant Martijn Peters is positief verrast: “De sfeer is erg relaxed. Veel mensen komen een praatje maken en helpen ons als we daarom vragen. Het is echt een patrouille uit het tekstboek.”
Op de boulevard van Kralendijk kijken cruisetoeristen verbaasd als ze infanteristen tussen de marktkraampjes zien lopen. Een Duitse dame schiet één van de militairen aan en vraagt of er een dreiging is. Als ze hoort dat het een oefening is, kuiert ze opgelucht weg. Amerikanen steken en masse hun duim in de lucht. “Ik heb ook een zoon in het leger”, roept één van hen. Veel vrouwen willen met de 'luchtmobielers' op de foto.
Tientallen demonstranten staan recht tegenover de met schilden, wapenstokken en helmen uitgeruste 'luchtmobielers'. Ze eisen dat Water– en Energiebedrijf Bonaire de prijzen verlaagt. Het loopt uit de hand. De demonstranten weigeren in te binden en dus treden de militairen kordaat op. Kapitein Morsink: “Eén van onze kerntaken in de West is bijstand bieden aan de politie en de Koninklijke Marechaussee. De mannen moeten dus niet alleen de juiste handelingen beheersen, maar eveneens vlug kunnen schakelen in de geweldspiraal.”
“Doe het met zijn tweeën, versterk elkaar”, roept één van de instructeurs naar 2 in het stof rollende mannen die een ‘demonstrant’ in bedwang proberen te krijgen. Als hij tegenstribbelt, worden gecontroleerde pijnprikkels toegepast. Ook klemmen (het in de houdgreep leggen, red.) en ‘balansverstoring’ passeren de revue.
Slavernij is een zwarte bladzijde in de Nederlandse geschiedenis. Op Bonaire zijn de overblijfselen uit die periode nog duidelijk zichtbaar. Waar ooit slaven zwoegden, ploeteren nu genisten over de zoutpannen en langs de oude slavenhutjes. Optisch levert het een mooi plaatje op, maar het zet eveneens aan tot nadenken. Voor de operatie levert het bezoek aan het gebied ook informatie op. Door infrastructuur in kaart te brengen, testen en metingen uit te voeren, weten ze nu bijvoorbeeld hoeveel gewicht een bepaalde brug of dam kan dragen.
Langs de hele oostkust van het eiland bevinden zich in het scenario ‘pockets’ van vijanden die uitgeschakeld moeten worden. Ondertussen maken de rode baretten ook jacht op wapencaches, geldvoorraden en intell.
Het ruwe terrein maakt verplaatsen door de zogenoemde ‘kunuku’ vrijwel onmogelijk. De compagnie in de West maakt dan ook veelvuldig gebruik van wegen en paden. Om toch tactisch te kunnen opereren, vinden de meeste operaties dus ’s nachts plaats. En als je water tegenkomt – tja – dan moet je daar gewoon doorheen.

Bekijk hier de video-clip van de oefening op Bonaire: