02

Dit artikel hoort bij: Landmacht 01

Vliegende verrekijker speurend boven Mali

Tekst ELNT Johanna van Waardenberg
Foto SM Maartje Roos, video: SM Dave de Vaal

Verkennen, verzamelen en beschermen

Ongezien en ongehoord een missie uitvoeren. De Nederlandse ScanEagle doet dit buiten de poorten van Camp Castor in het Malinese Gao. De onbemande sensor van het Joint Intelligence, Surveillance, Target Acquisition & Reconnaissance Commando (JISTARC) verzamelt door middel van videobeelden inlichtingen voor VN-missie MINUSMA. Hoe dat gaat? We zochten het uit. 

Het onbemande verkenningssysteem kent geen 9 tot 5 mentaliteit

Chaotische, drukke steden met honderden brommertjes en enorme mensenmassa’s of uitgestrekte, verlaten vlaktes. De ScanEagle (SE) die in Mali dag en nacht opereert, heeft een bijzondere werkomgeving. Het onbemande verkenningssysteem kent geen 9 tot 5 mentaliteit en is bijna altijd inzetbaar. Bijna, want de omstandigheden zijn extreem. Zinderende hitte, krachtige zandstormen en heftige regenbuien. “Het weer is wispelturig. Daar houden we rekening mee bij het plannen van onze vluchten”, zegt Air Vehicle Operator (piloot) sergeant-majoor Menno.

“In de zomer voeren we lanceringen vroeg in de ochtend of laat in de middag uit. Zo vermijden we de extreme hitte”, vervolgt Menno. Volgens de piloot verdraagt de SE de warmte desondanks goed. Vliegen met neerslag daarentegen is lastiger. “Dit is een sensor met veel elektronica. De SE blootstellen aan neerslag, doen we dus maximaal 15 minuten. We willen geen onnodige risico’s nemen en de inzetbaarheid verwaarlozen.”

Links: Sergeant-majoor Mathijs controleert de ScanEagle voor en na iedere vlucht. Rechts: De ScanEagle vliegt zelfstandig naar het haaksysteem en wordt vervolgens door de crewleden opgevangen en losgehaald. Onder: Korporaal Linda brengt de ScanEagle naar de loods. Daar vindt na iedere vlucht een onderhoudsbeurt plaats.

“Ongezien en op de meeste plekken geruisloos. Dat kan alleen de ScanEagle.”

1000 uur

En inzetbaar is-ie! Sinds MINUSMA startte, zweefde de sensor al meer dan 1000 uur. “Meer dan 200 vluchten”, vertelt operatie-officier kapitein Robin. “We voeren missies uit voor het hoofdkwartier van MINUSMA in Bamako, onze eigen Intelligence, Surveillance & Reconnaissance (ISR)-compagnie en op verzoek van andere partners.” De ‘elektronische adelaar’ verzamelt informatie over de politieke-, militaire-, economische-, sociaal-culturele- en infrastructurele situatie in Noord-Mali. Daarnaast vliegt de verkenner ook als wakend oog boven konvooien.

 “De SE is een onderdeel van de complete inlichtingenketen. Met diverse middelen wordt informatie verworven. Van de verzamelde gegevens worden inlichtingenproducten gemaakt voor de Force Commander”, aldus Robin. 

De SE verzamelt overigens niet alleen informatie voor militaire doeleinden. “Tijdens het regenseizoen ging het gerucht dat gedeeltes van Gao onder water lagen. Wij bekeken of dat waar was en zagen welke wijken direct hulp nodig hadden”, verklaart Menno. Volgens de piloot is de diversiteit aan inzet ook meteen de grote kracht. “Ruim 11 uur in de lucht hangen om informatie te verzamelen. Ongezien en vrijwel geruisloos. Dat kan alleen de SE.”

Ondanks de slimme apparatuur is altijd menselijke inbreng nodig

Vierkante ogen

Dat doet het onbemande vliegsysteem niet alleen, maar met een crew. Want ondanks slimme apparatuur is menselijke inbreng altijd nodig. Niet alleen vóór een vlucht, maar ook tijdens de uitvoering van een missie. “Gelukkig hoef ik niet daadwerkelijk 11 uur achter elkaar te werken”, lacht Menno. “Wij werken met meerdere Air Vehicle Operators en draaien shifts van maximaal 3 uur. Na een aantal uur is het haast onmogelijk scherp te blijven.”

Naast werkcontainers zijn er rustverblijven waar de crew bijkomt om ‘vierkante ogen’ tegen te gaan. Desondanks hakt een shift er toch goed in. “Vooral nachtvluchten zijn zwaar. Maar daar wen je aan. We hebben een grote verantwoordelijkheid. Ook dat houdt je scherp. Het besef dat je een bijdrage levert aan de veiligheid van de bevolking en MINUSMA-partners maakt het allemaal de moeite waard.”

Hoe houd je die sensor 11 uur airborne?