Recherche rolt groot mensensmokkelnetwerk op in Twente
De ochtendschemering heeft net plaatsgemaakt voor grauwe lucht als ruim 100 collega’s op dinsdag 14 november een omvangrijk mensensmokkelnetwerk oprollen. Met militaire precisie houden meerdere teams tegelijkertijd op verschillende plekken in Twente 5 mannen aan. Zij zijn de kopstukken van het netwerk, dat tenminste 100 mensen van Syrië naar Europa smokkelde. “Uniek”, noemt Nicolien, één van de onderzoeksleiders, op het kantoor in Coevorden deze vangst. “Zelden zien we dat een netwerk vanuit Nederland opereert.”
Daags na de zogenaamde ‘klapdag’ is de rust bij de brigade Oostgrens-Noord in Coevorden allerminst wedergekeerd. Want wie denkt dat met de arrestaties de mensensmokkelzaak is afgerond, komt bedrogen uit. Op het moment dat we Nicolien spreken, zit het vijftal een week in voorarrest. Maar om hen nog langer in de gevangenis te houden, moet het onderzoeksteam in Apeldoorn en Coevorden allerlei bevindingen leveren aan de raadkamer van de rechtbank. “Dat is onwijs veel werk”, verzekert Nicolien.
‘Successen ontstaan door het stapelen van informatie’
Ter Apel
Toch maakt ze tijd vrij om te vertellen over deze bijzondere zaak, waaraan ze als tactisch coördinator van de Recherche werkt. “Met aanmeldcentrum Ter Apel voor asielzoekers in de buurt is documentfraude en mensensmokkel onze core business. Dat blijkt ook nu wel.”
De zaak kwam eind 2022 aan het rollen, toen een vreemdeling zich in Ootmarsum bij een collega meldde. Omdat er vermoedens waren dat hij het slachtoffer was van mensensmokkelaars, werd de man ondervraagd. Er was weliswaar nog geen verdachte op het oog, maar vakkundig speurwerk leverde een schat aan informatie op.
‘Ze wisselen nog vaker van simkaart dan ik van ondergoed’
Puzzelstukjes
Het fijne kan Nicolien er vanwege het onderzoeksbelang niet over kwijt, maar wel dat de 5 Syrisch-Twentse kopstukken in beeld kwamen door ‘klassiek recherchewerk’. Wat dat betekent? “Alle puzzelstukjes goed in je opnemen en die over andere gegevens leggen die we eerder in onze systemen hebben opgeslagen”, vertelt ze cryptisch. “Successen ontstaan door het stapelen van informatie. Je moet alles goed vastleggen, waardoor je daar later weer op kunt terugvallen.”
Het resultaat mag er in elk geval zijn. “Ik kan me niet heugen dat we in Nederland eerder zo’n netwerk oprolden”, zegt Nicolien met gepaste trots. “Vaak blijven deze lui buiten schot, want rechercheren is tijdrovend en kost veel capaciteit.”
Dat heeft volgens Nicolien te maken met meerdere factoren. Zo kloppen verhalen van vreemdelingen hoe ze hier zijn beland, geregeld niet. Bovendien zit de taalbarrière in de weg. Wat ook niet meehelpt, is dat de hoofdrolspelers achter zo’n netwerk vaak van telefoon veranderen. “Ze wisselen nog vaker van simkaart dan ik van ondergoed”, grapt Nicolien. Dan weer serieus: “Dat maakt het erg lastig.”
‘Het is nog belangrijker om een netwerk te ontmantelen’
De meeste aanhoudingen die we in dit deel van het land verrichten, zijn chauffeurs die - al dan niet willens en wetens - vreemdelingen naar en door Nederland vervoeren. “Het is goed dat we die mensen pakken, maar het is nog belangrijker een netwerk te ontmantelen en de kopstukken te vinden.”
Pathfinder
Wat dat betreft denkt Nicolien graag terug aan een gigantische zaak die Pathfinder is gaan heten. Mede door haar speurwerk in 2021 kwam die aan het licht. Nicoliens team verhoorde 2 vreemdelingen, die over hun reis min of meer hetzelfde vertelden. Eén werd in Limburg bij de grens achtergelaten. De ander bij de grens in Brabant. Nicoliens onderbuikgevoel zag hier eenzelfde modus operandi van mensensmokkelaars. Door telefoons uit te lezen en informatie aan elkaar te koppelen, zag de Recherche dat de vreemdelingen contact hadden met hetzelfde telefoonnummer, waarvan de gebruiker zichzelf ‘De Almachtige’ noemde.
“Dat deelden we met buitenlandse politiediensten en Europol. En wat bleek? Dit telefoonnummer popte ook bij hen op”, zegt Nicolien. “Met allerlei buitenlandse collega’s zijn we toen gaan zitten: wie heeft welke informatie en hoe kunnen we erachter komen wie en waar deze persoon is?”
‘We pakten toen mensensmokkelaar nummer één van Europa’
Door deze intell te delen, kwamen 8 zogenaamde High Value Targets in meerdere landen in beeld. Met 127 helpers werden zij tijdens een massale klapdag in juni 2022 opgepakt. Samen zouden zij goed zijn voor de illegale smokkel van zo’n 10.000 mensen.
Het zijn arrestaties die in cijfers niet op het conto van Nicolien en haar team staan. Maar in feite zijn ze er in Coevorden wel verantwoordelijk voor dat deze zaak is uitgegroeid tot een klapper van jewelste. “We pakten toen mensensmokkelaar nummer 1 van Europa.”
Syrisch-Twents mensensmokkelnetwerk
5 hoofdverdachten zijn op dinsdag 14 november opgepakt.
Zij zouden minstens 100 mensen naar Europa hebben gesmokkeld.
Vreemdelingen betaalden tot wel € 25.000,- voor hun tocht.
De hoofdverdachten werkten via underground banking.
Tijdens deze klapdag waren 100 marechausseecollega’s in touw.
“Dat is uiteindelijk waar je het voor doet”, stelt Nicolien. “Mensen die van Syrië naar Europa willen, verkopen soms hun huis of grond om aan genoeg geld te komen. Ze betalen onbetrouwbare figuren, die zogenaamd willen helpen, tot wel € 25.000,-. Maar in werkelijkheid worden ze, gewetenloos, met gevaar voor eigen leven, in vrachtwagens en gammele bootjes geduwd. De manier waarop zij worden behandeld is mensonterend. En daar verdienen smokkelaars dus goud geld mee. Het voelt dan goed om die mensen te pakken.”
Fortuin
Mensensmokkelaars verdienen dus grof geld. Zo ook de bende uit Twente. Ze werkten volgens Nicolien via een systeem dat underground banking heet. Maar wat is dat precies?
‘Ga je me blij maken?’
Nicolien legt uit: “In algemene zin werken mensensmokkelaars volgens het principe: no cure, no pay.” Met andere woorden: geen levering, geen betaling. “Mensen die naar Europa willen, leggen er in hun thuisland tienduizenden euro’s voor neer. Zij geven dat geld aan een soort tussenpersoon, een ondergrondse bankier. Daar ligt het geld veilig, buiten het reguliere bankensysteem. Dat geld komt pas ‘vrij’, als de gevluchte mensen daadwerkelijk aankomen in het door hen gewilde land. Zij geven dan een seintje aan die tussenpersoon, waarna het geld naar de mensensmokkelaars gaat.”
Glimlach
Het einde van het gesprek met Nicolien is in zicht, als de deur in Nicoliens kantoor plotseling open vliegt. Een collega roept haar. Hij heeft een update over de mensensmokkelzaak. “Ga je me blij maken?”, vraagt ze. Hij knikt, waarna Nicolien hem met een voorzichtige glimlach volgt. Ze moet weer door. De plicht roept.
