Achter de schermen

…bij een oefening van de Draagploeg KMar

Lopen, tillen, dragen, zwenken en neerzetten. De Draagploeg KMar komt maandelijks bijeen om het dragen van een kist bij een uitvaartdienst van een overleden collega te oefenen. Een serieuze taak, maar er is ook ruimte voor humor ter ontspanning bij dit emotioneel best pittige werk. “Herstel, de kist leunt nu op de buik van Mark”, grapt de commandant Draagploeg als de kist een beetje scheef staat. Na enkele aanpassingen gaat het geheel weer waardig verder.   

De draagploeg telt 18 leden, van allerlei rangen. In principe zijn de dragers werkzaam op het Opleidings-, Trainings- en Kenniscentrum Koninklijke Marechaussee (OTCKMar) in Apeldoorn, omdat deze taak onder de verantwoordelijkheid van het OTC valt. Sommige oudgedienden van de draagploeg werken inmiddels bij een andere brigade, maar zijn toch bij de draagploeg gebleven omdat de neventaak goed bevalt.

Iedere KMar-collega die tijdens de actieve loopbaan komt te overlijden heeft recht op een uitvaartdienst met beperkte militaire eer. Is er niets bekend over de wens van de overleden collega, dan wordt die vraag bij de naaste familie neergelegd. Niet elke collega maakt overigens gebruik van het aanbod. Gemiddeld verzorgt de draagploeg zo’n 4 uitvaartdiensten per jaar. 

Scroll naar beneden om meer te weten te komen over de Draagploeg KMar.

Tekst: kapitein Henny de Boer | Foto’s: sergeant Sjoerd Hilckmann

Eervolle taak

Eerste luitenant Jan-Pieter werkt al sinds 2012 bij de draagploeg. Eerst vanuit het OTC, nu vanuit één van de brigades. “Deze neventaak bevalt heel goed”, zegt hij vol overtuiging. “Je bewijst de laatste eer aan een collega. Dat is gewoon heel eervol en ook waardevol voor de nabestaanden. Het is toch mooi als je tijdens zo'n moment een bijdrage kunt leveren?”

Daarnaast is de eerste luitenant vol lof over de sfeer onder de collega’s van de draagploeg. “Er heerst een collegiale sfeer en het is een veilige werkomgeving. Er is ruimte voor een lach en een traan.”

De neventaak is voor hem goed te combineren met zijn hoofdfunctie. “Ik heb een vrij zelfstandige functie, dus ik kan het redelijk makkelijk inplannen. Verder geeft mijn commandant mij de volle medewerking om mezelf hiervoor vrij te maken.”

Maatwerk

Elke uitvaartdienst is maatwerk. Enkele dagen voorafgaand aan de dienst verkent een aantal leden van de draagploeg de betreffende locatie. Ze nemen de omgeving nauwlettend onder de loep: zijn er akelige trapjes, smalle deuren of lage plafonds? Overal wordt een oplossing voor bedacht. De dragers komen daarna bijeen om te oefenen voor deze specifieke inzet. Onder andere met oefenmateriaal als een eigen trap en een rolsysteem van de rouwwagen (zie foto). Niets wordt aan het toeval overgelaten: “We leggen de lat heel hoog voor onszelf”, zegt drager Jan-Pieter stellig. “Het kan maar één keer, dus het moet meteen goed.”

 

Exercitie

Links- en rechts-…..om
In til-…..houding
Een pas zijwaarts…..mars…..mars……mars
Zet……..neer

Op aangeven van de commandant Draagploeg zetten de dragers de oefenkist rustig en sereen op de katafalk, een kleine verhoging waarop een kist wordt opgebaard tijdens de dienst. Daarna worden ze afgemarcheerd en kan de dienst beginnen.

De draagploeg woont de uitvaartdienst dus niet volledig bij. Ze verzorgen alles rond het halen en brengen van de kist, zo schrijft het protocol voor. Tijdens de dienst wachten de dragers geduldig in een wachtruimte tot de nabestaanden het laatste afscheid hebben voltooid.

Vlaggenkist

Aan het eind van de dienst vouwen de dragers de speciale kistvlag met grote precisie op en plaatsen die in de zogeheten vlaggenkist. Op het driehoekige kistje is de KMar-coin geplaatst en een plaquette met de naam, rang, geboorte- en overlijdensdatum van de overledene. Deze kist wordt aangeboden aan de commandant van de overledene, tezamen met de baret en de onderscheidingen. Dat is de laatste handeling van de draagploeg. De commandant draagt het toebehoren vervolgens aan de nabestaanden over. 

Tijdens de oefeningen zijn de leden gekleed in hun werkkleding (zoals op de foto’s), maar bij de daadwerkelijke uitvaartdienst dragen ze hun Dagelijks Tenue met witte katoenen handschoenen en zijn ze baretloos.

MH17

De draagploeg wordt niet alleen ingezet bij uitvaartdiensten van collega’s, maar bijvoorbeeld ook bij herbegrafenissen van oud-marechaussees en bij nationale rampen als de MH17. Bij het vliegtuigdrama in 2014 kwamen bijna 200 Nederlanders om het leven. Ook de Draagploeg KMar kreeg de eerbiedwaardige taak om de slachtoffers op Eindhoven binnen te halen.

Opperwachtmeester Hielke was een van hen. De beelden staan op zijn netvlies gebrand. “Het was de meeste indrukwekkende inzet ooit”, blikt hij terug. “Toen we bij de Hercules aankwamen en al die kisten in de laadruimte zagen staan, daalde het besef pas echt in om hoeveel mensen het ging.” Ook de enorm grote groepen nabestaanden zal hij nooit vergeten.
 

Dankbaar

De draagploeg onderhoudt zelf geen contact met de familie, maar via via ontvangen ze vaak bedankjes en complimenten voor hun inzet. Zoals: ‘Het zag er mooi en strak uit’ en ‘bedankt voor jullie waardige inzet’. De draagploeg doet er dan ook alles aan om het geheel zo goed mogelijk te verzorgen. “Het is maatwerk. Elke keer zijn de handelingen net even anders, maar we streven naar perfectie.” Dat is niet voor niets. Het is dankbaar werk. “Je doet het ergens voor, voor de overledene, de nabestaanden en de Marechaussee in het algemeen. De draagploeg wordt overigens aangestuurd door het cluster Communicatie, Ceremonieel & Evenementen van de Staf KMar. Zij bepalen welke inzet en voor wie.

 

Aanmelden

In principe kan iedereen van het OTC zich aanmelden voor de draagploeg. Momenteel is er weinig instroom. Het werk is niet voor iedereen weggelegd, denkt drager Jan-Pieter. “Het kan best confronterend zijn. Alle leeftijden, rangen en doodsoorzaken komen voorbij: jonge collega’s, collega’s vlak voor hun Functioneel Leeftijdsontslag, chronisch zieken. Daar moet je wel mee om kunnen gaan.”

Een lidmaatschap van de draagploeg is vrijwillig, maar niet vrijblijvend. De dragers kunnen in principe voor elke uitvaartdienst worden ingezet. Alleen als er bijzondere omstandigheden zijn, kan er een uitzondering worden gemaakt. Zoals wanneer iemand net zelf een ingrijpend verlies heeft meegemaakt of wanneer iemand een speciale band heeft met de overleden collega.

Interesse voor deze neventaak? Belangstellenden zijn van harte uitgenodigd om zich aan te melden bij coördinator Draagploeg kapitein Michiel Tattersall.