Achter de schermen

…bij de genderadviseur in Afghanistan

Wat heeft de toekomst in petto voor korporaal Sakinah en haar collega’s bij het Afghaanse leger? Het is een actuele vraag die momenteel leeft bij de vrouwen, weet de Nederlandse genderadviseur majoor Kelly (34). De Taliban en VS hebben onlangs een akkoord gesloten dat moet leiden tot vrede in Afghanistan. Maar in dat akkoord staat niks over die paar zwaar bevochten vrijheden die Afghaanse vrouwen nu hebben.

“Ze zijn bang dat hun situatie weer verslechtert”, zegt Kelly. “Terwijl er nog veel te verbeteren is. De issues van vrouwen bij Defensie zijn relatief vergeleken met die van vrouwen hier. Ongewenste intimiteiten zijn bijvoorbeeld een groot probleem.”

Ruim 6 maanden lang zet Kelly samen met collega-genderadviseur luitenant ter zee 2 OC Shirley zich in om de positie van vrouwen bij het Afghaanse leger en de politie te verbeteren. “Maar gender gaat om meer dan alleen vrouwen. Het moet niet te feministisch worden”, vertelt de majoor. “Het gaat ook over de rol van mannen en hoe een beter evenwicht en omgang tussen man en vrouw kan worden bereikt.”

KMarMagazine ging een ochtend op stap met majoor Kelly. Scroll naar beneden om meer te weten te komen over haar werk.

COVID-19
Dit artikel is gemaakt voor het uitbreken van de COVID-19-crisis. Vanwege anti-COVID-19 maatregelen op Kamp Marmal is besloten een om een deel van de Nederlandse militairen eerder naar huis te sturen. Kelly is een van hen. 

Tekst & foto's: kapitein Arjen de Boer

Guardian angel

In een pantserbak rijdt Kelly deze morgen richting het vrouwengebouw op Camp Shaheen, een legerbasis van het Afghaanse 209 Corps in de noordelijke provincie Balkh. Ze wordt beveiligd door een zogeheten guardian angel, een Finse militair die de omgeving in de gaten houdt zodat Kelly op haar gemak met korporaal Sakinah en haar collega’s kan praten.

Vertaalslag

Een deskundige tolk is onmisbaar voor de communicatie tussen Sakinah en Kelly. Het Engels wordt vertaald naar het Dari en omgekeerd. Het gesprek vliegt alle kanten op. Zo moet het ‘vrouwengebouw’ een conciërge hebben die zorgt voor de schoonmaak en onderhoud. Maar die functie is niet gevuld, dus verslonst de boel een beetje. “Het gebouw is van iedereen, dus voelt niemand zich verantwoordelijk”, zegt Kelly. “Dit onderwerp staat al 3,5 maand op de agenda, maar blijkbaar is het moeilijk om die plek gevuld te krijgen.”

Stukje bij beetje

Vandaag heeft Kelly een enquête bij zich in de hoop dat de vrouwen die invullen en de genderadviseurs deze informatie kunnen gebruiken. Maar wat de respons ook is, deze informatie omzetten in concrete acties, is lastig voor een genderadviseur. “De NAVO wil meer vrouwen toevoegen aan een zeer masculiene omgeving. Eigenlijk volgens Westers gedachtengoed, terwijl de Afghaanse cultuur tegenovergesteld is. De stapjes zijn dus heel klein.”

Scheve schaats

De vrouwen begonnen uit zichzelf over misbruik te praten. “Dat vertrouwen hebben we inmiddels gewonnen en dat is mooi. Want misbruik is een probleem”, aldus Kelly. “Wij horen verhalen over commandanten die handtastelijk worden of zichzelf bij vrouwen thuis ‘uitnodigen’. Niet zo gek dat de vrouwen dan niet meer komen opdagen.” Al zijn het niet altijd de mannen die een scheve schaats rijden. Vrouwen zetten hun charmes in om de goede baantjes te krijgen, hoort de majoor.

Reflectie

De terugvlucht naar Kamp Marmal biedt de kans om het gesprek te laten bezinken. Jammer genoeg zijn keiharde resultaten lastig te meten, zegt Kelly. Vaak ligt de focus op het aantal vrouwen dat een positie bekleedt, maar kwantiteit is niet hetzelfde als kwaliteit. En het is juist dat laatste dat volgens Kelly meer aandacht verdient. Want heeft een vrouw wel de juiste kennis om een functie te bekleden, kan ze überhaupt lezen en schrijven? “Daarom zetten we daar op in en hopen zo een goede basis te leggen voor onze opvolgers, zodat zij daarop kunnen voortbouwen.”