‘Onze operatie gaat altijd door’
Heel Nederland is in de ban van het coronavirus, ondertussen gaat het werk van de Koninklijke Marechaussee door. Wat is de impact van COVID-19 op de operatie?
Het is de vraag waar generaal-majoor Vincent Egbers en kolonel Jos Pieters continu mee bezig zijn. Egbers zit, als plaatsvervangend commandant KMar, in de Interdepartementale Commissie Crisisbeheersing (ICCb). Alle betrokken departementen komen hier tweemaal per week samen om de coronacrisis te bespreken en hier beleid op te maken. Hun input gaat naar de MCCB, de Ministeriële Commissie Crisisbeheersing, daar waar op politiek niveau besluiten worden genomen.
Voor de praktische uitwerking bij het Landelijk Tactisch Commando van de KMar is er de Operational Planning Group (OPG), met kolonel Jos Pieters als voorzitter. Van intell tot personeel, van staf tot bureau Integratie: “Alle spelers die nodig zijn om een besluit te nemen zitten aan tafel.” Dagelijks maakt de OPG plannen op het onvoorziene, zoals wat er moet gebeuren als België de grens sluit.
Daarnaast stelt de OPG operationele aanwijzingen en handelingskaders op. Het zijn handvatten voor alle marechaussees hoe te handelen in deze tumultueuze tijd, vertelt Pieters. Want: “Onze operatie gaat altijd door, 24 uur per dag, 365 dagen per jaar. Onze kwaliteit zit hem in de mensen. Wij hebben menskracht, een informatiepositie en een taak in het publieke domein die daarbij hoort. Onze verantwoordelijkheid verandert niet, die neemt misschien wel toe.”
De ontwikkelingen rondom het virus volgen elkaar snel op. Vorige week donderdag sloten om 18.00 uur de grenzen van de Schengenzone voor ‘derdelanders’. Mensen op doorreis of reizigers met een vitale functie zijn uitgezonderd. Aan de Marechaussee om deze maatregel te handhaven.
Weten hoe de situatie op Schiphol is? Kijk mee:
‘Wat gebeurt er als 10 of 20 % van ons personeel niet meer inzetbaar is?’
Kan de KMar in deze crisis de hoofdtaken nog uitvoeren?
Ja, zegt Egbers. “Wij gaan geen stapje minder zetten. We laten de processen zo lang als verantwoord is doorgaan. Controle aan de grens, het bewaken en beveiligen van belangrijke plaatsen, zoals de paleizen: alles gaat gewoon door. Ook onze militaire politietaak is gewaarborgd.”
Dit alles met inachtneming van de regels. “We laten ons goed voorlichten hoe met de situatie om te gaan en volgen de adviezen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu en het militaire CEAG (Coördinatiecentrum Expertise Arbeidsomstandigheden en Gezondheid).” Waar dat kan, werken mensen zoveel mogelijk thuis. Opleidingen zijn stilgelegd. Voor de mensen die wel op de werkvloer staan, geldt: “Houd anderhalve meter afstand.”
Wel staat de volledige operatie van de KMar onder druk. “Deze situatie raakt onze hele samenleving, dus ook ons”, vertelt Pieters. Hij en zijn OPG spelen hierop in. “Wij maken plannen. Wat gebeurt er als 10 of 20 % van ons personeel niet meer inzetbaar is? Hoe ga je dan verder? Met scenario’s bereiden wij ons voor op zulke situaties, zodat we onze taken gegarandeerd kunnen uitvoeren.”
Continuïteit is het sleutelwoord. Reizigersstromen nemen af en er rijden minder treinen. Daardoor neemt de intensiteit van de werkzaamheden daar af en wordt het personeelsaantal op deze plekken teruggeschroefd.
Daarnaast kijkt Pieters naar ‘herprioritering’, het schuiven met personeel. “De KMar kan altijd een nieuwe opdracht krijgen. Stel dat ons wordt gevraagd een extra maatregel te handhaven. Dan hebben we daar menskracht nodig. We moeten onze mensen daar inzetten waar ze het hardst nodig zijn: op de grens, in de bewaking en gedurende politietaken.”
Hoe de toekomst er uit ziet, weet niemand. “Het zijn allemaal scenario’s, je weet niet wat er gaat gebeuren. Maar als er ontwikkelingen zijn, dan ligt er bij ons een plan klaar.”
Hoe is het met de gezondheid van het personeel?
“De situatie is beheersbaar”, zegt Egbers. “We zijn een relatief jonge organisatie. Mensen die klachten vertonen of verkouden zijn, blijven thuis. De veiligheid van ons personeel is topprioriteit. Onze stafarts draait overuren met het adviseren van de commandanten.”
Pieters vult hem aan: “Sommige mensen blijven thuis vanwege ziekte, anderen om de zorg te dragen voor het gezin. Daarnaast zijn er collega’s die net zijn teruggekomen uit risicogebieden. Zij verblijven in quarantaine. De capaciteit is iets minder, maar nu zeker nog voldoende om de continuïteit te waarborgen.”
Hoe zit het met de collega’s in het buitenland?
Er is intensief contact met hen, zegt Egbers. Defensie kijkt op dit moment naar de mogelijkheden om niet-essentieel personeel terug te halen uit missiegebieden. Collega’s die een tijdelijke tewerkstelling (TTW) hebben in de Carib en in april naar Nederland zouden terugkeren, blijven daar langer. Hun TTW is verlengd, zodat de collega’s die hen zouden aflossen niet in quarantaine hoeven. Hierdoor blijft de brigade ondersteund.
Ook het OTC kampt met de gevolgen van de coronacrisis.
Initiële en vervolgopleidingen zijn afgebroken, net als de Integrale Beroepsvaardigheden Trainingen (IBT). “We sluiten ons hiermee aan bij andere opleidingsinstituten in het land”, verklaart Egbers. “De opleidingen zijn stilgelegd om onze mensen en de maatschappij te beschermen. We moeten besmettingen zo veel mogelijk tegengaan en reisbewegingen beperken tot het strikt noodzakelijke. Het stilleggen van de opleidingen betekent wel dat de KMar minder snel versterking krijgt en dat de opleidingen uitlopen. We weten wat deze mannen en vrouwen aan vaardigheden in huis hebben. Mocht het nodig zijn, dan kunnen we hen inzetten.” De buitenlandopleiding (BULA) gaat vooralsnog wel door. “Omdat het hier een essentiële opleiding als voorbereiding op de uitzending betreft.”
Het OTC zal, waar mogelijk, het LTC zoveel mogelijk ondersteunen bij de werkzaamheden. “Er worden op dit moment al 33 e-learning modules aangeboden. Verder onderzoekt de commandant van het OTC nu welke lessen via apps en op de tablet kunnen worden aangeboden. Sommige vaardigheden als schieten en velddienst kun je niet online leren, maar vakken als strafrecht en strafvordering lenen zich hier wel voor.”
Hoe nu verder?
De Marechaussee focust zich vooral op haar 3 hoofdtaken. Maar, zegt Egbers: “We weten niet waar onze inzet in de toekomst het meest noodzakelijk is.” Er zou ons bijvoorbeeld gevraagd kunnen worden om de politie bij te staan. Egbers: “Al dit soort ondersteuningsaanvragen worden bekeken door het Landelijk Operationeel Coördinatiecentrum. We kunnen altijd ingezet worden in het veiligheidsdomein of op een andere plek. Daar waar de noodzaak voor ons land het grootst is.”
'We weten niet waar onze inzet in de toekomst het meest noodzakelijk is'
Grootste uitdaging is nu zorgen dat mensen inzetbaar blijven, vindt Pieters. “Het is belangrijk dat ieder individu voldoet aan het protocol en doet wat er van hen wordt gevraagd. Blijf fit en houd afstand. Alleen zo kunnen we het virus een halt toe roepen.” Aan de andere kant merkt hij dat het virus bezorgdheid veroorzaakt bij marechaussees. “Gezondheid raakt namelijk iedereen. Dat nemen we steeds mee in de besluitvorming. Dit gaat namelijk niet alleen over werk, maar ook over de gezondheid van mensen. Die monitoren we voortdurend.”
Hij besluit: “Iedereen werkt op dit moment ontzettend hard en wordt tegelijkertijd dagelijks geconfronteerd met de onzekerheden en maatregelen rondom COVID-19. Dat onze mensen, op de werkvloer of thuis, zich zo inzetten, verdient enorme waardering en respect. Het toont maar weer eens dat de Marechaussee er staat als het erop aankomt.”
