Hoe handel je als marechaussee in het heetst van de strijd? Als er levens op het spel staan of chaos overheerst. In deze rubriek vertellen collega’s over zo’n moment tijdens de dienst. Een moment waarbij het er echt op aankomt.
4 mannen proberen op zondagochtend 19 januari 2020 mocromaffia-kopstuk Omar L. uit de penitentiaire inrichting in Zutphen te bevrijden. De ontsnappingspoging mislukt en het viertal slaat op de vlucht. In het grensgebied met Duitsland stuiten de voortvluchtigen op het Grensoverschrijdend Politieteam (GPT), een samenwerkingsverband tussen de Koninklijke Marechaussee en de Duitse Bundespolizei. Opperwachtmeester Arjan zet met zijn collega’s de achtervolging in.
Hoe begon de betreffende dag?
“Als GPT werken we samen met Duitse Bundespolizei. Onze dienst begint dus altijd op de grens. We vormen ter plekke gemixte koppels, patrouilleren in het grensgebied, controleren voertuigen en personen en richten ons daarbij op grensoverschrijdende criminaliteit met als speerpunten migratiecriminaliteit en bestrijding van illegale migratie. In ieder voertuig zitten 2 nationaliteiten, dus de landsgrens houdt ons niet tegen. Omdat de Nationale Politie ook met één collega met ons meedraait, zijn wij altijd ‘in gestatust’ bij de meldkamer van de Nationale Politie. Als er dan bijvoorbeeld een prio 1-melding is, kunnen wij daarvoor ingezet worden. Die betreffende ochtend hadden we net een paar auto’s gecontroleerd toen we via de meldkamer hoorden dat er in Zutphen een uitbraakpoging was geweest en dat we moesten uitkijken naar een bepaalde auto met daarin 4 verdachten.”
Wat hebben jullie toen gedaan?
“Die dag waren we als team op volle oorlogssterkte. Alle wagens waren bezet. Na het horen van de melding zijn we meteen in de buurt van de grens gaan posten, voor het geval de verdachten naar Duitsland wilden vluchten. Dat doen we wel vaker, bijvoorbeeld als er in het grensgebied een plofkraak heeft plaatsgevonden. De Nationale politie hield ons op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Ze verzochten ons later om uit te kijken naar een ander voertuig, dat gezien was bij een verdachte situatie. Dit voertuig had waarschijnlijk wel iets te maken met de uitbraak maar dat wisten we niet zeker. En toen… eigenlijk tot onze eigen verbazing meldde een collega van mij die in een andere wagen zat over de porto dat hij het voertuig de grens had zien passeren en de achtervolging inzette.”
Hoe liep het uiteindelijk af?
“Wij hebben ons zo snel mogelijk bij onze collega gevoegd. De verdachten negeerden onze stoptekens. De achtervolging ging een stuk door Duitsland en toen weer terug Nederland in. Er hing ook een helikopter in de lucht. De communicatie onderling, maar ook met de Nationele politie verliep uitstekend. In Zevenaar probeerde 1 verdachte in een woonwijk te voet te vluchten. Die werd snel gepakt. Maar de andere 3 vluchtten weer met het voertuig. In de buurt van Wehl lukte het een auto van de politie om voor het voertuig te komen. Ik zag de auto van de verdachten door het gras het fietspad opschieten en vervolgens tegen de stoep aan de binnenkant van een rotonde aanbotsen. Met 3 lekke banden reden ze nog 500 meter door en besloten toen te stoppen.”
Wat is je het meest bijgebleven?
“Tijdens de achtervolging realiseerde ik me dat deze zaak bijzonder was. Ik zag het ook aan de manier waarop ze reden, heel gecontroleerd en beheerst, net als wij, getraind. Toen onze wagen achter het voertuig van de verdachten stopte, had ik mijn gordel al los. Ik dacht: ‘Nu gaat het gebeuren, nu moet je doen wat gedaan moet worden’. Alles ging in slow motion. Ik stond als eerste oog in oog met de verdachten. Ik trok mijn wapen en focuste op hun handen. Die hielden ze gedisciplineerd voor zich. Maar ze reageerden niet op onze aanwijzingen. Een collega loste daarom een waarschuwingsschot. Zelfs van dat schot schrok ik niet. De verdachten werden een voor een de wagen uitgepraat en gecontroleerd. Pas toen de laatste persoon was geboeid en de situatie veilig was, liet ik mijn wapen zakken.”
Een knap staaltje samenwerking…
“Jazeker. Dit was echt een zaak met alles erop en eraan. Achteraf hoorden we pas dat de verdachten dezelfde personen waren die eerder die dag Omar L. hadden geprobeerd te bevrijden. Toen dacht ik wel even ‘wow, wat hebben we gedaan’. Bij de debriefing waren alle partijen het er over eens dat het een mooie actie was, een goede samenwerking tussen de KMar, Bundespolizei, Nationale politie, meldkamer en de helikopter. We hadden constant controle over de situatie. Iedereen hield zich aan de procedures. Ik wist wat ik moest doen, iedereen wist wat 'ie moest doen. Ik vind de IBT-momenten (Integrale Beroepsvaardigheden Training) niet altijd leuk , maar het is zo belangrijk. Dat zie je maar weer. Je valt altijd terug op de basis. We krijgen nog een gezamenlijke terugkoppeling als het onderzoek is afgerond.”
Hoe kijk je erop terug?
“Ik ben vooral erg trots. We hebben echt iets goeds gedaan. Het is altijd een samenloop van omstandigheden, maar zonder ons grensoverschrijdend politieteam waren de verdachten gevlucht. Op het moment zelf is het spannend, maar handel je naar wat er gebeurt. Achteraf is het spannender. Dan ga je wel nadenken over wat er was gebeurd als het ze wel was gelukt Omar L. te bevrijden… dat had een enorme impact gehad op de samenleving. Ook denk je: wat als het ze gelukt was hem te laten ontsnappen en hij had ook in de auto gezeten die wij achtervolgden. Iemand die tot levenslang is veroordeeld heeft immers maar weinig te verliezen. Het had wat dat betreft ook heel anders kunnen aflopen. Daarom moet je altijd scherp zijn.”
Ben of ken jij een collega die iets bijzonders heeft meegemaakt tijdens de dienst? Een moment waarbij ‘het erop aankwam’? Laat het ons weten via kmarmagazine@mindef.nl.
