Achter de schermen

...bij de speurhonden

Al jarenlang, en als een van de eersten binnen Defensie, werkt de Koninklijke Marechaussee met speurhonden. Hondengeleider adjudant Rick van Vulpen (52) zelfs al een kwart eeuw. Hij weet als geen ander wat trainen en begeleiden van de K9-herders inhoudt. Van het aanleren van de geuren tot aan volledig vertrouwen op elkaar.

Vanaf volgende maand krijgt de hondenafdeling van de KMar weer een nieuwe speurhondenset aangeleverd. Speciale kisten gevuld met glazen potten vol verse geuren van explosieven, waarmee de speurhonden opgeleid en getraind worden. De set, die elk jaar door het Munitiebedrijf van DMO in samenwerking met onderzoeksorganisatie TNO wordt samengesteld, oogst zelfs internationale aanzien. 

Een mooie aanleiding om achter de schermen te kijken bij de ‘hondenafdeling’, de K9 KMar van de Brigade Operationele Service en Support.

Scroll naar beneden en kom erachter hoe de speurhonden getraind en ingezet worden.

Tekst: Vanessa Strijbosch I Foto's: Louis Meulstee

Vreemde eend

“We zijn een vreemde eend in de bijt.” Collega Rick van Vulpen draait er niet om heen. Zijn club staat binnen de KMar nu eenmaal zo bekend. “We doen heel specialistisch werk. Werken met speurhonden is een vak apart”, aldus de hondengeleider en 2e teamleider van de K9 KMar. De (speur)honden kunnen ingezet worden voor het opsporen van explosieven of mensen en voor ordehandhaving. De specialiteit van Van Vulpen is de explosieve opsporing. Op dit moment traint en begeleidt hij een Duitse herder, reu Dairo en heeft hij een gepensioneerde diensthond Sonja, een Mechelse herder teefje.

Hulpmiddel

Op luchthaven Schiphol zijn dagelijks speurhonden aanwezig. “Ik heb 2 keer meegemaakt dat ik in een bom keek”, zegt Van Vulpen. Gelukkig waren dat geen echte explosieven. Het blijft iets onnatuurlijks. Iedereen loopt ervan weg en wij gaan erop af.” Van Vulpen is ook nuchter en plaatst een kanttekening bij de inzet van speurhonden: “De geleider moet bij elke inzet een analyse maken. De hond kan niet alles voor ons oplossen. Het is een hulpmiddel.”

Beetje druk

Niet elke hond is een geschikte speurhond. Vaak gaat het om Duitse, Mechelse en Hollandse herders. “We krijgen honden aangeboden vanuit het hele land. Vaak gaat dat om honden met een hoge werklust en die een beetje te druk zijn. Die willen we juist”, zegt de hondengeleider. “We kijken of de hond graag iets wil halen en terugbrengen en of hij enthousiast genoeg is om ergens naar te zoeken. Als hij een goede drift heeft en hij is sociaal, dan volgt een medisch traject. Vervolgens start de opleiding. Die vindt voornamelijk op Schiphol plaats. Elke hond gaat met de geleider mee naar huis. Thuis heeft hij net als wij rust.”

Spelletje

Opleiden van de honden duurt in totaal 8 maanden. “Het is veel herhalen”, legt Van Vulpen uit. De hond denkt dat een roestvrijstalen pijpje zijn speeltje is. De pijpjes worden opgedampt met een explosieve stof of de stof wordt er later bij gedaan. Het pijpje wordt verstopt, de hond snuffelt en zoekt. “Hij moet denken dat hij zijn favoriete speeltje overal kan vinden. Op een gegeven moment weten we dat hij dat kan. Als hij gaat zitten of liggen bij de plek waar hij de geur heeft gevonden, krijgt hij een beloning. Als we alle explosieve stoffen hebben getraind, gaan we verder trainen in het werkveld. Lukt het de hond tussen alle verschillende geuren in de lucht, de juiste verdachte geuren te herkennen? Vergelijk het met een bibliotheek waarin heel veel boeken staan en waaruit de hond aparte bladzijden kan herkennen.” 

Geen valse melding

De speurhondenset bestaat uit een zware metalen kist met teflon buizen, glazen potten en speciale nylon zakjes gevuld met geuren van explosieven. Voor de Marechaussee worden elk jaar ongeveer 200 glazen potten en 425 kunststof kokers gevuld met diverse explosieve stoffen. Heel systematisch worden de juiste potten in de juiste kisten geplaatst. Met enkel nummers erop, zodat de stoffen niet herkenbaar zijn voor buitenstaanders. TNO houdt nauwkeurig bij welke (nieuwe) stoffen er in welke explosieven voorkomen. “Die stoffen moeten heel herkenbaar en traceerbaar zijn”, weet Van Vulpen. “Een valse melding is uit den boze op een drukke luchthaven als Schiphol.” 

Verdachte chocolade

Van Vulpen heeft al best wat koffers doorzocht in de loop der jaren. Of hij wel eens wat verrassends is tegengekomen? Jazeker: 3 repen chocolade met daarop een telefoon vastgeplakt. “Dat oogt als een IED en is voor ons direct een verdachte situatie. We keken wel op toen we dit aantroffen.”