02

Dit artikel hoort bij: KMarMagazine 01

'Sporen halen én brengen'

KMar trekt de kar binnen nieuwe eenheid Passagiersinformatie-Nederland

Schiphol is een druk knooppunt binnen Europa, waar ook mensen met kwade bedoelingen gebruik van maken. Maar ja, hoe vis je die personen uit de massa reizigers? Hiervoor wordt iets nieuws opgericht: de Passagiersinformatie-eenheid Nederland (Pi-NL).

Tijdwinst en veiliger werken

Een nieuwe eenheid dus, maar waar is de Pi-NL voor bedoeld?

Hoofddoel is de bestrijding van terrorisme en ernstige criminaliteit. Dit gebeurt door passagiersgegevens van luchtvaartmaatschappijen (Passenger Name Record, PNR) te vergelijken en reisgegevens te analyseren. De Pi-NL, die valt onder de verantwoordelijkheid het ministerie van Justitie en Veiligheid, verstrekt PNR-informatie aan (inter)nationale autoriteiten, Europol en Passagierinformatie-units van andere EU-lidstaten.

"We halen dus niet alleen sporen, maar brengen ze ook", zegt kolonel Evert Jan Kasteel die momenteel druk bezig is met het opzetten van de eenheid. "Vroeger moesten de opsporingsinstanties veel luchtvaartmaatschappijen aanschrijven om reisgegevens te achterhalen, straks kan dat dus bij één loket."

Kolonel Evert Jan Kasteel is bezig met de vorming van de Passagiersinformatie-eenheid Nederland. Met de info die deze eenheid verzamelt en analyseert worden de KMar en andere opsporingsdiensten geholpen bij de opsporing.

Nieuwe eenheid 25 mei operationeel

Hoe is deze eenheid samengesteld?

De eenheid moet 25 mei operationeel zijn. Vanaf die dag zijn er 36 mensen bezig met de controle en analyse van passagiersgegevens, 24 uur per dag, 7 dagen per week. De KMar levert de meeste mensen en zorgt voor het beheer van de Pi-NL. Er zijn nog vacatures voor interessante functies. Bij de Pi-NL werken ook collega's van de Nationale Politie en bijzondere opsporingsdiensten. De eenheid groeit naar verwachting nog verder de komende jaren.

Alle luchtvaarmaatschappijen moeten hun passagiersdata aanleveren. De Pi-NL focust zich op het voorkomen van terrorisme en ernstige criminaliteit. Dat is dus anders dan bij de API (Advance Passenger Information)-gegevens die de KMar al gebruikt voor het handhaven van de vreemdelingenwetgeving.

Hoe gaat de Pi-NL te werk?

Kolonel Kasteel geeft een voorbeeld: iemand heeft een ticket geboekt van Spanje naar Nederland. Die informatie gaat naar de Pi-NL, waar de gegevens geautomatiseerd worden vergeleken met enkele databases. "Als er een belletje gaat, volgt een handmatige toets om te voorkomen dat onschuldige mensen met een vergelijkbare naam eruit worden gehaald", legt de kolonel uit.

"Verder worden in overleg met de bevoegde instanties verdachte profielen opgesteld en is het mogelijk iemand op een watchlist te zetten. Als hij op reis gaat, krijgen wij een signaal, zodat er genoeg tijd is om in te grijpen."

De gegevens die de Pi-NL heeft verzameld gaan naar een frontoffice die extra info toevoegt. Bijvoorbeeld over uiterlijke kenmerken en hoe gevaarlijk iemand is. "Volgens de Wet Politiegegevens mag de Pi-NL namelijk niet direct over deze informatie beschikken", zegt Kasteel. "Maar het zorgt voor een beter beeld van de persoon en de noodzakelijke actie. Bovendien is deze informatie belangrijk voor de veiligheid van onze mensen op straat."

Bij een tijdige waarschuwing kunnen de maatregelen worden genomen om bijvoorbeeld een verdachte in te rekenen.

Niet bedoeld voor openstaande parkeerboetes

Om welke data gaat het?

Luchtvaartmaatschappijen moeten de beschikbare passagiersgegevens aanleveren bij de Pi-NL. Het gaat om onder andere: reserveringsgegevens, meegenomen bagage en betaal- en contactgegevens.

Deze informatie wordt 5 jaar bewaard. In het eerste half jaar gaat het om alle gegevens, duidelijk herleidbaar tot een specifiek persoon. Daarna wordt de informatie gedepersonaliseerd. Het is dan enkel nog mogelijk met toestemming van de officier van Justitie om de gegevens weer tot een specifiek persoon herleidbaar te maken. Tot slot mag Pi-NL alleen aan de slag als het gaat om terrorisme of ernstige criminaliteit. Kasteel: “Dus niet wanneer iemand zijn alimentatie niet betaalt of parkeerboetes open heeft staan. Daar is de nieuwe eenheid nadrukkelijk niet voor bedoeld."

Er zijn nog vacatures bij de Passagiersinformatie-eenheid Nederland. Meer informatie is op te vragen via stckmar.pinl@mindef.nl

Tekst: kapitein Arjen de Boer  |   Foto's: Valerie Kuypers en archief Mediacentrum Defensie