'Expertise delen en samen boeven vangen'
Elke dag weer haalt de Koninklijke Marechaussee op Schiphol alles uit de kast om drugskoeriers te pakken die Europa proberen in te reizen. Sinds april 2016 gebeurt dit met een team dat de slagkracht van de drugsbestrijders merkbaar heeft vergroot. "We kunnen nu meer zaken oppakken dan vroeger", constateren adjudanten Eric en Dennis, coördinatoren Recherche van de eerstelijns-drugsbestrijding op Schiphol. KMarMagazine ging in de vroege uren met het nieuwe drugsteam op pad.
"Zijn dit bazen of ezels?" Gekleed als toerist volgt adjudant Dennis op Schiphol 3 mensen die zich in zijn ogen schimmig gedragen. Wanneer ze een simkaart kopen, sluipt hij ongemerkt dichterbij. Wat gebeurt er precies? Dennis is van het vorig jaar opgerichte eerstelijns-drugsbestrijdingsteam dat de Douane onder andere helpt om drugskoeriers, in jargon ezels, en hun bazen op te sporen en aan te houden. De nieuweling krijgt de smaak steeds beter te pakken.
De 3 zijn die ochtend vroeg in Amsterdam aangekomen met een vlucht uit Curaçao. "De Antillen gelden als doorvoerhaven voor verdovende middelen die in Zuid-Amerikaanse 'bronlanden' worden geproduceerd", legt Dennis uit. Terwijl de drugsbestrijders van de KMar toekijken, ondergaan de passagiers een '100 procent', ofwel verscherpte douanecontrole. Wordt een koerier gepakt, dan is het aan de Marechaussee om de zaak strafrechtelijk af te handelen.
Scherp oog
De Douane pakt er 2 mannen uit en vraagt ze het hemd van het lijf. 'Wat is de reden van uw bezoek aan Nederland?' 'Hoe hebt u uw ticket betaald?' 'Waar hebt u dat gekocht?' Dennis: "Bij controles moet je een scherp oog hebben voor iets dat mogelijk niet klopt en je instinct volgen. Bij een aanhouding reageren drugskoeriers meestal gelaten. Ik heb althans nog nooit meegemaakt dat zo iemand een vuurwapen trok."
Als stap in de controle wordt ook de bagage van de Curaçao-vlucht gescand. Zowel visueel als met apparatuur. Soms ontbreekt een label of is een koffer of tas voorzien van een iets te opvallend kenmerk of logo. Of hij is te zwaar en 'ploft' op een anders dan andere manier op de bagageband. "Dan voel je gewoon dat er iets vreemds aan de hand is", weet Dennis. De vlucht uit Curaçao is echter 'schoon'. "Er valt vooraf nooit te peilen wat er gaat gebeuren. De ene keer is het rustig, bij een andere vlucht houden we 10 man aan."
Zodra de risicovlucht is afgehandeld, volgen de marechaussees de 3 eerder genoemde mannen. Even voordat ze een auto instappen, ondervraagt wachtmeester Mike ze. "Wie bent u? Wat doet u hier?" Dennis bekijkt het op afstand. "Mijn politiegevoel zegt me dat alles oké is, maar dat willen we wel zeker weten." Inderdaad, loos alarm, meldt Mike. De check was volgens hem noodzakelijk omdat één van de heren zich ogenschijnlijk onwennig gedroeg en foto's maakte met zijn smartphone. Dennis kijkt tevreden. "Een lid van een drugsteam moet mensen durven aanspreken. Komt uit een verhaal een 'verdenking' voort, dan mag je geen schroom voelen en pak je dóór. Een drugsbestrijder moet zonder vrees en zonder blaam zijn."
Compleet overrompeld
Opperwachtmeester en senior medewerker Recherche Dimitry noemt de nieuwe drugsbestrijdingsequipe 'de mooiste van de KMar'. "Je bent geen kantoor-, maar een straatrechercheur. En op die straat gebeurt het. Onze grote kracht is dat wij in burger werken. Drugscriminelen voelen zich bij onze acties vaak compleet overrompeld. Voordat ze het weten hebben ze handboeien om." In de ogen van Dimitry is de KMar met het nieuwe team een goede weg ingeslagen. "Het kost alleen tijd om iedereen op de juiste 'vlieghoogte' te krijgen. Er is nog veel coaching nodig."
Gevraagd naar een opmerkelijke ervaring vertelt hij over een vrouwelijke drugskoerier uit Aruba met in een gordel om haar lichaam 3 kilo verdovende middelen. De opdrachtgever liep eveneens tegen de lamp. Bij huiszoekingen bij hem trof de KMar 10 auto's aan - waarvan sommigen gestolen - , paspoorten, 3 kilo cocaïne in een keukenkast, 10.000 euro aan contanten en seal-apparatuur. Dimitry: "Wij verkeerden in een soort juichstemming, maar de verdachten waren minder vrolijk. Tijdens het verhoor begonnen sommigen te huilen. Ze beseften dat ze de gevangenis in gingen. Hun leven lag aan duigen."
Beetje boos
Wachtmeester Mike trof ooit cocaïne aan in de wielen van een scootmobiel van een jonge man die niets mankeerde. Wat te denken van het meisje van 13 jaar dat drugs vervoerde in haar vagina... "Ik dacht: het moet niet gekker worden. Ik werd zelfs een beetje boos. Iemand er zó inluizen…" Dennis vult aan: "Drugskoeriers nemen het risico gepakt te worden op de koop toe. Ze laten zich door geldnood leiden en zijn vaak wanhopig. Triest hoor." Volgens Mike is de kracht van het nieuwe team dat iedereen zijn expertise met collega's deelt. "Alle begin is moeilijk, maar de scharnieren bewegen steeds soepeler."
Fusie RTD en DTS
Het nieuwe team is een 'fusie' van het Rechercheteam Drugsbestrijding (RTD) en het Drugsteam Schipholteam (DTS). Beide eenheden werkten vanuit de Koningin Máximakazerne in Badhoevedorp en deden vrijwel hetzelfde werk, drugsbestrijding op de nationale luchthaven. Een samenvoeging lag dus voor de hand. De eenheid telt circa 90 man: 60 van het voormalige Rechercheteam Drugsbestrijding en 30 van het eveneens voormalige Drugsteam Schiphol. Volgens Eric en Dennis voldoende om de problemen te lijf te gaan, al is meer personeel nooit weg.
Binnenste buiten
Het Rechercheteam Drugsbestrijding en het Drugsteam Schiphol hielpen de Douane onder andere om aanhoudingen van drugskoeriers strafrechtelijk af te handelen. Douaniers mogen op grond van hun controlebevoegdheid alleen bagage openen en verdachten aanhouden. Meer niet. Het strafrechtelijke vervolg van een aanhouding komt voor rekening van de Marechaussee die opsporingsbevoegdheid heeft. Zodoende zijn marechaussees gerechtigd om koffers binnenste buiten te keren, de eigenaar te verhoren en zo nodig een strafdossier te maken voor het Openbaar Ministerie. Zo werkt het ook bij het 'fusieteam', dat onder andere vluchten onder de loep neemt uit Zuid-Amerika, Suriname, de Nederlandse Antillen en Afrika. De grootste stroom drugskoeriers komt uit deze 'bronlanden', weten Eric en Dennis.
Steeds beter
Een jaar na de oprichting maken Eric en Dennis de balans op. "De KMar op Schiphol werkt nu nog efficiënter en kan nog meer verdachten aanhouden. Ook hoeven we de Douane minder vaak 'nee' te verkopen. Verder kan het personeel zich door de diversiteit van het werk verder ontwikkelen." Ook met de interne samenwerking loopt het volgens de adjudanten steeds beter, ondanks cultuurverschillen en afwijkende 'bloedgroepen'. "Iedereen kruipt langzaam naar de ander toe en iedereen respecteert elkaars expertise. Over een jaar loopt alles waarschijnlijk zoals het moet."
Aandacht aan schenken
Ook de bekendheid van het team zit volgens Eric en Dennis in de lift. "De Douane en onze collega's bij de paspoortcontrole op Schiphol weten dankzij informatiebijeenkomsten wie wij zijn en waar ze ons kunnen bereiken. Bij de politie is dat nog niet helemaal het geval, reden om daar aandacht aan te schenken. Dat neemt niet weg dat we met de politie, evenals met de Douane, goed samenwerken. We delen expertise en vangen gezamenlijk boeven."
