Tekst kapitein Jessica Bode
Foto Cees Baardman

‘Je moet de procedures écht de baas zijn’

De deur van een vliegtuig openen is één van de dingen die geoefend moet worden. Zeker vanaf een wiebelende ladderwagen is dat nog niet zo eenvoudig.

“HANDEN OP JE HOOFD, HANDEN OP JE HOOFD!” Gehoorzaam schieten tientallen handjes de lucht in. “EN HOUD ZE DAAR”, brult een operator in het oor, als een arm langzaam naar beneden zakt. Mariniers van de Netherlands Maritime Special Operations Force (NLMARSOF) stormden een paar seconden daarvoor met veel lawaai een vliegtuig van Transavia binnen en overmeesterden vliegensvlug twee kapers. Rotterdam The Hague Airport (RTHA) is weer een beetje veiliger. Nou ja, bij wijze van spreken.

‘In een split-second belangrijke keuzes maken’

Want het ging hier niet om een echte kaping, maar om de eerste anti-terreuroefening op dit regionale vliegveld tussen Rotterdam en Delft. “Normaal gesproken draaien we een soortgelijke oefening (Skywave) op Schiphol, waar vele tientallen figuranten en acteurs bij betrokken zijn. Deze oefening is alleen veel omvangrijker om te organiseren en volgt later deze zomer”, legt de operatieofficier van het M-Squadron uit (vanwege veiligheidsredenen noemen we geen naam). 

De training op de Rotterdamse luchthaven kent de sensatie van Skywave dan wel niet, maar de operators krijgen wél de ruimte om specifieke handelingen meerdere keren achter elkaar te oefenen. “Oefenen tot je de procedures écht de baas bent.”

De operators oefenen met verschillende ‘stations’. Het gaat om zaken als het vliegtuig naderen, binnendringen en een verdachte overmeesteren.

‘Gelukkig geen nepvliegtuig met oefendoelen van karton'

Ladderwagen

Denk aan zaken als toegangswegen afsluiten, het vliegtuig naderen, de deur openen, binnendringen, de interventie en aanhouding. De operatieofficier verduidelijkt: “Dat is niet zozeer moeilijk, maar het kan wel in honderden verschillende varianten plaatsvinden. Je moet dus in een ‘split second’ belangrijke keuzes maken. Gebruik je bijvoorbeeld de vliegtuigtrap, of zet je de ladderwagen tegen de kist? Schiet je voorin naar binnen? Of toch via achterkant?” 

Er werden niet alleen scenario’s gedraaid in een vliegtuig, maar ook in een bus die passagiers naar het toestel bracht. Onderweg werden de passagiers gegijzeld. Aan de operators de taak om de situatie onder controle te krijgen.

Karton

Als alternatief voor de acteurs en figuranten zijn het dit keer een handjevol defensiecollega’s en medewerkers van de luchthaven die vol enthousiasme meespelen om het scenario toch realistisch te laten aanvoelen. Het decor is een witte Boeing 737, met de groene letters van de vliegtuigmaatschappij. De mariniers zijn blij dat RTHA de locatie beschikbaar stelt. “Gelukkig geen nepvliegtuig met oefendoelen gemaakt van karton”, reageert één van de operators, die kort daarvoor nog als terrorist een ‘gegijzelde’ onder schot hield. 

Met de woorden ‘endex’ stopt hij het scenario, waarna hij met z’n collega’s weer naar buiten loopt. Om daar opnieuw op te stellen, zodat het treintje NLMARSOF operators  wederomde kist kan binnendringen.

De NLMARSOF operators schieten pijlsnel langs de rijen stoelen als blijkt dat een passagier onder schot wordt gehouden voor een gijzelaar.

36 kilo

“HANDEN OP JE HOOFD, HANDEN OP JE HOOFD”, klinkt het weer. Waar het normaal gesproken al lastig is om met een rolkoffertje door het gangpad te manoeuvreren, schieten de operators pijlsnel en volledig omgehangen met 36 kilo langs de rijen stoelen. Goed zo mannen, oefen dit maar zo vaak mogelijk! Hopelijk hoeft niemand dit ooit in het echte leven mee te maken.