.

Verslag van de missie Resolute Support in Afghanistan

Corruptie in Afghanistan ondermijnt het vertrouwen in de overheid, hoort Public Affairs Officer (PAO) kapitein Arjen de Boer tijdens een bezoek aan een bijzondere politie-eenheid. Hierover vertelt hij in deel 2 van zijn rubriek: Arjen in Afghanistan. 

Heb ik weleens iemand omgekocht? In een ver verleden heb ik een portier bij een club wat geld proberen toe te stoppen om een vriend binnen te krijgen. Andersom moest ik in Namibië een agent 100 dollar betalen om door te mogen rijden, terwijl er niks mis was. En daar houdt mijn ervaring met corruptie ook op. Voor Afghanen is dat anders. Hun land staat hoog op de lijst van corrupte landen. Volgens waakhond Transparency International schoof Afghanistan vorig jaar enkele plekken op in de juiste richting van 177 naar 172. Op 180 staat Somalië.

Bijna 40 landen

Maar corruptie is dus een issue en de gewone Afghaan is de dupe. Ook bij controlepunten waar sommige agenten hun gezag misbruiken. “Gisteren hebben we 2 van zulke lui opgepakt”, zegt luitenant-kolonel Mohammad Nasim Safi. “Ze maakten misbruik van hun status en werden betrapt met 4000 Afghani. Omgerekend is het nog geen 50 euro, maar voor de doorsnee Afghaan een aardig bedrag. Die mannen zitten nu vast.”

Vredesbesprekingen

Het corruptieprobleem is ook bekend bij kapitein Jochem, één van de Nederlandse politietrainers die tijdens de NAVO-missie Resolute Support training en advies geeft aan de Afghaanse veiligheidsdiensten. Samen met hem ben ik afgereisd naar het kamp van een anti-corruptie-eenheid waar Mohammad ons ontvangt.

In het kantoor staat de televisie aan, zonder geluid. Uit de beelden is op te maken dat wordt gepraat over vrede. In Qatar onderhandelen de Taliban en VS over een staakt-het-vuren, vertaalt Mohammad. "Mogelijk ligt er snel een akkoord en dat is hard nodig. Mensen willen een eind aan de oorlog."

"Vrede is zeker een belangrijk punt voor Afghanistans toekomst", zegt Jochem. "Maar verandering van het systeem duurt langer. Zeker als er corruptie is." Mohammed knikt: "Helemaal mee eens."

Stukje bij beetje

Later lees ik in een rapport van de United Nations Assistance Mission in Afghanistan (UNAMA) dat er in Afghanistan ‘enige vooruitgang’ is geboekt in de strijd tegen corruptie. Volgens overste Mohammad zet deze trend zich door. “Over 4 of 5 jaar moet corruptie zijn uitgebannen bij het politie en leger”, stelt Mohammad. Al wordt dat een flinke dobber. Ook de anti-corruptie-eenheid staat onder zware druk, want veel zaken waarmee veel belangen zijn gemoeid. Soms worden zelfs de corruptiebestrijders in een hoek gedreven: laat deze zaak gaan, of anders…

Maar opgeven lijkt niet in het woordenboek van Mohammad voor te komen. “We moeten altijd positief blijven. Met negativiteit bereiken we niks.”

Stenen stapelen

"Ik ben hier niet met het doel om het systeem te veranderen. Dat gaat te ver", zegt Jochem. "Daarom richt ik me op concrete projecten zoals het beter omgaan met een plaats delict en de omgang met geheime bronnen. Daar heeft de individuele agent op korte termijn meer aan."

Bovendien kunnen anti-corruptieonderzoeken zo beter worden uitgevoerd. Maar wie hoger mikt, gaat mogelijk gedesillusioneerd naar huis. "Ik zie het zo", zegt een Roemeense adviseur tijdens de rit terug naar Kamp Marmal. "Ik bouw niet in één keer een hele muur, maar ik leg een baksteen per keer neer. Als iedereen dat doet, zijn dat heel veel bakstenen."